mieli płacić po 6 talarów z półhuby (t. j. 15 mórg.) i trzy dni roboczny rocznie. Grunta dobre, osadnicy przytem (w liczbie 23) trudnią się wyrobem desek, gontów, ogrodownictwem i znaczne z tego mają korzyści. Zamożność wysoka. Ludność dotąd mimo upływu stu lat od sprowadzenia przodków jej przez Macieja na Zabłociu Zabłockiego, dziedzica Skarzyna, czysto niemiecka, słabo włada językiem polskiem. Szkoła ewangelicka niemiecka, jak wszędzie, podtrzymuje separatyzm. W 1827 r. C. stary liczył 25 dm. i 141 mk., C. nowy 20 dm. i 130 mk. Obecnie C. nowy ma 27 osad niemieckich kolonistów, którzy osiedli tu na tych samych warunkach co i w C. starym, tylko nieco później. W. S.
Czachy, 1.) wś, pow. siedlecki, gm. i par. Domanice. W 1827 r. było tu 11 dm. i 80 mk., obecnie liczy 15 dm., 127 mk. i 393 morg. obszaru. 2.) C. Kołaki, wś szlach. i włośc., pow. łomżyński, gm. Kossaki, par. Kołaki. R. 1827 było tu 13 dm. i 78 mk. Jestto gniazdo Czachowskich. 3.) C. Ślazy, wś szlach. nad rz. Wissą, pow. kolneński, gm. Kubra, par. Przytuły. R. 1827 było tu 12 dm. i 74 mk. Br. Ch.
Czacz, 1.) wieś, pow. kościański, nad rz. Ziemin, 44 dm., 476 mk., wszyscy kat.; 152 analf. Pod wsią Cz. odkryto cmentarzysko pogańskie. 2.) Cz., gm. domin., pow. kościański, 6117 morg. rozl., 4 miejsc.: Cz. wieś szlach., 2) Cegielnia; 3) Karśnice folw.; 4) Przysieka (Polnisch Presse) folw.; 26 dm., 561 mk., 7 ew., 554 kat., 260 analf., kościół parafialny należy do dekanatu kościańskiego. Stac. poczt. Szmigiel o 3 kil., gośc. na miejscu, st. kol. żel. Stare Bojanowo o 7 kil. Cz. jest gniazdem familii wielkopolskiej Czackich, herbu Świnka. Na początku XVII wieku przeszła do rąk rodziny Gajewskich; w XVIII wieku była własnością Szołdrskich; ostatnie dwie rodziny uposażyły głównie kościół. Obecnie Cz. należy do hr. Źółtowskich. Znajdują się tu prześliczne makaty z XVII wieku, przechowane w kościele parafialnym. Ozdobione herbami rodziny Gajewskich, noszą one na sobie daty i cyfry, które pozwalają jak najdokładniej oznaczyć ich godowe przeznaczenie za pomocą odpowiednich wskazówek herbarzy polskich. Jedna z nich mianowicie ma być z tego względu osobliwością, że przedstawione są na niej rozmaitego rodzaju polowania, z odpowiedniemi przyborami jakie wówczas używane były, zasadzki na żubry, łosie i trudne nawet dzisiaj do oznaczenia zwierzęta. Tradycya miejscowa twierdzi, że więźniowie tureccy, wzięci w czasie wojny chocimskiej do niewoli i przeniesieni do Czacza, tamże tkaniem podobnych makat trudnili się. 3) Cz. mały, wieś, pow. kościański, 7 dm., 48 mk., wszyscy kat., 7 analf. M. St.
Czaczawa, 1.) strumień nastający w obrębie gminy Swaryczowa, w zach. jej stronie (w pow. dolińskim), między wzgórzami Werchosnykiem (449 m.), Raczyńską g. (443 m.). Płynie zrazu na wschód parowem, a potem zwraca się na płn., opływając od wsch. wzgórze Pohar (399 m.), a przerznąwszy gościniec wiodący od Rożniatowa, przechodzi w obr. Krechowic a poniżej gorzelni, przerżnąwszy gościniec dolińsko-kałuski, wpada do Siwki z pr. brz. Długość biegu 8 kil. 2.) Cz., ob. Czeczwa. Br. G.
Czaczki wielkie i małe, dwie wsie gub. grodz., w b. ziemi bielskiej.
Czaczkowo, niem. Zatzkowem, wś, pow. ządzborski, st. poczt. Piecki.
Czaczów, wś, pow. sądecki, o 16 kil. od N. Sącza, w par. rz. kat. Nawojowa a gr. kat. Maciejowa.
Czadosy, po żm. Czadosaj, mko w pow. nowoaleksandrowskiem gub. kow., o 86 w od m. pow., na granicy Kurlandyi, z kościołem paraf. katol. N. M. P. zbudowanym 1784 przez Maryą Górską. Parafia katol. dekanatu abelskiego, dusz 1251 liczy. R. 1794 własność Racheli z Nagurskich Górskiej, kasztelanowej żmud., dziś Józefa Komara. Cz. wraz z Poniemuniem mają 3815 dz. obszaru. A. K. Ł.
Czadowo, Szadowo, niem. Zadow, w pow. wałeckim, folw. ma morg. ziemi 1634, domów mieszk. 5, ewang. 43, kat. żadnych, par. Marcinkowo (Marzdorf); wś włośc., obszaru 519 morg, domów mieszk. 5, mieszk. ew. 52.
Czadyr-Lunga, st. dr. żel. bendersko-galackiej w gub. bessarabskiej.
Czaganiec, gm., pow. mogilnicki, 4 miejsc.: Cz., 2) Popielary, 3) Starygaj, wsie; 3) Wieniec młyn; 19 dm., 168 mk., 124 ew., 44 kat., 45 analf. Stac. poczt. i kol. żel. najbliższa Mogilno. M. St.
Czahanowce, węg. Tihany, wieś w hr. szaryskiem (Węg.), nad rz. Hernadem, kościół katol. paraf., jedyne winnice w całem hrabstwie szaryskiem, niedaleko Koszyc, 1258 mk. H. M.
Czahor, wś, pow. czerniowiecki na Bukowinie, o 7 kil. od Czerniowiec, z parafią grecką nieunicką w miejscu, własność funduszu religijnego.
Czahorszczyzna, przysiołek wsi Sowliny.
Czahrów (z Watyniem), wieś, pow. rohatyński, leży nad potokiem mającym swe źródła na czahrowskich polach, a ujście do potoku Świerz. Oddaloną jest o 2 mile na północ od Rohatyna, o pół mili na północ od Bukaczowiec, o 2 i pół mili na północ od Wojniłowa. Ludność rzym. kat. 50, gr. kat. 870, izrael. 86: razem 1006. Przest. pos. więk. roli orn. 619, łąk i ogr. 146, past. 47, lasu 440; pos. mniej.
