Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom II/Dębek
[ 13 ]Dębek (u Zinberga nazwana Dębsk mylnie), os., pow. łukowski, gm. Prawda, par. Stoczek. Zabudowania straży leśnej lasów majoratu Prawda; przed paru laty była tu pasieka, systemu Dolinowskiego, przez Jana Meczkowskiego nadleśnego wzorowo prowadzona. Obok osady staw i młyn wodny. Pozycya falista.
Dębek, niem. Dembeck, os. należąca do Żarnowca, pow. wejherowski. Leży przy granicy pomorskiej, nad samym brzegiem Baltyckiego morza, ponad drogą nadbrzeżną niedaleko ujścia rzeki Piaśnicy; wraz z całą bagnistą pastewną okolicą i brzegiem morskim należała do pp. cystersek (potem benedyktynek) w Żarnówcu, co książę Mestwin II podarował r. 1277. W dokumencie donacyjnym zowie się ta okolica puszczą, błotami. Nazwy granic są tu odwiecznie polskie, jako czytamy: „Insuper addimus eis liberam potestatem in salso mari piscandi rumbos, esoces vel alios quoscunque pisces quibuslibet retibus, stationes etiam, que sunt vel haberi poterunt in terminis ipsorum a Lipowa gora (była przy ujściu rz. Piaśnicy) videlicet usque in Sosnam goram (gdzie się schodziły granice Odargowa i Garblina, nazywa się także Miedowa góra) cum omni jure et proventus allecis de navibus in eisdem stationibus allec capientibus ac etiam alias quascunque utilitates sive lapidum seu aliarum rerum quae per appulsionem ventorum in praedictis terminis provenerint.“ Klasztor łowił w morzu aż do kasaty. Osada nad brzegiem zapewne zdawna tu była; nazwę dzisiejszą ma od familii Dębków, którzy ją trzymali w dani w XVIII wieku. W księdze czynszowej czytamy: „Chałupy u morza. R. 1738 Piotr Dębek dannik oddał od domostwa i roli 15 zł.; r. 1772 Piotr Dębek młody oddał czynsz 14 zł.; r. 1773 Krystyanowi Felknarowi, rybakowi, dano taki kontrakt na chałupę i rolę u morza: „płacić nam będzie czynszu 15 zł. Budynki przyrzeka swoim kosztem poprawiać i w porządku trzymać. Lasu tamecznego z pilnością doglądać; dniem i nocą dochodzić, żeby szkody nie było. Za to będzie mógł swój dobytek paść w lesie, kiedy P. Bóg da obrodzaj. Za to że mu się pozwala wszelką rybitwę łowić w morzu, powinien będzie na każdy rok do klasztoru oddać łososiów sztuk 15; jesiotr gdy się ułowi, państwu odda. Inne ryby według ugody państwu sprzedawać powinien. Bursztyn żeby znaleźli, do kościoła w Żarnowcu oddadzą. Żaków w jesieni w rzece od młyna żarnowieckiego (t. j. rz. Młynica.) stawiać nie powinien, żeby pstrągom nie przeszkadzały. Bydła wolno mu chować sztuk 4 i paść na pastwisku przy morzu.“ Tymże samym sposobem miał kontrakt Maciej Dębek na drugą chałupę u morza. R. 1775 Krystyan Felknar zapłacił od trzech grondów roli u morza, na których bydło pastewne przez lato stało, 4 zł. 15 gr. gdańskiej monety. Wschodnią część tych nizin pastewnych, gdzie teraz wieś Widowo, przywłaszczyli sobie w czasie reformacyi panowie z Krokowa. D. należy do szkoły i parafii w Żarnówcu, odkąd jest odległy ¾ mili. Kś. F.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|