Jump to content

Progreso/Triesma Yaro/Numero 25/Pri la radiki atend‑ e vart‑

From Wikisource
TRIESMA YARO
PROGRESO No25
Marto 1910
Pri la radiki atend‑ e vart‑
da Paul Desdemaines HugonLinguala questioni
216921TRIESMA YARO
PROGRESO No25
Marto 1910Pri la radiki atend‑ e vart‑
da Paul Desdemaines HugonLinguala questioni
//////
[ 13 ]
Pri la radiki atend‑ e vart‑[1].

Vart‑. La internacioneso di ta radiko, en la senco di « restar til ke ulu od ulo venas od eventas », esas la sequanta :

D. warten (auf) (anke signifikas « zorgar pri malsano, infanto » ; E. tend, nurse a patient, a child). D. Warte guato-turo ; E. to wait (for) (kun altra prepoziciono, to wait (on) signifikas servar, zorgar, ed esas sinonimo di to attend to) ; Hol. wachten (generala senco : gardar ; zich wachten gardar su).

Komuna radiko Teutona : wak‑ vigilar[2] (E. wake, awake, watch ; D. wacht ; Hol. wachter gardisto). Relatanta : E. to ward F. garder ; malnuva F. waiter (F. guetter), waite (F. guet)[3].

Konkluzo teorial : La radiko vart‑ signifikas (1) vigilar ; (2) guatar ; (3) gardar ; (4) servar ; (5) restar (Ido : expektar).

Rimarko praktikal : En la formo « vart » ta radiko ne esus rekonocebla da Germani kun la propozata senco plu kam kun la senco di « zorgar ». Ol tute ne esus rekonocebla da Angli. Pronuncata kun germanatra r, ol esus quik rekonocebla da Holandani, se li « expektus » (pre-vidus) ke to esas Holandan radiko.

Pluse « vart » esas preske nepronuncebla por Angli, qui certege igus ol « vâât ».

Atend‑. Ta radiko esas sustenata sole da F. En nula altra linguo, me kredas, ol havas la senco di « restar til ». En sa Latina origino, attendere turnar sa penso (atenco) ad. En E. to attend to servar : esar pronta obedyar la deziri di ; atencar.

Konkluzo : Ica radiko ja existas en Ido, kun sa vera senco, nome sub la formo atenc‑

Altra lingui De I. e de L. ni ricevas « expektar » ; de S. « esperar » o « gardar » ; de Gr. restar sur.

Me propozas : « restar por » ulu : « me iras restar por il en la strado ».

P. D. Hugon.

  1. Raporto facita por l’Akademio da sa vice-sekretaryo, segun komiso di la sekretaryo, por helpar la diskuto [N. D. L. R.].
  2. To esas nia radiko vek‑ [N. D. L. R.].
  3. To esas nia radiko guat‑ [N. D. L. R.].