Jump to content

Page:Progreso - 1a yaro.pdf/242

From Wikisource
This page has not been proofread.
228
PROGRESO

« Me votus nur por sistemo di LI. en qua :

« 1. La fonetiko esus la max simpla. La letri ĉ, h, ĵ, ŝ, mankanta en la max multa imprimeyi, e malfacile pronuncebla por la max multa populi, devus havar nula loko en l’ alfabeto di la LI. La pronunco di un letro devas ne dependar de sa pozeso…

« 2. La gramatiko di la LI. devas esar ankore plu simpla kam ta di l’ angla.

« 3. La vortaro devus konsistar ek la latina (romanala) provizo en la max simpla formo sen anomalesi.

« 4. La teknologio di omna cienci devus restar la greka-latina en la max simpla formo. La futura generacioni chanjos ol segun la progreso di la cienco.

« 5. Generale, nula nuva fabrikado di vorti, quale facis Volapük ed Esperanto, la du tendencante esar filozofiala lingui.

« 6. La LI. ne esas nur por filologi, sed por omna klasi di la civilizita populi, qui devus komprenar la LI, ne per nuva studyi, sed per la helpo di to, quon ulu lernis en tri latina klasi.

« La linguo esas segun me ne skopo, sed instrumento, e tante plu bona quante plu simpla. LI. devas esar simpla, mallonga e bonsona. »

En parto ne-oficiala di la letro, il dicis : « Me ne povas komprenar, pro quo on fabrikis kuracisto vice medik, ŝlos vice klud, e c. »

On rimarkos, ke preske omna chanji vortala propozita da So Bálint esas exekutita en ES.

En letro de 11 novembro 1907, il skribis :

« Me ne povas dicar a vu, quante me malamas la absurda e malbelsona antaŭ, malgraŭ, hodiaŭ, e c. e la stulta inventuro kaj », qua segun So Bálint nule korespendas a la vera pronunco greka. Pose il expresis du « deziraji » (desiderata) :

« 1. La acento devus restar sur la lasta silabo (quale en franca ed en plura turaniana lingui), nam multa populi inklinesas glutar la lasta silabo, qua esas karakterizanta en LI.[1].

« 2. La mallongeso. Tempo esas mono. En ta relato, kad ne esus utila supresar la adjektival a, kande l’ adjektivo (o participo) restas avan la nomo? Exemple : bon-jorno, bel virino, amant, amint, amont (amat, amit, amot); nam, omna parti di diskurso esante determinita, l’ adjektivo povus restar sen chanjo avan la nomo[2]. »

La 25 decembro 1907, ricevinte la deklaro (semblante konciliema e senpartia) di la Esperantisti de Genève, il skribis :

« Me judikas ridinda la plendo di la deklaro, pro ke Ido latinigas e tale destruktas la vera internacioneso di la kreuro di Zamenhof. Omna ciencisto devus savar, ke la vera internaciona linguo til nun

  1. Ta konsidero justigas adminime la lokizo di la acento sur la finalo di l’ infinitivo.
  2. To esas precize la regulo propozita da Ido.