[ 577 ]
La Esperantisti, mem poke progresema, dicas ofte a ni : Se vi adportus a la kara linguo nur adjuntaji, ni volunte sequus vi ; sed vi facas chanji, ofte grava, en la formo o senco di nia vorti, e ta chanji semblas a ni tute neutila od arbitriala. Mem vi semblas sentar malicoza plezuro permutante la senci di nia vorti, quale se vi volus shokar nia kustumi, e konfuzigar nia linguo. To esas tute ne admisebla. Ni adoptos volunte via adjuntaji ; ni ne povas adoptar nek aprobar via chanji. Por la futura nuva vorti, via principi e propozi esas certe bona, utila ed admisinda ; sed lasez le malnuva, bone o malbone selektita ! »
Inter la chanji e permuti, qui tale skandalas la « fidela » Esperantisti, nula esas plu frapanta, kam la permuto di la du radiki atenc ed atent ; nula anke esas plu instruktiva. Esperanto donas ad atento la senco di D. Aufmerksamkeit, E. F. attention, I. attenzione, S. atencion ; e ad atenco la senco di D. Attentat, [ 578 ]E. attempt (criminal), F. attentat, I. attentado, S. atentado. Ja de la komparo di ta naturala vorti rezultas, ke omna vorti di la lasta seryo kontenas la radiko atent (kun t), e ke la vorti di l’unesma seryo kontenas sono simila a la c di atenc. Esas do plu naturala, plu konforma a l’internacioneso, donar ad atent la duesma senco ed ad atenc l’unesma. Sed l’ analogeso anke postulas ta permuto quale bonega angla Esperantisto rimarkigis da ni. Nam se on serchas en Esp. ipsa vorti etimologie analoga a la du diskutita, on trovas, unlatere, ke intenco esas analoga ad atento, ed altralatere ke tento (verbo tenti) esas analoga ad atenco ! Tale la du Esp. radiki pekas samtempe kontre l’analogeso di Esp. ipsa ! Ta arbitriala permuto esas do la kulpo di Esperanto primitiva relate la naturala lingui : ni nur malfacis ta permuto, redonante a la du radiki lia rispektiva naturala senco ; ed on akuzas ni pri « arbitriala » chanji ! Se Esperanto unesme ne esus chanjinta « arbitrie » la senco di la radiki, ni ne esus obligata nun « renversar » sa vortaro ; e nia tasko esus multe plu facila.