Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/174

From Wikisource
This page has been validated.


158
NOLI ME TÁNGERE


himbon nga trono? Indi man kith mga hari, indi man kita mga barbaro, bisan mga kanyon wala kita, kag kon ilugon naton sila bitayon kita sa Bagumbayan. Sanday, sin-o yana nga mga bathari nga nagasimpon sa mga inaway, nagapamilas kag nagapanipala nagapakig-away sa mga bathari kag nagalalakat nga isa-isa lamang sa mga bukid kag alagyan sang mga suba, nga daw pinamihag sang mga talunanon10? Sa aton kinabatasan ginahigugma naton ang katam-is kag ang kahinhin sa babae kag nahadlok kita mag-uyat sang mga kamot sang isa ka lin-ay, nga nahibb sang dugo, bisan pa nga ini nga dugo iya sang isa ka moros ukon sang isa ka higanti; kag sa aton, ginatamay kag ginapakalaw-ay naton ang tawo nga nagahayaw sang iya ka­ mot sa isa ka babae, bisan sia bathari, alperes, ukon ahaw nga umanhon. Indi bala nga isa ka libo nga maayo nga ipakit^ naton ang duag sang aton kaugalingon nga mga kinabatasan, sa pagbadlong sang aton mga kaduyogan kag kalainan kag pakamahalon ang maayo nga mga gawi?

—Amo ina! Amo ina! — Sulit sang iya mga kabunghay.

—May katarungan! — Hinuringhoring sang pila ka mapainuinuhon nga mga tigulang.

Sa sina wala gid ako makaisip! — Kibot ni kapitan Ba­silio.

—Apang paano ninyo mahimb ina? — Pamatok sa iya sang batinggilan.

—Mahapos kaayo! — Sabat sang pamatan-on. — May dala ako diri nga duha ka komedya nga ginasaligan ko nga ang pagkamapill kag mainalamon nga paghangop sang talahuron nga mga tigulang, nga nagatilipon diri, makita nila nga tuman kaayo kag makalilingaw. Ang isa ginatig-ulohan sing “Ang Pagpili sang Gobernadorsilyo,” isa ka komedya sa dinalayday, sa lima ka bahin, nga sinulat sang isa nga yari diri. Ang isa sa siam ka bahin nga hiwaton sa duha ka gab-i, isa ka drama nga aninawnon nga may labtik kag palahid, mga sinulat sang isa sang labing’ maayo nga mga mamalaybay sang puod, kag gi­ natig-ulohan sing “Mariang’ Makiling."11 Sanglit nakita namon


(10) Talunanon — Ang mga timawa nagapati nga ang mga kalag sang kabataan nga nagkalamatay sang ila pagkatawo, nahimo nga mga dwende, mga tamawo ukon mga tinawong talunanon. Ini’ng mga na-ulihe amo ang dalagko nga ginatawag nga mga kapri kag mga mantiw.

(11) Mariang' Makiling — Si Maria sang Makiling. Ang Makiling isa ka bukid sa pulo sang Luxon.