Cydar. Tak podobno krzyżacy nazywali Cytowiany (ob.).
Cydzyń, wś i fol., pow. kolneński, gm. Rogienice, par. Dobrzyjałowo. Posiada gorzelnię, dystylarnię. W 1827 r. było tu 13 dm. i 83 mk. Dobra C. składają się z folw. C. i wsi C., od Łomży w. 7, od Kolna w. 21, od Czyżewa w. 45, od rzeki Narwi w. 7. Rozl. wynosi m. 944 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 506, łąk m. 15, lasu m. 414, nieużytki i place m. 12. Płodozmian 10-polowy. Bud. mur. 18, drewn. 13. Młyny dwa, pokłady kamienia wapiennego, gliny i torfu; wś C. osad 15, gruntu m. 48. Br. Ch. i A. Pal.
Cygan, wś, pow. rawski, gm. i par. Lubochnia.
Cyganka, 1.) wś i folw., pow. nowomiński, gm. Ładzyń, par. Mińsk. W 1827 r. było tu 38 dm., 277 mk. Fol. C. od Warszawy w. 40, od Nowomińska w. 5. Rozl. wynosi m. 681 a mianowicie grunta orne i ogrody m. 218, łąk m. 36, lasu m. 399, nieużytki i place m. 14. Bud. mur. 1, drew. 9; pokłady torfu. Folw. powyższy powstał w r. 1872 z oddzielenia od dóbr Ładzyń. A. Pal. 2.) C., os., pow. łódzki, gm. Rąbień, par. Konstantynów. 3.) C., wś rząd., pow. częstochowski, gm. Panki, par. Truskolasy. W 1827 r. było tu 22 dm., 157 mk. Br. Ch.
Cyganka, także Cygańskim zwany potok. Źródła swe ma na łąkach w płn. zach. stronie gm. Łosiacza w pow. borszczowskim, u płd. podnóża Dawidowców (325 m.). Płynie łączkami pasmistemi w kier. przeważnie płd. przez gm. Łosiacz, po wsch. stronie tej wsi; następnie tworzy gr. gm. Łosiacza i Gusztyna; wreszcie wchodzi w obr. gm. Cygany. Dotąd w swym biegu zwie się ten potok Rudką. Płynie wąską doliną, nad którą wznoszą się czubałki, jak Cypel (301) po zach., Hirka (303 m.) po wsch. stronie. W Cyganach, które przerzyna, przepływa kilka stawów, podobnież w Muszkatowcach. Między Cyganami a Muszkatowcami wznoszą się po wsch. str. wzgórza lesiste, jak Cygańska gora (303 m.), Skałacki las (301 m.), Iwanowski las (294 m.), Zagórą (263 m.). W dalszym swym biegu na płd. mija Słobódkę i Wołkowce, a następnie Sapachów, gdzie po wsch. str. wznosi się wzgórze, 316 m. wysokie. W Krzywczu przybiera potok z lew. brz. i tutaj zwraca się na płd. wsch., opływając płn. zach. stoki wzgórza Krzywcza (295 m.) i wreszcie w Babińcach wpada do Niesławy z lew. brzegu. Cyganka słynęła niegdyś węgorzami i rakami. Koryto kręte, dno namuliste. Źródla 280 m., most na Cygance w Muszkatowcach, przez który idzie droga z Iwankowa do Barszczowa, 239 m., a ujście 136 m. Ogólny spad 144 m. na 37 kil. Znacznych dopływów nie ma. Br. Gr.
Cyganki, niem. Zigankenberg, obszerna wieś z kilku zabudowaniami na wyżynach gdańskich, 233 stóp nad powierzchnią morza; obejmuje 2765 mórg areału, katol. 500, ewang. 507, par. Szotland, małe pól mili od Gdańska. Nazwę, mówią niektórzy, że ma od cyganów, którzy, wydaleni z miasta, tu zwykle na górze obozowali. Pierwotnie po słowiańsku nazywała się Zochanka. Za pomorskich książąt była w posiadaniu bogatych panów Nanecz; r. 1344 otrzymała od nich przywilej nowy na prawie chełmińskiem; r. 1380 posiadał zakon krzyżacki tę wieś i nadał ją jako własność ulubionemu swojemu Nowemu miastu (Jungstadt); po zburzeniu tegoż r. 1455 przeszła na własność Gdańska. C. wiele ucierpiały w wojnach podczas oblężenia i zdobywania miasta, a obecnie jest zamiar wysunięcia fortów gdańskich aż po za wieś. Mniejszych posiadłości włościańskich znajduje się w C. 10 i 27 chałupników. Kś. F.
Cyganów albo Cygany, wś, pow. tarnowski, 1291 morg. rozl., wtem 718 m. roli ornej, 124 domów, 810 mieszk., paraf. w Miechocinie, położenie płaskie, gleba piaszczysta.
Cyganowice, przys. do St. Sącza, tuż pod tem miastem, w równinie; 4 kolonie na drodze powiatowej St. Sącz-Piwniczna.
Cyganówka, wś i fol., pow. garwoliński, gm. i par. Wilga. W 1827 r. było tu 9 dm. i 23 mk., obecnie liczy 12 dm., 188 mk. Dobra C. składają się z fol. C. i Giełcza, oraz attynencyj Trzcianka i Celiny, tudzież wsi C. i Trzcianka; od Siedlec w. 56, od Garwolina w. 14, od Wisły w. 6. Rozl. wynosi m. 2453 a mianowicie: folw. C. grunta orne i ogrody m. 283, łąk m. 151, pastwisk m. 50, wody m. 33, lasu m. 1570, nieużytki i place m. 64: razem m. 2151. Bud. drewn. 27. Folw. Giełcza grunta orne i ogrody m. 183, łąk m. 11, pastwisk m. 5, lasu m. 95, nieużytki i place m. 8. Bud. drewn. 5. Młyn wodny, tartak, i pokłady torfu. Rzeka Wilga przepływa przez terytoryum dóbr. Wś C. osad 13, gruntu m. 174; wś Trzcianka osad 27, gruntu m. 457. A. Pal. i Br. Ch.
Cyganówka 1.) C.-Balińska, wś nad rz. Mukszą, pow. kamieniecki, par. Zaleśce. R. 1827 było tu 22 dm. Należy do Ludwika Sadowskiego. 2.) C. Zieleniecka, wś, pow. kamieniecki, par. Zaleśce, własność Golejewskich, ma 236 dusz męz., 361 dz. ziemi włośc., 466 dz. ziemi używ. dwor. R. 1827 było tu 35 dm.
Cyganowo, wś rząd., pow. kalwaryjski, gm. Balkuny, par. Mirosław. W 1827 r. było tu 21 dm. i 156 mk., obecnie liczy 41 dm., 318 mk.
Cygański potok, wytryska w obr. gm. Laskówki w pow. przemyskim, ze źródeł leśnych z połudn. stoków wzgórz „U figury“ zwanych
