3
Ket ni dunia Victorina, nga is-iso laeng ti babai nga adda iti yan dagiti europeo, mabalinna a sawen no toy bapor TABO nasadot, nasukir ken nauyong. Ni dunia Victorina, a kankanayon la a makaung-unget, napalalo a pungtot na kadagiti kaskasko, bangbangka, inunoy a ni-niog kadagiti indio a nagsakay ken agraman pay kadagiti aglablaba ken agdidigos a kasta unay ti ragsak ken ariwawa da! Wen, ta ti bapor TABO nasayaat kuma ti pagna na, no awan indio iti karayan, no awan indio sadi Pilipinas, wen! no awan kuma ti uray la no maysa nga indio iti amin ti lubong, a dina ket madlaw a indio dagiti mangyurit (timonel), indio dagiti marinero, indio dagiti makinista, indio ti apagkasiam a pulo ket siam dagiti nagsakay, ket uray pay iso, india met, no kuskusen ti blankete na ket ikkaten ti naparammag a bata na. Iti daydi a bigat, ni dunia Victorina napalalo a rurod na kadagiti nagsakay a kasangsanguna, ta dida la ngamin ibibiang, ket pudno, ta panunutenyo met ngamin: addada tallo a praile, isuda a sipepennek a umunanto pay nga agbaliktad ti lubong, santo dumteng ti aldaw a inda panaglinteg; adda ni napalalo naggaget a don Custodio, a matmaturog a sitatalna, gapo ta sipepennek kadagiti gakgakat na; adda ni nalaing nga agsursurat a Ben-Zayb (nagtaud iti Ibañez), iso a mangipagarop a sadi Ma- nila adda agpanunot, ta iso, ni Ben-Zayb, agpanunot; adda maysa a kanonigo, nga iso ni Padre Irene, a mangilanlandayag kadagiti papadi gapo iti nalabaga a rupa na a nasa yaat ti pannakakiskis na, iso a yan ti agong na a nataraki, a kasla agong ti judio, ken ti pay met sotana a seda a nataer ti tabas na ket nagbotones iti babassit; ket adda pay ni nabaknang unay a joyero (agtagtagilako kadagiti balbalitok), a Simoun, a kunada nga iso ti mamalbalakad ken mangibagbaga kadagiti amin nga ar-aramiden ti Kapitan Jeneral, panunutenyo nga agpayso ta natiptipon dagitoy nga ad-adigi ti ili sine quibus non (no awanda, awanen), nga agsasaritada iti naragsak, ket dida la italtalek ti maysa a pilipina a naglikod, a pintaanna pay ti buok na iti nalabaga, agpayso, makaanay toy a mamukaw iti anos ti maysa a Joba, a kas pangnagnagan met la ni dunia Victorina iti bagi na. no adda kasango na.
Ket ti rurod toy siniura rumaba tunggal ipukkaw ti kapitan ti ¡BAPORP! ¡ESTRIBORP! ket dagiti marinero darasenda nga alaen dagiti atitiddag a tektekken, sada ibagsol iti maysa nga igid wenno iti sabali a bangir ti kayaran, tapno masanggada iti pigsa dagiti saksaka ken ab-abaga da
