Дун уруг төрүттүнгенде, хин шыгжаарда йөрээл
| ← Эге сөс | Тыва улустуң алгыш-йөрээлдери (Өг-бүле биле холбашкан йөрээлдер) |
Үш харлаан уруг бажын кыргыырда йөрээл → |
| Чаяан чылы: 1990. |
Чаш уруг төрүттүнерге, эът-кежи быжыг болзун дээш, хинин кескен иези артыш-биле холуп каан кара шайга дөрт катап чуй туткаш, кавайлап каар.
Аъш-чемин, ак-сүдүн өрү чашкаш, аал-оранның, ээзинге мөгейип, одунче саржагны чажар, оон дойга мындыг йөрээл салыр:
Узун назыглыг болзун,
Улуг аас-кежиктиг болзун!
Бажының дүгү
Агаргыже чурттазын,
Ак салдыг,
Ак башьыг чорзун!
Беш кожуун төрелдиг,
Беш чүзүн малдыг,
Эртине эдилелдиг,
Эвилең, сарыылдыг болзун!
Киш кежиниң каразын,
Кижиниң эки эдин
Эдилезин!
Кодан сыңмас
Малдыг болзун,
Аалынга сыңмас
Анай-хураганныг болзун!
Өг долдур
Ажы-төлдүг болзун!
Сагган сүдү
Сава сыңмас болзун!
Чажыг сүзүү
Элбек болзун,
Аъш-чеми
Амданныг болзун,
Кеткен хеви
Хевингир болзун!
Баглаажынга
Эзер-чүгенниг
Аъттыг турзун!
Амыр-менди
Чурттап чорзун!
Улуг-биче өөрлүг чорзун,
Улай-улай чуртун ээлезин!
Дөр сыңмас
Дөргүл төрелдиг чорзун,
Дөргүн сыңмас
Малдыг чорзун!
Өдекке басканын
Өстүрүп малдазын,
Өгге киргенин
Өрү олуртсун!
Улугну хүндүлеп чорзун,
Бичени сургап чорзун!
Йөрээл салгаш, ак сүдүн тос-карак-биле оът-сиген кырынче чашкаш, кавайны артыжап арыглааш, кыдыынга чараштап, каастап каан ус-кушкаш уязынга хинни суккаш азар. Адыгның дыргаан улаааравас болзун дээш баглаар. Оон база мындыг йөрээл салыр:
Ёзулуг иениң төрээн төлүнүң
Чогуур үезинде дүшкен хинин
Ус-кушкаш уязынга сагылдап,
Шыгжап берип тур мен.
Моон соңгаар доктааган хинни
Борта хүндүлеп, шыгжап чоргар.
Ийис уруглар
Төрүүр болзун,
Кош-кош
кавайлыг болзун!
илдик чок чоон үннүг,
Көгжүр-көгжүр
Өөштүг болзун.
Башкы оглу
Ожук ышкаш болзун,
Хеймер оглу
Кержек[1] ышкаш болзун!
Салгалы хөй болзун,
Салымы эки болзун!
Курай-курай!
- ↑ Кержек - мөге-шыырак, каң-кадык.