Dmytrze (z Adwokacyą), wś, pow. lwowski, nad potokiem Szczerzec (dopł. Dniestru), o 30 kil. na płd. w. od Lwowa, przy kolei Albrechta, niedaleko stacyi Szczerzec a przystanku Czerkasy, o 6.6 kil. na płd. od st. p. i par. rzym. kat. w Szczercu. Parafia gr. kat. w miejscu. Dm. 222, mk. 1187. Obszar dworski posiada roli ornej 23, łąk i ogrod. 2 morg.; włościanie roli orn. 1467, łąk i ogr. 214, past. 302 m. We wsi szkoła etat. jednokl. Własność Heleny Branickiej. Lu. Dz.
Dniepr. Prastarem mianem Dniepru było Boristenes. Pod tą nazwą wspomina go ojciec historyi, Herodot. Nazwa ta „północną siłę“ ma oznaczać po grecku; po słowiańsku „ścianę borów“, jak chce Kleczowski. U anonima piszącego około 330 naszej ery poraz pierwszy spotykamy nazwę: Danapris. Na tablicy pentagerińskiej Dniepr, jak się domyśla Potocki, jest nazwany Nusacus, co ma znaczyć „niezdrowy“. Wenecyanin Barbaro zowie tę rzekę Edrisa a Kontaryni mianuje Lerissą. Edrisi arab znał ją dokładnie i nazywa Dnabrus. Narody zaś tureckie nazywały Dniepr Uzu, jakoby od narodu Uzów czyli Pławców (Kumarów), powiada Szafarzyk; i stąd Dniepr jest pierwszą rzeką na wschodzie Europy, która ma osobne tureckie nazwisko. U Abulfeda (1328) nazwana jest ta rzeka Ozu, Uzom. W sagach skandynawskich jest znaną pod imieniem „Vana s quil“ to jest woda Wandów. Rusini zaś nazywali ją Dnieprem a kozacy przez omówienie poetyckie mianowali ją Sławatą, Sławatyczem (synem sławy). Podług miejscowej definicyi rzeka ta była Dnieprem nazwana stąd, że płynie jakoby dnem, spodem „Dnem-pre“. Jest on trzecią co do wielkości rzeką w Europie (po Wołdze i Dunaju), wypływa pod 55° 52′ szer. i 51° 21′ dług. geogr., w jeziornej i błotnistej krainie lasu wołkońskiego, niedaleko źródeł Dźwiny, Wołgi i Łowati, w pow. bielskim, gub. smoleńskiej, między wsiami Kostino i Michajłowo, pod wsią Iwaszkowem (według innych źródeł z jez. Mszara we wsi Zabołocie). Przebiegłszy większą część gub. smoleńskiej (214 w.) i mohilewskiej, Dniepr prawym swoim brzegiem odgranicza gub. mińską, kijowską i chersońską od gub. czernihowskiej i półtawskiej, na lewym brzegu jego leżących, i przy ujściu swem do morza Czarnego służy za naturalną granicę dwu także guberniom: taurydzkiej z chersońską. Przy samej granicy mińskiej gub. z kijowską, połączywszy się z hołdowniczką swoją Prypecią, w samej już gubernii kijowskiej przebiega przestrzeni 388 wiorst (57 w. w pow. radomyskim, 143 w kijowskim, 44 w kaniowskim, 126 w czerkaskim, 19 w czehryńskim) i nareszcie w miejscu gdzie do niego wpada rz. Taśmin wkracza do gub. chersońskiej. W górnym biegu do miasta Orszy D. płynie w kierunku południowo-zachodnim, w łożysku szerokiem do 450′ (pod Smoleńskiem), głębokiem do 20′ Brzegi z początku są nizkie, następnie (od ujścia rzęki Źerdź z prawej) wyniosłe. Od Dorohobuża Dniepr zaczyna być żeglowny, mimo to, że między Smoleńskiem i Orszą w łożysku jego napotykają się skały, tworzące małe katarakty; są to pierwsze porogi, będące miniaturą owych sławnych porogów dnieprowych, które rzeka tworzy przy końcu swego średniego biegu, przerzynając się przez wyżynę Ukrainy. Bieg średni od Orszy do Aleksandrowska, odpowiednio do dwóch kierunków i odpowiadających im charakterów miejscowości, można, podobnie jak średni bieg Renu, podzielić na dwie części: wyzszą i niższą. W pierwszej części średniego biegu od Orszy do ujścia Desny albo do Kijowa (wyższy Dniepr) rzeka płynie w południowym kierunku; szerokość łożyska do 1750′, głębokość do 42′. Brzeg lewy jest nizki, błotnisty, prawy wyższy (wyjąwszy okolic ujścia Prypeci i Teterewa) i w kijowsko-pieczerskiej górze dosięga 630′ nad powierzchnią rzeki. Z tego powodu drogi, wsie i miasta leżą na prawym brzegu. W tym biegu Dniepr otrzymuje z błotnistej i lesistej niziny środkowej swe największe i najobfitsze w wodę dopływy: Druć, Berezynę, Prypeć, Teterew z prawej; Soż i Desnę z lewej. Główna potęga dopływów leży po stronie prawej, tak z przyczyny ich liczby i obfitości wód, jakoteż ze względu na komunikacyjne znaczenie; albowiem dwa najważniejsze z tych dopływów, Berezyna i Prypeć, które dla ich ważności Ptolemeusz uważał na równi z rzeką główną za ramiona Borystenu, podchodząc bardzo blisko do systematów Dźwiny zachodniej, Niemna i Wisły, ułatwiły połączenie tych rzek kanałami z systematem Dniepru a przez to morza Baltyckiego z Czarnem. Poniżej ujścia Desny, od Kijowa zaczyna się druga część średniego biegu Dniepru, w której rzeka ta do Aleksandrowska czyli do wyspy Chortycy przerzyna, w południowo-wschodnim kierunku, czarnoziemną, stepową wyżynę Ukrainy (Niższy czyli przerzynający się Dniepr), podobnie jak Ren poniżej ujścia Menu przeżyna góry Reńskie. Szerokość dochodzi tu 7000′, głębokość niewiele większa jak w części poprzedniej i tylko przy końcu tego biegu pod Kiczkasem sięga blisko 100′. Oba brzegi na tej przestrzeni są wysokie (szczególniej prawy) i skaliste; tylko około m. Moszny góry prawego brzegu na chwilę oddalają się i przechodzą na prawy brzeg rzeki Taśminy, dnieprowego dopływu, którego bieg na pewnej przestrzeni jest równoległy do rzeki głównej. Tutaj, według wszelkiego prawdo-
