Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Czermno
[ 810 ]Czermno, 1.) wieś, powiat konecki, gmina i parafia Cz., posiada kościół parafialny i urząd gminny. W 1827 roku było tu 38 domów, 322 mieszk., obecnie jest 98 dm., 514 mieszk. Na miejsce dawnego kościoła modrzewiowego z 1787 r. (erygował go 1521 r. Stefan Czermiński) rozpoczęto w 1878 r. budowę nowej murowanej świątyni, wznoszonej staraniem Stanisława Jakubowskiego dziedzica Cz. Par. Cz. dek. koneckiego liczy 1100 dusz. Gmina Cz. ludności 3100, rozl. 11147 w., w tem ziemi dworskiej 7453 m., domów 330, s. gm. okr. V Falków, st. p. Przedbórz. W skład gm. wchodzą: Bulba, Czermno, Olszanowice, Pikule, Pląskowice, Rudka, Skornice, Sułków, Szpinek, Szreniawa, Turowice i Wąsosz. Gmina Cz. obejmuje gruntów dworskich z łąkami 1777 m., gruntów włościańskich 3128 m., lasów dworskich 5200, lasów rządowych 1012 m., osad leśnych 30 m. Razem 11147 m. Na powyższej powierzchni wysiewają dwory: oziminy 414 korcy, zbierają 2121 korcy; jarzyny 372 korcy, zbierają 2408 korcy; kartofli 544 korcy, zbierają 3808 korcy. Razem wysiew 1330 korcy, zbiór 8837 korcy. Włościanie oziminy wysiewają 572 korcy, zbierają 2902 korcy; jarzyny wysiewają 970 korcy, zbierają 2864 korcy; kartofli wysiewają 950 korcy, zbierają 6652 korcy. Razem wysiew 2492 korcy, zbiór 12418 korcy. Grunta przeważnie do żytnich klasy 2 i 3 należą, łąki do klasy 4. Dochody gminy wynoszą rs. 1293 kop. 33 i pół. Wydatki na administracyą rs. 665, na sąd gminny rs. 369 kopiejek 62. Gmina posiada kasę pożyczkowo-wkładową, którą z dniem 31 lipca 1873 roku założono, z kapitałem rs. 325 kop. 70 i pół. Obecnie (1880) posiada kapitału, z pożyczkami na procenta przez włościan wniesionemi, rs. 740. W gminie jest 5 młynów i 1 tartak. Wielki piec w Skórnicach produkuje surowcu 2760 centn. Włościanie zajmują się rolnictwem i zarobkami przy wyrobie drzewa, a po części w fabrykach żelaznych; zamożność mierna, pijaństwo, ciemnota i zabobony śród ludu. Szkoły elementarnej w całej gminie niema. Dobra Cz. składają się z folw. Skórnice z attynencyą Pikule i osad młynarskich Pikule Borowickie Stachowskie, tudzież wsi: Czermno, Olszanowice, Skurnice, Wąsosz, Szpinak, Budy, Rudka, Sułków, Szreniawa; od Radomia w. 91, od Końskich w. 21, od Przedborza w. 14, od Rudy Malenieckiej w. 10, od Gorzkowic w. 28, od rzeki Pilicy w. 10. Rozległość wynosi m. 4469 a mianowicie: folwark Skurnice grunta orne i ogrody m. 588, łąk m. 317, pastwisk m. 41, wody m. 9, lasu m. 3280, zarośli m. 5, nieużytki, place i bagna m. 221. Płodozmian 12-polowy. Budowli murowanych 11, drewnianych 16. Wieś Cz. osad 89, gruntu [ 811 ]m. 955; wieś Olszanowice osad 18, gruntu m. 110; wieś Skórnice osad 48, gruntu m. 307; wieś Wąsosz osad 19, gruntu m. 149; wieś Szpinek osada 1, gruntu m. 8; wieś Budy osad 9, gruntu m. 95; wieś Rudka osad 11, gruntu m. 44; wieś Sułków osad 9, gruntu m. 41; wś Szreniawa osad 6, gruntu m. 53. Folw. Cz. lit. A. z osadą młynarską Szpinek: rozległość wynosi m. 2299 a mianowicie grunta orne i ogrody m. 600, łąk m. 230, pastwisk m. 5, lasu m. 1407, nieużytki i place m. 58. Płodozmian 12-polowy. Budowli murowanych 6, drewnianych 13, młyn wodny, stawy, gorzelnia (nieczynna) i pokłady kamienia murowego; folwark ten oddzielony w r. 1876 od dóbr Cz.
2.) Cz., wieś i folw., i Czerminek, pow. gostyński, gm. i par. Czermno. Posiada kościół drewniany, filią parafii w Troszynie, według podania wybudowany w r. 1645, szkołę początkową, urząd gminny. W 1827 r. było tu 76 dm. i 597 mk., obecnie jest 81 dm., 750 mk. Ziemia pszenna, jezioro dobrze zarybione. Gmina Cz., należy do sądu gm. okr. II w Gąbinie. Ludności 3100. Dobra Cz. składają się z folw. Cz., osad młynarskich, attynencyj wieczysto-czynszowych Józefów i Wendów, tudzież wsi: Cz., Czerminek, Janów, Niemieckie Wymyśle, Przemysłów, Polskie Wymyśle, Wąsosz i Michałów. Rozległość wynosi m. 953 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 575, pastwiska m. 322, nieużytki i place m. 56. Wieś Cz. osad 73, gruntu m. 1401; wieś Czerminek osad 7, gruntu m. 42; wieś Janów osad 17, gruntu m. 150; wieś Niemieckie Wymyśle osad 27, gruntu m. 544; wieś Przemysłów osad 24, gruntu m. 216; wieś Polskie Wymyśle osad 19, gruntu m. 231; wieś Wąsosz osad 7, gruntu m. 49; wieś Michałów osad 10, gruntu m. 129.
3.) Cz., wieś, pow. tomaszowski, gm. i par. Tyszowce. Leży w pobliżu osady Tyszowce, nad rz. Huczwą. Tu według domysłu Michała Balińskiego istniał stary słowiański gród Czerwińsk (?). W 1827 r. było tu 51 dm. i 367 mk. Dobra Cz. składają się z folw. Cz., Kazimirówki, lasu w granicach dóbr Perespy i Tyszowce, gruntu i łąk na Wakijowie, tudzież wsi Cz. i Wakijów; od Lublina w. 113, od Tomaszowa w. 28, od Hrubieszowa w. 21, od Tyszowiec w. 6, od Puław w. 18, od Chełmu w. 50, od rzeki Bugu w. 35; odziedziczył je w spadku hr. Zdzisław Ronikier. Rozległość wynosi m. 1612 a mianowicie: folw. Cz. grunta orne i ogrody m. 365, łąk m. 288, lasu m. 267, nieużytki i place m. 21: razem m. 941. Budowli murowanych 6, drewnianych 10. Folwark Kazimirówka grunta orne i ogrody m. 459, łąk m. 66, pastwisk m. 43, lasu m. 97, nieużytki i place m. 6: razem mórg 671. Budowli drewnianych 5, młyn wodny. Wieś Czermno osad 58, gruntu mórg 992; wieś Wakijów osad 40, gruntu mórg 734.
Czermno, wieś, pow. lipnowski, gm. i par. Skępe. Gruntów włośc 626 m., w tem 323 ornych, 36 dm., 280 mk. Cz. folw. nad jez. t. n. w par. Ligowo, liczy 15 mk. W 1827 r. było tu 7 dm. i 164 mk. Br. Ch. i A. Pal.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|