powiecie stanowi rolnictwo; na pasie ziemi pomiędzy Czehrynem, Kryłowem i Dnieprem nie sieją wcale pszenicy, dla niedogodnego gruntu. Gorzelnictwo jest bardzo rozwinięte, liczą w powiecie 30 przeszło gorzelni. Według statystyki 1866 na 100 korcy zasiewu wypada w powiecie 28 i pół żyta, 22 pszenicy, 10 owsa, 17 hreczki, 17 jęczmienia, 5 prosa, 0,5 grochu. Cukrowni 1866 r. było 6.
Czehrynka, dobra, pow. bychowski, o 28 w. od Bychowa, par. ozierańska, dawniej część hrabstwa Bychów, dziś własność Witolda Bułhaka; jest tu zarząd gminy, liczącej dusz 1,088. A. K. Ł.
Czek, wś, pow. nowo-radomski, gm. Dąbrowa, par. Źytno.
Czekaj, nazwisko dawane zwykle karczmom, przeszło ono z czasem i na osady, jakie się przy karczmach potworzyły. Do dziś są liczne karczmy z nazwą Poczekajka.
Czekaj, 1.) wś, pow. błoński, gm. Radziejowice, par. Mszczonów. 2.) Cz., wieś, powiat grójecki, gm. Komorniki, par. Rembertów. 3.) Cz., wś, pow. grójecki, gm. Kobylin, par. Worów. 4.) Cz., wś, pow. rawski, gm. i par. Rzeczyca. 5.) Cz., wś, pow. sieradzki, gmina i par. Klonowa. 6.) Cz., wś, pow. turecki, gm. Biernacice, parafia Niewiesz, blizko Uniejowa, dawniej karczma śród lasów, dziś 20 osad po 7–15 mórg, powstałych z uwłaszczenia w majątku Biernacice. Grunta średnie. 7.) Cz., wś, pow. jędrzejowski, gm. Mstyczów, par. Tarnawa. Br. Ch.
Czekaj, Czekay, 1.) wieś, powiat jasielski, o 2.3 kil. od st. p. Osiek, par. rz. kat. Samoklęski. 2.) Cz. Pniowski i Cz. Wrzawski, dwie wsie pow. tarnobrzeskiego w Galicyi, nad Sanem, ob. Pniów i Wrzawy. 3.) Cz., ob. Ostrów.
Czekaj, kol. i folw. dóbr Kurnica, powiat prądnicki.
Czekajcie, folw. w pow. szawelskim, par. użwenckiej, na prawym brzegu Wenty, o pół mili od Użwent, po drodze do Szawel; posiadłość to dawna Górskich, przed 10 zaś laty, po zejściu ostatniego posiadacza Michała Górskiego, sprzedana. Nabył ją hr. Mikołaj Zubow.
Czekajów, folw., pow. radomski, gm. Jedlińsk., par. Lisów.
Czekałapówka, ob. Czekołapówka.
Czekanka, wś, pow. będziński, gm. Pińczyce, par. Siewierz.
Czekańce, wś, pow. wiłkomierski, par. Dobejki, do dóbr Romualdowa Jeleńskich niegdyś należąca, dziś uwłaszczona.
Czekanów, 1.) wś i folw., pow. sokołowski, gm. Jabłonna, par. Skrzeszew, ma 29 domów, 299 mk. Podania ludu wskazują, że w Cz. były siedziby Jadźwingów, a na gruntach tej wsi znajdują się starożytne grobowca, rodzaj grobów skrzynkowych, kamiennych. Czytaj w zesz. 4 rocznika X „Zeitschrift für Ethnologie“ artykuł „Vorhistorische Graeber in Czekanów und Niewiadoma in Polen.“ Oraz „Kłosy“ (t. XVIII str. 339). Dobra Cz. składają się z folw. Cz. i Władysławów, tudzież wsi Cz. i Kanabród, od Siedlec w. 28, od Sokołowa w. 10, od rz. Bugu w. 4. Rozl. wynosi m. 1,565, a mianowicie: fol. Cz. grunta orne i ogrody m. 405, łąk m. 101, pastwisk m. 3, lasu m. 464, nieużytki i place m. 35, razem m. 1,007. Bud. mur. 2, drew. 15. Folwark Władysławów grunta orne i ogrody m. 416, łąk m. 22, lasu m. 104, nieużytki i place m. 14, razem m. 558. Bud. mur. 3, drew. 1. Płodozmian 8 i 10-polowy; wiatrak i pokłady torfu. Od dóbr tych odłączono częściowym posiadaczom przestrzeń gruntu zwana „Część ziemska na Kanabrodzie“ m. 325. Wś. Cz. osad 33, gruntu m. 395; wś Kanabród osad 7, gruntu m. 193. W Cz. była gr. un. cerkiew paraf. erygowana przez Baltazara Ciecierskiego 1725 roku. Należała do dek. sokołowskiego. 2.) Cz. lub Cekanów, folw., pow. brzeziński, gm. Łaziska, parafia Chorzęcin. Dobra Cz. lit. A. składają sie: z folw. Cz., attynencyj Skrzynki i Starzyce, oraz osad fabrycznych wieczysto-czynszowych Julianów i Karolinów; od Piotrkowa w. 24, od Brzezin w. 28, od Tomaszowa w. 4, od Rokicin w. 22, od rzeki Pilicy w. 8; w r. 1864 nabył Cz. od skarbu Stanisław hr. Ostrowski. Dobra te łącznie z dobrami tomaszowskiemi i innemi przeszły na rzecz skarbu, z tytułu konfiskaty. Rozl. wynosi m. 2,290, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 363, łąk m. 14, pastwisk m. 4, lasu m. 1,650, nieużytki i place m. 13, razem m. 2,044. Bud. drew. 17; osady fabryczne wieczysto-czynszowe Julianów i Karolinów mają rozległości m. 246. T. Ł. i A. Pal.
Czekanów, 1.) wś, pow. odolanowski, 16 dm., 156 mk., 5 ew., 151 kat., 38 analf. 2.) Cz., gm. domin., powiat odolanowski, 2,856 mórg rozległ., 4 miejsc: 1) Cz. wś szlach., 2) Marczewskie, 3) Bagatela, folwarki; 4) Cz. młyn; 17 dm., 319 mk., 8 ew., 311 kat., 129 analf. St. poczt. i kol. żel. Ostrowo o 5 kil. Pod wsią zbadano cmentarzysko, z którego wydobyto urny, przedmioty brązowe i żelazne, młotek serpentynowy, znajdujące się po większej części w gimnazyum ostrowskiem. Cz. leży przy samej żwirówce, łączącej Ostrów z Kaliszem. Rzeczki Niedżwiada i Ołobok przerzynają żyzne jego łąki. Należał Cz. do Biernackich, teraz Radziwiłłów. M. St.
Czekanów, por. Cekanów i Czekanowo.
Czekanówko, Czekanówek, dobra w pow. brodnickim, par. Lidzbark, obszaru ziemi 2,343 mórg, dm. mieszk. 7, kat. 85, ew. 34. Gorzelnia parowa, piec wapienny, tartak, młyn wodny.
