Jump to content

Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/323

From Wikisource
This page has been validated.


305
ANG PRAYLE KAG ANG PILIPINHON


sa ila pagka-mangungosisâ diri sang mga pagtulon-an sa mga puód, kag ang mga dominíko, labí na gid, sa ila paghipo sa ila mga kamót sang mga pagtulon-an sang tanán nga pamatanon nga pilipinhon, nagauyat sang kabilinggan, sa atubangan sang waló ka milyon ka pumoluyò, sa atubangan sang España kag sa atubangan sang katawohan nga sa sinâ kabahin man kami, sa pagpatin-ad sa tagsa ka tión sang binhi nga lanubò. sa batasan kag sa lawas, sa pagtuytoy sa ila sa ila kalipayan, sa pagpatok sing isá ka banwa nga dungganon, mauswagon, maalam, mahinlò, bilidhon kag mainunungon. Kag karón mamangkot man akó, natuman sang mga prayle ang ila kabilinggan nga tulumanón?

–Nagatuman kamí...

A! P. Fernandez,- tublag ni Isagani, - ikaw nga ang imo kamót nataklap sa imo dughan saráng makasilíng nga nagatuman, apang ang kamót nga nataklap sa dughan sang orden, sa dughan sang tanán nga orden, indì makabambal nga indi ka magbutíg! A. P. Fernandez! kon nagaatubang akó sa isá ka tawo nga ginapakamahal ko kag ginatahod, palabihón ko nga ako ang isumbong sangsa akó ang magsumbong, palabihón ko ang pagpangapin sangsa maghalit. Apang, kay nakasulód na kitá sa mga pagpanaysayon, makadto kitá tubtob sa katapusan! Paano ang pagtuman sang katungdanan sang yadto sa kabanwahanan nga nagausisà sang pagpanudlò? Ginapunggan nila! Kag ang mga yari dirí nga naghipo sang mga pagtulon-an, yadto'ng luyag magbanhay sang panumdoman sang pamatan-on, wala'y labot sang ibán, paano ang ila pagtuman sang ila katungdanan? Punggan sa labing mahimò ang mga ihibaló, palungon ang tanan nga kainit kag kakunyag sang balatyagon, paubson ang tanan nga dagway sang pagkatalahàon, nga amó lamang ang dalangpan sang kalág, kag pasudlon sa amon panumdoman ang dinumaán nga mga kaisipan, lub ok nga mga paghangóp, butíg nga mga pagsulondan nga indi bagay sa pangabuhi nga mauswagon! A! huo, kon nahanungód sa pagpakaon sang mga binilanggò, sa pagsagód sang mga kriminal, ang pangulohán naghingyò sing isá ka subasta sa pagpangità sang mangakò nga makahatag sing labing maayo nga mga kahimtangan sang pagpakaon, ang labing'