godniowy i dwa jarmarki doroczne, uwalnia od podatku miejskiego (szos) na lat 15. Szczęsny Herburt założył tu prasy drukarskie, trwające od 1611 do 1616 r., gdzie wytłoczono pisma Kadłubka, Orzechowskiego i 6 ksiąg Długoszowej kroniki. R 1647 ustanowiono tutaj skład win węgierskich. Wygaśnięcie rodziny Herburtów (około 1645 r.) przypisuje gminne podanie okoliczności ustrojonej w szatę poetyczną: Każdy z nich, umierając, przemieniał się w siwego orła i gnieździł na przyległych skałach. Dopóki te orły szanowano, sprzyjało szczęście domowi. Lecz jeden z Herburtów poważył się zastrzelić orła. W tejże chwili umiera jego synek, a na owym śmiałku zakończyło się imię świetnej rodziny. Majętność ta, obfitująca w warzelnie soli, przeszła do Czuryłłów, następnie do Krasińskich. Na wyniosłem wzgórzu (560 m. npm.), o 4 kil. na płd. od Dobromila, nad Jasienką, potokiem uchodzącym do Wyrwy, sterczą ruiny zamku osobliwszego kształtu. Przetrwał on liczne burze w wojnie kozackiej i szwedzkiej, w ustach zaś ludu żyje podanie, jak się załoga mężnie broniła, rzucając z murów kamienie, belki i jagly wrzące na wdzierających się wrogów. Zdobiły go różne malowidła alegoryczne i napisy, zastosowane najwięcej do pamiętnego za Zygmunta III rokoszu, w którym Jan Szczęsny Herburt wielki miał udział. Ze wzgórza przedstawia się śliczny widok. O 3 kil. na płd.-zach od miasta, na wzgórzu 469 m. npm. wzniesionem, znajduje się w ustroniu odpowiedniem życiu pustelniczemu klasztor zakonników unickich reguły św. Bazylego; ciemne krużganki przyozdobione są wizerunkami Herburtów i innych dobrodziejów monasteru.“ (Przeważnie z Balińskiego Star. Pol.“). Dobromilski powiat graniczy na płn. z pow. brzozowskim i przemyskim, na wś z przemyskim i staromiejskim, na płd. ze staromiejskim, liseckim i sanockim, na zach. z sanockim i brzozowskim. Pod względem obszaru zajmuje 46 miejsce w Galicyi, liczy bowiem 864.34 kil. kw. (15.70 mil). Liczba mieszkańców wynosi 52.322 (25.665 męż., 26.657 kob., przeszło 45000 ludności wiejskiej, przeszło 7000 miejskiej) a pod względem absolutnej liczby mk. zajmuje powiat 69-te miejsce między pow. galicyj. Na kil. kw. przypada głów 61 (na milę kw. 3.333), a co do gęstości zaludnienia zajmuje pow. 55 miejsce w Galicyi. Między ludnością jest 10.922 mk. obrz. rz. kat., 36,276 gr. kat., 2 gr. wsch., 304 wyzn. augsb., 3 wyzn. helweck., 4815 izrael. Liczba domów wynosi 8202 (8173 zamieszkanych, 29 niezam.). Gmin politycznych jest 104, katastralnych 94. Między osadami jedno miasto: Dobromil; 3 miasteczka: Bircza (ob.), Nowemiasto 888 mk., i Rybotycze 1508 mk., reszta wsie. Między niemi najludniejsze: Ułucz 1456 mieszk., Piątkowa 1443 mieszk., Huczko 1324 mk., Jawornik ruski z Borownicą 1.289 mk., Dobrzanka 1273 mk., Lipa dolna i górna 1133 mk., Trzcianiec 1000 mk. Nawodnienie powiatu w ogóle obfite. Z wyjątkiem płd. wsch. kończyny, należącej przez Strwiąż do dorzecza Dniestru, leży cały powiat w dorzeczu Wisły za pośrednictwem Sanu. Strwiąż tworzy na małej przestrzeni granicę między pow. dobromilskim a liseckim, następnie wkracza w obręb powiatu w gminie Starzawa a po 4 kil. biegu uchodzi do pow. staromiejskiego Powiat dobromilski zasila go mniej znacznymi dopływami. San tworzy na przestrzeni 14 kil. zach. gran. między pow. dobromilskim a brzozowskim, następnie na przestrzeni 2 kil. granicę między półn. kończyną pow. dobromilskiego a pow. przemyskim, potem płynie przez pow. dobromil. w obrębie gm. Iskań a po 4 kil. dość krętego biegu uchodzi znowu do pow. przemyskiego. Zbiera on wszystkie prawie potoki i rzeki z obszaru całego powiatu. Ważniejsze ż tych dopływów są: Jawornicki potok, Stopnica i Wiar z dopływami: od pr. brz. Mszaniec, Jamninka, Borysławka, Turnica, Sopotnik, Wyrwa; od lew. b. Sienkowiec, Klimów i inne pomniejsze. Cały powiat leży w podgórzu niskich Beskidów. Rozleglejsze doliny ścielą się na. płn. nad Wiarem w okolicy Hujska (264 m. npm.), Truszowic i Przedzielnicy (260 m.), nad Wyrwą koło Dobromila (336 m.), Boniowic (262 m.), Nowego miasta (245 m.) i Komarowic. Na. płn. od Komarowic wznosi się Ostra Górka do wysok. 283 m. Dolina nad Strwiążem wznosi się od 350 do przeszło 360 m. Nad Sanem nareszcie rozłożyła się obszerniejsza dolina na zach. w okolicy gm. Ułucz (340 m. npm.), i mniejsza na płd. w obrębie gm. Iskań. Wzdłuż połud.-zach. granicy powiatu ciągnie się najwyższe pasmo górskie Chwaniów, ze szczytem t. n. 654 m. wysokim. W dalszym ciagu tego pasma wznosi się na płn. góra Niedźwiedzie (na płd. od gm. Kuźmina) z najwyższym szczytem dochodzącym 618 m.; na pld. zaś od Chwaniowa ciągnie się pasmo również graniczne Pański Las ze szczytem 666 m. wys., a nakoniec Wolańska Kiczera i Kiczera, na prawym brzegu Łodyny (dopływu Strwiąża), ze szczytami przechodzącemi 600 m. Graniczne te pasma górskie obniżają się stopniowo ku dolinie Wiaru a na ws. od tej rzeki ciągną się znowu rozliczne, mało co niższe, bujnemi lasami pokryte pasma i grupy górskie i wypełniają całą połudn. część powiatu, zniżając się ku dolinom Wiaru, Wyrwy i Strwiąża, o których powyżej była mowa. Na przestrzeni objętej pr. brzegiem Wiaru, pr. brzegiem Wyrwy
