Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Essa
[ 357 ]Essa, Jessa (albo Jassa, ob. Vol. Leg. t. VIII str. 695), niekiedy Ulianka, rzeka spławna, bierze początek w gub. mohilewskiej, w powiecie sieńskim, między wsiami Uznacz i Przesieki, płynie zrazu w kierunku północnym granicą pomiędzy powiatami: borysowskim gub. mińskiej, tudzież orszańskim i sienneńskim gub. mohilewskiej; od wsi Rudniki, przy granicy, zwraca się na zachód w powiat borysowski, ku Krasnołukom, a od tego miasteczka płynie znowu bardziej na północ ku granicy powiatu lepelskiego gub. witebskiej; tu niedaleko od granicy przyjmuje w siebie rzekę Beresztę (ob.), wchodzącą w system kanału berezyńskiego, i sama stanowi łącznik onego, tocząc swe wody do jeziora Lepelskiego. Essa dziś jest spławną na przestrzeni 9 wiorst i 450 sąż. (ob. Berezyna). Oddawna Essą w porze wiosennej spławiano massy drzewa do Rygi za pośrednictwem rzek i jeziór, które później weszły w system wodny dźwiński; atoli zawady w korycie Essy przeszkadzały swobodnej żegludze; jakoż w 3-ej ćwierci wieku XVIII dziedzic dóbr Świady, podkomorzy wileński Tadeusz Żaba oczyścił jej koryto i tem żeglugę dla okolicznych mieszkańców ułatwił: lecz jednocześnie na haniebnym zkądinąd sejmie roku 1775 wyjednał sobie prawo poboru na spustach świadzkich, o czem czytać w przytoczonym wyżej tomie Vol. Leg.; ze zmianą jednak okoliczności siła prawa upadla, szczególnie po roku 1815, gdy kanał berezyński odkrył swobodniejszą drogę handlowi. Al. Jel. i T. S.
Essa, strumień wpadający do Niemna z lewej strony, niedaleko Kowna.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|