Jump to content

دیوانی بێخود/ی

From Wikisource
308414دیوانی بێخود — پیتی ی1939بێخود

1

[edit]
مەلا محەممەدی نەژاد باخانی کە پێشەوا بوو بۆ بزەینیانی
بەهەشت ئارا بوو لە پڕ تەشریفی ئەوەندە باش بوو ناکرێ تەعریفی
یەزدان کە ڕۆژی عومری ئاوا کرد یاران تەئریخیان هەموو داوا کرد
دەسبەجێ بێخود وەک دانای تووسی ئەم نیوەشیعرەی بە تەئریخ نووسی...
عامی وەفاتی مەلای باخانی عامی وەفاتی مەلای باخانی

2

[edit]
یا ڕەب بە شەفاعەتی شەهی سەرمەد کەی بێخود لە سەگانی قاپیی ئەو عەد کەی
یەعنی لە موحاکەماتی ڕۆژی حەشرا ئەوراقی گوناهی ئەو بە ڕەحمەت سەد کەی

3

[edit]
تەئریخی عەزل و حەپسی ڕەزا شاهی پەهلەوی ئەبجەد ئەگەر بزانی رضا شاه پهلوی

4

[edit]
ئەی پیاڵەگێڕی مەجلیسی تۆ تووسی نەوزەری کەیخوسرەوی زەمانی و جەمشیدی کیشوەری
تەندووری دڵ بە ئاگری غەم جۆشی سەندووە بەزمم دەمێکە ساردە لەبەر بێ سەماوەری

5

[edit]
بێخود ئەم شیعرەیە تەئریخی وەفاتی زاتێ کە کەسێ بوو بە وەفا و بە حقووق و وەتەنی
کاک ئەمین زادە عەزیزی هەموو کەس کاکە حەمە ڕەبی عەفوی کە بە ئیعجازی ڕەسووڵی مەدەنی

6

[edit]
ئاخ لە دەس دنیایی دوون و بێ وەفا داد لەدەس گەردوون و چەرخی کەچڕەوی
ڕەببی ئەی دنیا دەوامت قەت نەبێ ئەی فەڵەک تۆش تا قیامەت نەسرەوی
وەک گڕت بەردایە عالەم هەر وەکوو... قونبولەی زەڕڕی لەسەردا بۆ زەوی
خادیمێکی جانفیدا و میللەتپەرەست داهییەکی گۆشەگیر و مونزەوی
فەیلەسووفێکی ئەدیبی قەومی کورد عالمێکی بەرزی ماددی و مەعنەوی
خاوەنی ژین و قسەی پێشینیان ساحیبی ئینشا و ڕۆحی مەولەوی
باخەوانی چارباخی پیری تووس گەنجەوانی پەنج گەنجی گەنجەوی
بولبولی گوڵزاری «تەبریزی» لەقەب قومریی سەروی ڕیازی مەسنەوی
موحییی مەعنایی مردووی نەزم و نەسر هەر وەکوو ئەنفاسی پاکی عیسەوی
وەک حەمەد پاشا، بەڵام بێ شێرەوان کردبووی شێری وەفا ڕام و کەوی
مەجلیس ئارایی ئەدیبانی زەمان پیری دنیایی و جەوانی ئوخرەوی
حاجی تەوفێق دەستی «شێرۆیە»ی ئەجەل ڕۆحی شیرینی دەرێنا خوسرەوی
سەد کە ئیمڕۆ پێ لەسەر شانۆی سەمای تۆش سەری بەرزت ئەبێ سوبحەی نەوی
ڕۆژی ڕووناکت مەگەر ئاوا بووە بۆیە بێخود تیرە دڵ چەشنی شەوی
تۆش ئەگەیتە ئەوجی مەحبووبی خودا گەر بە میعراجی سەخادا سەرکەوی
کاکە اَلنّاسُ نِيامٌ پێت ئەڵێ ئەو کە وا بیدارە، تۆ مەستی خەوی..

7

[edit]
لە بورجی سینە کە ئەو زوهرە چاوە پێ ئەکەنێ فریشتەیێکە لە عەرشی خوداوە پێ ئەکەنێ
کە لێوی گوڵ بە هەناسەم ئەگا، ئەڵێی ئاخۆ... چ خونچەیێکە بەدەم بای سەباوە پێ ئەکەنێ!؟
لە خۆشی ئەو دەمە زۆری نەماوە باڵ بگرم ڕەقیب کە ئەگری و ئەو شۆخی لاوە پێ ئەکەنێ
هەزار بولبول ئەکا مەست و ئەیشیگریێنێ لە گوڵشەنێ کە ئەو ئارەق گوڵاوە پێ ئەکەنێ
ئەسیری شێری دڵی ئەو کەسەم لە خۆشیانا کە کەوتە سیلسیلەی ئەو زوڵفەخاوە پێ ئەکەنێ
بەدی ئەکا کە سەحەر موویی ڕۆژ و ڕوویی شەوم ئەڵێی بە من لە کەناری سەماوە پێ ئەکەنێ
ئەزانی بێخود ئەگەر چۆنە بەم هەموو غەمەوە بەدەم بروسکەیی عَرَقُ النِّساءوە پێ ئەکەنێ

8

[edit]
من کە ئیسلامم لە سایەی موعجیزەی پێغەمبەری ئەم ئەبووجەهلانە، بێخود پێم ئەڵێن تۆ کافری
ڕەببی ڕووڕەش بم ئەگەر نێزیکی ئەم بوختانە بم خۆ ئەگەر دوورم ئیلاهی، ڕووسپی بێ موفتەری

9

[edit]
ئیلاهی ئەم گوڵی نەوڕەستە هەر دائیم بەهاری کەی لە باخی پڕ لە میوەی توولی عومرا کامگاری کەی
پەری تەقوا و عیفریتی هەوا و نەفسی موسەخخەر بن لەسەر تەختی سولەیمانی بڵەند و پایە داری کەی
لە ئەوجی مەیمەنەتدا وەک هومایونی موبارەک بێ لە بورجی مەعریفەتدا هەر وەکوو ڕۆژ ئاشکاری کەی
ئەوی ئەم نەونەمامی جۆیی عیرفانەی نەوێ یاڕەب لەڕووی چاک و خراپا هەر تەرێق و شەرمەزاری کەی
بە تەئریخی لە دایک بوونی ئەو دائیم ئەڵێ بێخود: خودا وەک باب و باپیری وەحیدی ڕۆژگاری کەی

10

[edit]
دیسان لافاوی غەم هات هەر وەکوو بارانی نیسانی بیناغەی قەسری مەعمووری تەرەب ڕووی کردە وێرانی
دیسان شاهی قەزا یەخسیری فەرموو جەیشی جەمعییەت کە سەوقی کردە سەر ئیقلیمی دڵ هۆردووی پەرێشانی
لەناو فڕنی دەروونا وەک سەموون بۆ چی نەبرژێ دڵ لە کوورەی سینەدا تاکەی نەبێ جەرگیش بە بوریانی
کە وا مەخدوومەیێکی نەونیهالی کاکە شێخ عوسمان لە باخی عومری خۆی نەیخواردبوو هێشتا بەری جوانی
زەمین نەیدیبوو سەروی موعتەدیل وەک قەددی مەوزوونی زەمان نەیبیستبوو خونچەی گوڵێ وەک لێوی خەندانی
وەکوو تەیرێ کە بەربووبێ لە حەڵقەی داوی سەییادێ فڕی ڕۆحی ڕەوانی بۆ ڕیازی خولدی ڕۆحانی
ئەلا ئەی قاسیدی ئەسرین کە چووی بۆ زیارەتی قەبری بڵێ نەوباوەیێکی نەقشبەندی بوو بە میوانی
«بەدیعە» ی جەننەت ئارا گەر نەما، ئەمما بە لوتفی خۆت بدەی یاڕەب دەوامی عومری جەدد و باوک و خزمانی
چ جەد؟ ئاودێری باخی حیکمەت و دینی موبینی حەق چەمەن پیرایی عیلم و باخەوانی شەرعی یەزدانی
سەحابی گوڵشەن ئارایی حەدیسی ئەحمەدی موڕسەل بەهاری نەشئەبەخشی خونچەیی ئایاتی فورقانی
چ باوک؟ یادگاری حەزرەتی شێخی سراج الدّین نەوەی نائیب، وەلی عەهدی علاء الدّینی عوسمانی
لە تەکیە و خانەقای زوهدا ئیلاهی کامگاری کەی بە جاهی شاهـ و بازی نەقشبەند و غەوسی گەیلانی
لە تەئریخی وەفاتی ئەو بەدیعەی نەوجوان عومرە ئەپرسن گەر لە پیری عەقڵی دانا قاسیی و دانی
لە بەیتی ئاخری نیوشیعری سانی، حەرفی بێ نوختەی ئەکا ئیزهاری ساڵی ڕیحلەتی مەرحوومەیی فانی
ئیتر بێخود ئەڵێ «وا حەسرەتا» زوو گوڵشەنی چۆڵ کرد بەدیعە ڕۆژگار و عەرعەری جۆباری عوسمانی

11

[edit]
دیسان هەوری بەڵا هات، سایەقەی وەسڵی گوڵان ڕۆیی شەوی ماتەم پەیا بوو، ڕۆژی خۆشی بولبولان ڕۆیی
تەمی غەم تا قیامەت بۆ چی دانەگرێ وڵاتی کورد کە زاتێکی وەفادار و نەجیب و خانەدان ڕۆیی
بچووک بۆ قوڕ نەپێوێ؟ گەورە توخوا بۆ بە کوڵ نەگری؟ کە عاسای دەستی پیر و هێزی ئەژنۆی گەنجەکان ڕۆیی
سەدای باوک و براڕۆی خەڵق و گرمەی سینە، ناڵەی دڵ وەکوو ڕەعدی بەهار ئیمڕۆ زەمین تا ئاسمان ڕۆیی
مشوورخۆری گەلی میللەت جەنابی مُصطفی مظهر کە بانگی حوسنی خوڵقی بۆ هەموو کوردوستان ڕۆیی
مەگەر «کاکینە» هاوتای ئەو بکا، ناویان لەیەک دوور بێ وەگەرنێ چەشنی ئەو چەشنی حیکایە و داستان ڕۆیی
لەسەر وەتراخی دەشتی ڕۆح و شاخ و داخی بەرزی دڵ هومای ئەوجی سەعادەت، بازی عیرفان ئاشیان ڕۆیی
بە غایب بوونی ئەو باوکی فەقیر و خادیمی قەومە لەسەر هۆش و لە دڵ سەبر و لە تەن تاب و تەوان ڕۆیی
ئەگەرچی میللەتی کوردی دوچاری دۆزەخی غەم کرد بەڵام شوکری خوا خۆی بۆ بەهەشتی جاویدان ڕۆیی
موحاسیب موهمەلی ئەم شیعرە گەر جەمع و جیبایەت کا ئەزانێ کەی ڕەوانی پاکی بۆ باخی جینان ڕۆیی
وەتەن بێخود وەکوو ئەولادەکانی بۆچ نەناڵێنێ «مدیری دائیرەی بەرزی معارِف زی نشان ڕۆیی»

12

[edit]
سەبا دوێنێ لە وەختی نیوەڕۆدا قاقەزی هانی لە پشتی زەرفەکەی نووسرابوو: بۆ بێخود، سولێمانی
کە زەرفم کردەوە چاوم بە ئیمزای سەروی «نووری» کەوت وەکوو بولبول خەیاڵم کەوتە سەر ئەوجی غەزەلخوانی
لەپاش حەمد و سەناو شوکر و سوپاسی حەزرەتی بێچوون لەپاش سەڵوات و تەسلیمی شەفیعی ئوممەتی جانی
وتم: ئەی خەتت و خامەت میل و سورمەی چاوی مەهجووران وتم: ئەی بۆیی نامەت بۆیی جامەی ماهی کەنعانی
گەلێ ئەبیاتی تازەت ناردبوو بۆ من کە بیبینم لە ئەووەڵ مەتڵەعا مەزموونی ئاخر مەقتەعم زانی
لە لەفزا شیعرەکانت گەر تەواو بوون وەک قەدی مەوزوون لە مەعنادا بەڵام وەک کردەوەی خۆت بوون بە نوقسانی
لەباتی شیعر و میعری فارسی و کوردی ئەبێ جارێ خەریکی دەرز و دەورت بی کە منداڵی دەبوستانی
دەخیلت بم لە حوسنی خولق و سەعیا قەت نەکەی سستی کە سەعی و حوسنی خولقی خەڵقە ئەمڕۆ باعیسی نانی
لە کولبەی دیدەما گەر مەیلی ڕەققاسەت نەما، نووری لە جەرگەی سینەما گەر سینەما باسی نەما، جانی
خودا ناکەردە پەندی من ئەگەر وەک دوڕ لە گوێ نەگری هەتا ڕۆژی قیامەت هەر پەشیمان و پەشیمانی
ئەگەر ژانی وەها نەبوایە ڕۆماتیزمەکەی قاچم ئەهاتم حەفتەیێ بۆ زیارەتی بەغدا بە میوانی
ڕووەو بەیتی خودا خاڵت ئەڵێ دائیم لەسەر بەرماڵ لە وەختی پاش و پێشی نوێژی ئێوارە و سبەینانی
خوداوەندا بە جاهی خۆشەویستی خۆت بەدووری کەی لە ئاسیب و بەڵا، ئەم خوشکەزایەم، خۆی و خزمانی

13

[edit]
لە دڵبەر گوفتوگۆیێکم نەبیست، ئەی سینە ئەفغانێ لە لێوی پێکەنینێکم نەدی، ئەی دیدە گریانێ
دەسم ناگاتە شووشەی گەردنی مینایی، ئەی ساقی دەمم ناگاتە چاوی، ئەی عەرەقخۆرینە فنجانێ
پەرێشانم، لەڕووی ئەو شۆخە لاچۆ ساتێ ئەی پەرچەم دڵم بەینێکە زۆر تاریکە ئەی شەو ماهی تابانێ
گەهێ زامداری تێغی ناز و غەمزەم، چارێ ئەی جەڕڕاح گەهێ بیماری چاوم، ئەی ڕەئیسی سیححە دەرمانێ
بە شەو شێواوی زوڵفی عەنبەرم، ئیمدادێ ئەی سونبوڵ بە ڕۆژ چەوتاوی باڵای دڵبەرم ئەی سەرو جەولانێ
لە شەوقی ماهی ڕووی ئەو شۆخە تۆخوا پڕتەوێ ئەی ڕۆژ بە یادی چاکی سینەی، ئەی سەحەر سا دەی گریبانێ
بەتاو هات لەشکری غەم، سا لە خۆ ڕۆییشتنێ ئەی دڵ مناڵی زۆرە شاری سینە، ئەی مەجنوون بیابانێ
زەلیلم، بگرە دەستم کەوتووم، سا ڕەحمێ ئەی گەردوون فەقیرم، نامورادم، بێنەوام، ئەی مونعیم ئیحسانێ
وەکوو بێخود لەمەولا بگرە بۆ خۆت ڕێگەیێ ئەی پێ لە مەولای خۆت بووێ تۆش چەشنی ئەو ئەی دەست دامانێ

14

[edit]
برا، خۆ تۆ لەلای خۆت مەخزەنی عەقڵ و کەماڵاتی! کەچی تا دەوڵەمەنتر بی فەقیر و سواڵکەر و لاتی
بە تەحریکی هەوا دێیت و دەچی چەشنی شەپۆلی ئاو سەراپا غەرقی گێژاوی غەم و بەحری خەیاڵاتی
ئەگەر مازیت لەدەس چوو هێندە بێ حاڵیشی ئەی غافڵ لە ئیستیقباڵی خۆت ئاگات نییە چون بێ موبالاتی
بە قەسری ڕووی زەمین تێر نابێ، قەت چاوت وەکوو فیرعەون خوا دەستت نەدا، دەستت ببێ ڕوو بۆ سەماواتی!
بە جاهی خۆت مەنازە، ڕۆستەمی قابیز لە ڕێتایە ئەگەر سەد شاهی چینیش بی، کشێکت هاتە بەر ماتی
سولەیمان کوا نگین و ئاسەف و عیفریت و بەڵقیسی!؟ سکەندەر کوا شکۆهـ و تەپڵ و بەیداخ و موهیمماتی؟
برا ناپرسی جارێ چی بەسەر هات حاڵی «کەیخوسرەو» تەمیزێکت نییە تا تێ بگەی لەکوێیە میرئاتی
ئەلا ئەی دیدە تاکەی ناگریت و ناگری عیبرەت کە حاجی شێخ ئەمینی خاڵ لە ئارادا نەما زاتی!
بە دووری خۆی ئەوا ئێمەی دوچاری دۆزەخی غەم کرد خودا ڕوتبەی بڵند کا ڕووحی ئەو شاد بوو بە جەنناتی
کە هەڵگیرا جەنازەی، بوو بە مەحشەر دەشتی سەر قەبران لەبەر گریان و قوڕپێوان و واوەیلا و عەشاماتی
ئەگەر بشبم بە سەحبان، ئەی ڕەفێق وا چاکە بێدەنگ بم لەبەر بەعزێ نەفام نادووم لە کەشف و خەرقی عاداتی
لەوێ بووم حەزرەتی کاک ئەحمەدی شێخ باس کرا جارێ لە فەزڵی خۆی و مەکتووباتی پڕ تەفسیر و ئایاتی
نزیکی غەوس و شاهی نەقشبەندی کردووە بیللا بەڵێ سەیید ئەبێ بەم نەوعە بێ هەر حوببی ساداتی
کە میسباحی بهاء الدّین محمّد عالەم ئارا بوو بە جەزبەی عەشقەوە عەرشی خودای ئەو بوو بە میشکاتی
کە ساڵی ڕیحلەتی ئەم موڕشیدەم پرسی لە پیری عەقڵ بە حەرفی جەوهەری ئەم ئایەتەی کردم ئیشاراتی
لە سوورەی ئەنبیاء تا صالِحِین ئایەی وَ أَدْخَلْناهُ بە تەئریخی وەفاتی موشعیرە بێخود حوڕووفاتی
کەسێ ئەولادی عەللامەی «ئەبووبەکری موسەننیف» بێ کە عالەم خۆی ئەکا قوربانی تەحریری «وضوحات» ی
کەسێ نەسڵی شفيع المُذنبينێ بێ کە بڕژێنێ بەسەر بێگانەشا لافاوی بارانی شەفاعاتی
کەسێ تەئریخی ئەو بێ ئایەتی تەبشیری قورئانی بە من چۆن شەرحی ئەدرێ حاشیەی مەتنی کەڕاماتی
بە حەققی سینەیی ساف و دڵی مەسروور و مەحزوونی بە بێ خەوفی لە مەخلووقی خوا و لە خوا مەخافاتی
بە حەققی ئاهـ و ناڵەی ڕۆژ و گریانی سبەینانی بە شۆری نیوەشەو پاڕانەوە و سۆزەی موناجاتی
فەڵەک پڕ گریە بێ تا چاوی هەوری لێڵ و تاریکی زەمین پڕ خەندە بێ تا لێوی غونچەی باخ و باخاتی
بەسەر ئەحفاد و ئەتباعی ئەوا بارانی لوتفی خۆت بەخوڕ بڕژێنی یا ڕەب، نەک وەکوو جەد، بەڵکوو سەد قاتی

15

[edit]
ئەگەر ئاغا لە دنیا زۆر فەقیر و موستەحەق ڕۆیی بە ئوممێدی زەکاتی عەفو بۆ دەرگاهی حەق ڕۆیی
لە بێخود پرسیان ساڵی وەفاتی، چونکە تیفۆی بوو وتی: نووسیومە قالەی تۆفێق آغا بێ عەرەق ڕۆیی

16

[edit]
وەک بێدڵ ئەڵێ: حەیفە کە وا ساکنی باغی بولبول لە دڵت دەرئەکەی و تێکەڵی زاغی
بۆ شێخ عومەر، ئەو سەروی ڕیازاتی عولوومە وا لافت ئەدا تۆ کە وەکوو لالە بە داغی
لەوساوە کە جێی جەننەتە ئەو زاتە، کەچی تۆ لەم ئاگرەدا عەینی سەمەندەر بە دەماغی
بێخود غەمی ئەو عالەمی باڵایە نەکەی فاش با هەر لە دەروونا بێ ئەگەر ڕاستی و ساغی
لەو باغە ئەگەر ساڵی وەفاتی ئەو ئەپرسی گڵ لابەرە، ئەئریخیە ابن القرداغی

17

[edit]
بێخود بەسە بۆ وەفاتی ئەحمەد موختار ئەم میسرەعە، دەک خوای لێ بێ ڕازی
تەئریخی موجەوهەری ویداعی قازی: تأریخی مجوهری وداعی قاضی

18

[edit]
بێخود تاکەی خەریکی ئیشی قۆڕی بۆ گرتنی ماسیی هەوا وەک تۆڕی
بۆ گۆڕی جیهان ئەگەر بە بەهرامیش بی بەخوا قەسەم ئاخری ئەسیری گۆڕی

19

[edit]
بێخود لە خەوی غەفڵەت ئەگەر هەڵساوی ئەم پەندە بە گوێی دڵ ببیێ تا ماوی
وەک تەرکی تەماشایی ژنت کردوە هەتیو مەڕوانە لیباسیشی ئەگەر تۆ پیاوی!

20

[edit]
بێخود مەبە قەت تێکەڵی دنیایی دەنی هەر ڕووت بە لە ئەلبیسە و قوماشی وەتەنی
بۆ خاکی وجوودی تۆ لەڕێی تەجریدا ئیکسیرە نیگاهێکی ڕەسوولی مەدەنی

21

[edit]
بێخود وەرە بێ پەردە بڵێ خۆت وتەنی ئەم شیعرە بە بای سەبای عێراقی و یەمەنی
ڕۆحی من و پەروانەیی شەمعی سەری غەوس دەستی من و داوێنی ئووەیسی قەرەنی

22

[edit]
بە خەندەی زۆری من دێوانە ئەگری بە گریانی کەمم فەرزانە ئەگری
بە تاریکی دەروونم گەر بزانی هەتا ڕۆژ وەک چرا پەروانە ئەگری
لە بێ شیری ویساڵی یارە، شەو، دڵ لە بێشکەی سینەدا تیفلانە ئەگری
دوو دیدەی نێرگسینی پڕ لە لالەم لە دەوری لێوی ئەو چاوجوانە ئەگری
لە نەشئەی پێکەنینی ساقی ئیمشەو لە بەزما پیری من مەستانە ئەگری
شتێکت دیوە ئەی دڵ هەر لە مەجنوون کە ڕێی ئەو بێ سەر و سامانە ئەگری
وەسیلەی گەینە شارت کێیە بێخود کە چەشنی حەڵقە بەردەرگانە ئەگری

23

[edit]
پەرێشانم لە حەسرەت دەردی دووری بە لوتفی خۆت بدەی یاڕەب سەبووری
چ دووری؟ دووری تا ڕۆژی مەحشەر چ حەسرەت؟ حەسرەتێ تا نەفخی سووری
گەهێ بۆ شاهەکەی ئەوڕەنگی تەمکین گەهێ بۆ ماهەکەی بورجی وەقووری
یەکێ بابا ڕەسوولی خەڵقی بێدن یەکێ عەبدولکەریمی خانە شووری
یەکێ جەننەت مەکانی بوو عوبەیدە یەکێ گوڵشەن تیرازی شارەزووری
نەوەی پێغەمبەرێ بوون، نەک پەری و جین لە مەجلیسیا کە جەم کردوویە مووری
شەهادەت نامەیی عیرفان لە دەستا موجازی مەدرەسەی دینی و شوعووری
لە تەقدیسا وەکوو شێخی بریفکان لە تەدریسا مەلا یەحیای مزووری
لە بێشەی عیلم و فەزڵ و شەرع و دنیا چ شێرێ بوون بە ئازایی و جەسووری
خەیاتی سەرمەدی هەر زوو بڕیبووی بە باڵایان کەوا و خەرقەی غەیووری
درێغا ڕۆین و منیان بەجێ هێشت لە ماتەمخانەیی تاریکی دووری
بەهەشت ئارا کە بوون العِزُّ لله لە خۆشی خۆشیی غیلمان و حووری
بِحمد للّه شەوانی غائیبانە موبەددەل بوون بە ئەییامی حوزووری
لەپاش ئەم دوو چرای بەزمی عولوومە نەما پەروانە بۆی خۆشی و سرووری
منم دائیم ئەکا دوودی هەناسەم لە سینەی مەجمەرا کاری بوخووری
منم وەک نانەوا فرمێسکم ئاگر جگەر نان، چاو ئەکا ئیشی تەنووری
شەهیدی تێغی ئیخلاسی حەقیقی بە فلسێ نایەوێ تۆپێ بلووری
مەحەببەت ڕێگەیێکی ڕاستە قوربان نەکەی لادەی لە سەرحەدد و سنووری
جیهان مادامەیێکی سینەمایە لە بەریا بێ کەوا کەوڵی سەمووری
دەخیلت بم نەدا تەفرەت وەکوو من بە غازەی عاریزی و سپیاوی سووری
پەنا بە خوا لە بەزمی جادوییدا لە ساقی چاوی و ساقی بلووری
بە چاکەی پڕخراپەی گەر خەڕۆ بی یەقینت بێ کە سەرتاپا قوسووری
هەزار کەیخوسرەوی و ئەفراسیابی هەزاران وەک سوپاهی سەلم و تووری
هەموو هاتوون و کوشتوونی لە پاشا بە تۆپی نامورادی و تیپی زووری
خوا ساڵی وەفاتی کاکە بابا مونەووەر کەی مەزارستان بە نووری
لە ساڵی فەوتی شێخ عەبدولکەریما مورەسسەع کە ئەویش یا ڕەب قوسووری
زەمین تا پڕ لە سونبول بێ کەناری فەلەک تا پڕ لە ئەنجوم بێ جحووری
ئەوی ماون بیانهێڵی ئیلاهی بە جاهی خۆت کە وا حەی و غەفووری
خسووس دزیایش و دانای پریسی لەگەڵ ساداتی تەکیە و هانەسووری
کە بێخود تۆزی داوێنی ئەوان بێ ئەشێ یا ڕەب لە تەقسیری ببووری

24

[edit]
دڵم بۆ زوڵف و ڕووی جانانە ئەگری مناڵە و بۆ گوڵ و ڕێحانە ئەگری
چرا ئیمشەو کە وا فرمێسک ئەڕێژێ ئەڵێی هەر بۆ منی پەروانە ئەگری
ئەکا شاباشی کێ دەریایی دیدەم کە چەشنی گەوهەری یەکدانە ئەگری؟
چییە پیری دڵ ئیمشەو وەک عەرەق خۆر لە کونجی تەکیە بۆ مەیخانە ئەگری
شەوێ بێ زوڵفی ئەو مەهپارە تا ڕۆژ دڵم بۆ سینەچاکی شانە ئەگری
غەزاڵی من ئەگەر ساتێ نەبینێ بیابان قوڕ ئەپێوێ، لانە ئەگری
کەوانئەبرۆ، بە تیغی غەمزە تاکەی لە جەرگم بێ گونەهـ نیشانە ئەگری!
لە بەزمێکا کە ساقی چاوی تۆ بێ مەی ئەڕژێ، دڵ ئەچێ، پەیمانە ئەگری
بە یادی نەوبەهاری ڕوویی تۆیە کە چاوم هەوری زستانانە ئەگری
برا تا نەبیە تۆز و گەردی بەر پێی بە زەحمەت چاکی ئەو دامانە ئەگری
لە دڵتا گەنجی یادی کێیە بێخود کە ئیمشەو نۆبەتی وێرانە ئەگری

25

[edit]
وەرن بەزمێکی مەشرووعانە بگرین بە کوێری چاوی پەروێز و جەم و کەی
نەوەک نەقشی، تەریقەی مەولەوی وار بە زیکری جەهری و دەنگی دەف و نەی
بە دەوری نووری دڵدا حەڵقە بەستین مەسەل ئەو مانگ و ئێمەش چەشنی هالەی
بفەرموون ئەی قەدەحنۆشان بە ساقی لە کووپەی مەعریفەت تێکا ئەویش مەی
دەری بێنین بە زۆری نوێڵی شادی درەختی غەم لە بنچینە و ڕەگ و پەی
خودا، سا بۆ دڵی تاریکی ئیسلام لە تیشکی لوتف ئیتر یەک زەڕڕە دەرخەی
بە چاوی سەر هەتا عالەم ببینین لە مەشریق تا بە مەغریب، ڕۆم هەتا ڕەی
کە یاران مەستی بادەی لَمْ يَزَلْ بوون دەسا بێخود غوڵامت بم ئەتۆش دەی
بڵێ ساڵی لە دایک بوونی «تەوفیق» کوڕی «ئەحمەد» کە یەعنی نووری دیدەی
لە شیعری ئاخری نیوشیعری دوایی ئەگەر دیققەت بفەرمووی پێی ئەبەی پەی
لە دنیا و لە عوقبادا ئیلاهی بە ساحیب ماڵ و جاهـ و سەروەتی کەی