Canti Còrsi/Cose andate/U Pilone
A Pincu, pueta corsu.
(Anton Marcu Peretti di Pianello).
O Pincu, lu mio pilone
Ti vurrebbe cunfidà
Perchè sò chi da li topi
Un lu lasci ruzzicà.
Ma chi sà s’ell’ha balore
Di mertassi tant’onore.
J.-P. Lucciardi.
Mi paria chi un terramotu
Scatinassi pe u granaghiu;
Trinnicavanu e muraglie
E ballava lu sulaghiu.
I tupacci innafantati
Fughjanu spaventati.
In cherciula, sbiguttita,
C’era a capra ch’imbilava;
E lu gallu all’affucata
Cu e galline scagianava.
U sumeru, in cherciulellu,
A si runchitava anch’ellu.
Corsi subitu in granaghiu,
Ma restai imbisistitu,
Quandu vidi a pelu rittu
U pilone ingrillizzitu,
In un cantu, infurchizzatu,
Chi stava cume un prelatu.
Eccu cosa si sentia
In su strepitu tamantu:
«Aghiu ragiò di lagnami
Di li Corsi per... mio santu!
Perchè un n’hanu pe u pilone
Rispettu ne affezzione.
«Perchè, o Corsi, cusi prestu
M’avete dimenticatu?
Dumandate a Sambucucciu
Di me, s’ellu s’è scurdatu.
Dumandate a tutti quanti...
Un n’è micca che mi vanti.
«Dumandatela a Sampieru
Eppò a lu vecchiu Cardone;
O puru a Pasquale Paoli
Quantu valia lu pilone;
O a Lœtitia Ramolino
Quand’era a u lagu di Nino.
«Ancu tu, o Napuliò,
Quantu ti si cincinatu
Nant’a lu vecchiu pilone
Ch’a i Milelli avia truvatu,
Quandu junghisti traditu,
Da Sardegna, e sbiguttitu.
«Ghiè statu a lu mio cuntattu
Chi pigliasti l’energia,
L’intelligenza e u curaggiu,
E u geniu chi ci vulia,
Per avè u mertu e l’onore
D’esse un gran Imperatore.
«I vostri babbi e caccari
Duve mai si so alluggiati,
S’ell’un n’è statu u pilone
Chi l’abbia rifugiati,
Pe li monti e pe le piaghie
Da l’acque, còtri e nivaghie?
«E boialtri pò, Signore!
Chi site nati l’altr’eri,
Un capiscu, per lu tonu!
Che bò facciate li fieri.
Se bò un n’erate pastori,
Erate la vuratori.
«Tutti quanti p’e campagne,
Pe i paglieghj e pe le grotte,
Era nantu lu pilone
Chi durmiate la notte,
Senza teme nè l’agrura,
Ne catàrru, nè puntura.
«E u pilone è sempre statu
Di tutti lu cumpagnone;
Fussite a lu fuculaghiu
O puru in casa, a u fucone.
Quanti chi ci n’hai sciaccatu...
Statti zittu, o Corsu ingratu!
«Avà un ti ricordi più
Quandu ti servia di lettu,
Stanze, salottu e cucina...
Tutt’era sott’u mio tettu.
Pertuttu dunde tu andava
U pilone ti purtava.
«Quantu corte eranu e veghie,
Quandu scalzu ti ne stava
Straquatu nant’u pilone
E chi a to moglie filava...
Leghienduli qualchi passu
Di l’Ariostu o di Tassu.
«Era nantu lu pilone
Chi u zitellu a tutt’età,
Senz’avè mai vistu scòla,
Imparava a cumpità,
E chi a mamma, da per ella,
Li spiegava a duttrinella.
«Avale chi lu prugressu,
O Corsu, t’ha scimmunitu,
Ti vergogni di u pilone
Ancu se tu si banditu...
E si sempre incapputtatu
Cun su drappu sfinacciatu.
«Ma senti, per lu tunacciu!
In stu cantu, derelittu,
Di li topi so lu spassu...
Ma tu, mortu d’appitittu,
Se t’un cambj, biverai
Chercu di miseria e guai.»