miejscowości, 6839 domów mieszkalnych. Ludność, powyżej oznaczona w r. 1871, dzieli się na 25993 mężczyzn, 29,113 kobiet; podług wyznań, na 24,132 ewangelików, 29,904 katolików, 26 dysydentów, 1044 żydów. Katolicy prawie wszyscy są Polacy; katolików Niemców bardzo niewielu mieszka po miastach, mniej jeszcze po wsiach. We wsi Chwalimie tylko ludność wendyjska jest wyznania luterskiego. W przecięciu na milę kwadratową przypada około 2700 mieszk.; pow. B. należy w W. Ks. Pozn. do drugiego rzędu powiatów pod względem zaludnienia; 7 tylko powiatów więcej ma stosunkowo ludności. Głównem zatrudnieniem i środkiem utrzymania się mieszkańców jest rolnictwo i chów bydła. Miejscem urzędowania naczelnika powiatu czyli landrata jest Wolsztyn; pow. podzielony jest na 5 obwodów mniejszych administracyjnych, na czele każdego ustanowiony jest komisarz dystryktowy. Obwody są: 1) kargowski, 2) rakoniewicki, 3) wolsztyński, 4) hamerski, 5) zaborowski (Unterwalden). Urząd poborowy znajduje się także w Wolsztynie. Od czasu nowej organizacyi sądowej umieszczono sądy w Zbąszyniu, w Wolsztynie i w Kargowie, które należą do sądu ziemiańskiego w Międzyrzecu, nadziemiańskiego w Poznaniu. Parafij katolickich jest w pow. 13: Gościeszyn, Kębłowo, Kopanica, Obra, Rakoniewice, Ruchowice, Siedlec, Wolsztyn, należące do dekanatu grodziskiego, Przement do dek. szmigielskiego, Ciosaniec (Röhsrdorf), Kaszczór (A1t-Kloster) do dek. wschowskiego, Babimost, Nowe-Kramsko, (Neu-Kramzig) do dek. zbąszyńskiego. Parafij protestanckich jest 7: Babimost, Kargowa, Kopanica, Rakoniewice, Rostarzewo, Świętno (Schwenten) i Wolsztyn. Żydzi mają w kilku znaczniejszych miasteczkach synagogi: w Wolsztynie, w Babimoście, Kargowie i Rakoniewicach. Szkół wyższych nie ma w powiecie; szkoły miejskie i elementarne wiejskie pod nadzorem są inspektora pow., który mieszka w Wolsztynie; 10,538 jest analfabetów. Księgarnia i drukarnia w pow. utrzymują się od czasu dość dawnego w Wolsztynie. Powiat ma obszaru mórg 405,753, z tych na własność większą przypada mniej więcej 169,328 m. Przed 30 laty do niemieckich właścicieli należało włącznie z królewszczyzną obejmującą 35,191 m. i z dobrami księcia niderlandzkiego, mającemi 17,618 m.— w ogóle 101,000 mórg, od r. 1848, około 10,000 mórg jeszcze przeszło w ręce niemieckie, tak, że obecnie posiadłości polskie dochodzą tylko do 58,000 mórg, należących do 6 właścicieli. Lasy, które przed 30 laty 84,000 m. miały obszaru, — pomiędzy temi królewskie około 24,000, w prywatnych własnościach w znacznej części są wytrzebione, w królewszczyznach tylko się jeszcze utrzymują. Grunt w większej połowie nalezy do średnio urodzajnych, w mniejszej do lekkich; wód, bagien, nieużytków, jest jeszcze mniej więcej piąta część, chociaż teraz już stosunek jest korzystniejszy niż przed trzydziestu laty, kiedy więcej nad czwartą część było obszarów nieprzydatnych do rolnictwa. Skrzętna i wytrwała praca rolnika do tego stopnia ulepszyła rolę, że ziemie, nawet lekkie, wydają, już nie tylko żyto, lecz rzepak i pszenicę. Gorzelnie znajdują się w Kaszczorze, w Babimoście, w Mielęcinku (Friedenfeld), w Wielkiejwsi, w Grojcach, w Gościeszynie. w Hamrze, w Komorowie, w Powodowie (Lehfelde), w Jaromierzu (Pauerwiese), w Ruchocicach, w Tuchorzu, w Zaborowie, w Widzimiu, we Wiosce, w Woynowie, w Wroniawach, w Kargowie; browary: w Babimoście, w Kopanicy, w Rakoniewicach, w Wolsztynie, w Kargowie; młyny parowe: w Powodowie, w Komorowie, w Karnie i Zaborowie; cegielnie: w Babimoście na folwarku, w Rakoniewicach, we Wiosce. Urząd pocztowy drugiej klasy ze stacyą telegraficzną jest w Wolsztynie; urzędy zaś pocztowę 3 klasy są w Babimoście, w Rakoniewicach ze stac. telegr.; w Rostarzewie, w Kargowie ze stac. telegr.; ajentury pocztowe: w Hamrze, w Chobienicach, w Kopanicy, w Obrze, w Przemęcie. Gościńce bite przechodzą przez powiat: z Poznania do Cylichowy przez miasta: Rakoniewice, Rostarzewo, Wolsztyn, Kopanicę i Kargowę; ze Wschowy do Międrzyrzecza przez Kaszczór i Wolsztyn. Kolej żelazna poznańsko-gubeńska przerzyna powiat ze stacyą w Babimoście. Ludność napływowa niemiecka dawno już pow. zamieszkuje z powodu bliskiej granicy szląskiej i brandeburskiej; przed wojnami szwedzkiemi mniej daleko było Niemców. Częste najazdy nieprzyjacielskie za Jana Kazimierza, a głównie za Augusta II, głód i morowe powietrze, tak wyludniły znaczną część wsi, że właściciele zniewoleni byli sprowadzić do nich kolonistów, niemieckich. Do takich należą: Gola, Głodno, Stodolsko, Barłożna, teraz niemieckie, do XVII wieku całkiem polskie. Od czasu okupacyi pruskiej, miejscowości, z niewielu wyjątkami, otrzymały obok pierwotnych nazwisk polskich urzędowe nazwy niemieckie, co się stosuje do wszystkich zresztą powiatów W. Ks. Pozn. Cały teraźniejszy pow. babimoski należał do dawnego województwa poznańskiego. M. St.
Babimost, dobra szl., pow. babimoski, o 7 kil. od miasta t. n., 4047 morgo rozl., 8 miejsc.: 1) B.; 2) folw. Wiebelshof; 3) Bergvorwerk; 4) Laske; 5) Unruhsaue; 6) Hansteinowo; 7) Augustshöhe; 8) Ziegeleigehöft; 13 dm., 151 mk., 112 ew., 39 kat.; 23 analf.
Babin, 1.) wś i fol., nad rz. Bychawką, pow. lubelski, gm. Bełżyce, o 2½ m. od Lublina, na
