nga punô sing kabulong si Isagani. Ang amó nga pamatan-on labi pa ka hilway sing panghunâhonà sangsa iya ginpaabót:
bisán nga gintawag niya siá nga propesor, sa kamatuoran ginbilang niya ang pamatan on nga kaangay niya, sanglit ginpahanugotan siá sa pagpalahidlahid. Sanglit maayo nga diplomátiko, si P. Fernandez indi lamang nga nagkilala sang kamatuoran, kundi siá na gid ang nag-una.}}
–Pangibulahan! -silíng niya.-apang indi mo makità sa akon ang imo propesor: isá akó ka prayle kag ikaw isá ka tumoluon nga pilipinhon, indi magkapin, indi magkulang; kag karón mamangkot akó sa imó. Anó ang luyag sa amon sang mga tumoluon nga pilipinhon?
Ang pamangkot nag-abót nga kibót; si Isagani walâ makapangaman. Isa yadto ka tuslok nga gindusô sing hinali samtang nga gin-aman pa lang ang panagáng, sunô sa ginahambal sa esgrima. Si Isagani nga daw kinum-an, nagsabát sa isá ka hinali nga pagdulog katulad sang bag-uhanon nga naghanas-hanas nga nagpangapin:
–Tumanon ninyo ang inyo katungdanan! silíng niya. Si Fr. Fernandez tumadong; ang sabát may tunóg sang isá ka lupók sang kanyon. sulit niya
Magtuman kami sang amon katungdanan! nga nagtadlong kag naglungôlungò. Gali, wala kami pagtuman sang amon katungdanan? Anó nga mga katungdanan ang ginapatuman ninyo sa amon?
–Yadto'ng sa inyo man kabubut-on ginbutáng ninyo sa inyo kaugalingon sang pagsulód ninyo sa inyo orden² kag yadto nga sang ulihe. sang nakasulód na kamó, luyag nila nga ipatuman sa inyol Apang, sanglit tumoluon akó nga pilipin hon, ginabilang ko nga indi akó bagay mag-usisà sang imo ginabuhat sa kaangtanan sang inyo mga palatukorán, sa kati lingban sa pagkakatóliko, sa pangulobán, sa banwang pilipinhon kag sa kabilugán nga katawohan; mga butang inâ nga inyo husayon sa inyo mga tumolukod, sa Papa, sa pangulohán, sa bilóg nga banwa ukón sa Dios; sanglit tumoluon nga pilipinhon. mahambal lamang ako nahanungod sa inyo mga katungdanan tungod sa amon. Ang mga prayle, sa kalabanan.
__________
2 Orden - Talapuanan sa paghiliutod sa pagtuluohan.
