Progreso/Triesma Yaro/Numero 25/Sufixo ‑er vice ‑ul

[ 21 ]

Sufixo ‑er vice ‑ul.

S^o D’ Orczy rimarkis ke, nun kande ni supresis l’Esperantal trouzo e misuzo di la sufixo ‑ul, ol divenis poke malofta ; pluse, ke ol esas tute arbitriala : nam en la lingui qui prizentas ol, ol havas la senco diminutiva (L. animula blandula vagula). Il propozas do vicigar ol per ‑er, a qua samtempe on donus senco e [ 22 ]rolo poke diferanta : on dicus acionero, kurasero, rentero, funcionero (formi multe plu naturala), same kam batelero, bankero, e c. Sa propozo esas certe kon­si­de­rinda.

Por studyar ol akurate, oportas enumerar omna vorti, qui esas nun kompozita per ‑ul. Ni citas nur la radiki (segun la Vortolibro di finali, da S^o de Janko) : adjudikaj, acion, alkoholism, almon, apoplexi, artritism, astm, benefic, depozaj, dispepsi, eklezy, empirik, epilepsi, fantazi, frenezi, ftizi, gib, halbard, herezi, hidrofobi, hidrops, hipokondri, histeri, kapital, karabin, kloroz, konfidenc, kontr, konvuls, kuras, mam, milion, mizer, musket, nevroz, obligacion, paraliz, pek, prokurac, rent, rept, rod, rumin, shifon, tif, tuberkloz, ulufrukt, vizion, volunt.

On povas distingar du precipua klasi en ica seryo : 1^e la posedaji od obyekti, armi, a qui la sufixo ‑er konvenas perfekte : acionero, beneficero, halbardero, kapitalero, karabinero, kurasero, milionero, musketero, obli­ga­cio­nero, rentero, uzufruktero, vizionero, voluntero ; 2^e la malsanesi, por qui la sufixo max konvenanta, en Ido, esus ‑oz ; sed ni evitis ol pro kelka radiki finanta en ‑oz : tuberkloz, kloroz. La sufixo inter­naciona esus ‑ik. Altra seryo kontenas la verbal radiki : pek, rept, rod, rumin, a qui la sufixo ‑ul ne konvenas, sed prefere ‑ant o ‑er. Restus do definenda la senco e rolo di la sufixo ‑er, distingota de la sufixo ‑ist.