6 osad włośc. i tyleż budynków mieszkalnych. Roku 1827 było 10 dm., 168 mk.; liczy dziś 255 m., w tej liczbie 244 m. gruntu ornego. Folw. Ch. należy do majoratu Gumino. 3.) Ch.-kołomyja, wieś szlach., pow. łomżyński, gm. Kossaki, par. Kołaki. W 1827 r. było tu 9 dm. i 43 mk. Jestto gniazdo Cholewińskich, wspominane już pod 1414 r. (Gloger).
Choltyce, niem. Choltitz, kol., pow. głupczycki, par. Troplowice. Kolonią tę założył 1793 hrabia Sedlnicky na gruntach dóbr Peterwitz.
Chołchło, Chołchła, dobra, pow. wilejski, z miasteczkiem liczącem dusz 94, o 50 w. od Wilejki, na samej granicy pow. oszmiańskiego. Około 1780 dziedzictwo Galimskich, których córka wyszła za Karnickiego, odtąd własność Karnickich. Cerkiew Narodz. N. M. P., założona 1842 staraniem parafian. Była też tu kaplica rz. katol. parafii Hruzdowo-Oborek. Okrąg wiejski Ch. w gminie Grudzk, liczy w swym obrębie mko Chołchła; wsie: Wielkie-Sioło, Witkowszczyzna, Kukowo, Suchopary, Zadworce, Jarmaki, Łuczyńsk, Kubany, Kamieniczyna, zaścianki.: Brzezin, Matiukowszczyzna. Co do źródłosłowu por. Chechło i Chełchy. A. K. Ł.
Chołcholice, osada wiejska w środku pow. borysowskiego, w gm. kiszczyńskiej (ob. Kiszyńska słoboda), niedaleko rz. Berezyny i drogi z Krasnołuki do Borysowa wiodącej, w 1 stanie policyjnym (chołopienickim), w 1 okręgu sądowym (borysowskim), o wiorst 19 od Borysowa odległa. Mieszkańcy sieją dużo lnu i przerabiają na towar wywozowy. Al. Jel.
Chołdawskie jezioro, koło wsi Zaboryszki, w pow. suwalskim, na prawo od szosy z Suwałk do Maryampola, ma 80 m. obszaru (według L. Wolskiego). Mapa woj. topograficzna (XIV-2) nie mieści jez. t. n.; chyba że pod tą nazwą rozumieć należy jezioro przy wsi Grauże, w pobliżu Zaboryszek. Br. Ch.
Chołdowice, wś, pow. pińczowski, gm. Kazimierza Wielka. Leży na lewo od drogi bitej ze Skalbmierza do Proszowic, o 60 w, od Kielc, o 21 od Pińczowa, o 11 od Działoszyc, o 83 od Zawiercia, o 14 od rz. Wisły. W 1827 r. liczyła 20 dm. i 121 mk. Folw. Ch. z wsią Ch. nabyte w r. 1855 za rs. 21000. Rozległość wynosi m. 460, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 364, łąk m. 54, pastwisk m. 20, nieużytki i place m. 22. Budowli dworskich murowanych 4, z drzewa 13; płodozmian 9-polowy; staw 2 morgi mający; wieś Chołdowice osad 37, gruntu m. 145. A. Pal.
Chołm, miasto powiatowe gubernii pskowskiej, 4989 mk., 368 wiorst od Petersburga a 272 od gubernialnego miasta odległe. Bank, stacya pocztowa.
Chołm, ob. Chełm.
Chołmecz, mko, pow. rzeczycki, w 1 okręgu sądowym, w 4 stanie policyjnym, przystań nad rz. Dnieprem, o 300 w. od Mińska i o 30 wiorst od Rzeczycy, ma 700 mk. Jest to bardzo starożytna osada słowiańska. Tu w roku 1649 dnia 31 lipca został na głowę porażony przez hetmana Jana Radziwiłła, zbuntowany przeciwko Rzplitej wódz kozaków Podobajło. Ch. pamiętny jest tem, że tu po pierwszym rozbiorze w. 1775 d. 4 lipca ostatecznie został podpisany akt rozgraniczenia ziem białoruskich pomiędzy Rossyą a Polską. Dawne dziedzictwo Wołłowiczów, dziś Ch. należy do rodziny Rokickich, posiada około 1100 dusz a dobra chołmeckie po odłączeniu ziemi włościańskiej mają obszaru przeszło 10000 m. ziemi uprawnej, lasów i wybornych sianożęci. Gospodarstwo zaniedbane ale z powodu naddnieprzańskiego położenia Ch. odznacza się niejakim ruchem handlowym; ztąd materyał leśny, tudzież smoła spławiają się na „niż“ a wzamian statki przywożą tu sól, zboże i inne produkta pierwszej potrzeby dla miejscowości i dalszych gubernij. Ch. stanowi gminę, ma szkółkę wiejską; gmina składa się z 27 wiosek i liczy 1970 dusz męz. Al. Jel.
Chołmogory, m. pow. gub. archangielskiej, 1259 mk., 1034 wiorst od Petersburga, 70 od miasta gubernialnego odległe. Stacya poczt. i przystań statków parowych.
Chołmy, ob. Borki.
Chołodki, 1.) wś, pow. lityński, dusz męz. 181. Ziemi włośc. 576 dzies. Należy do Kuszelewa Bezborodki. 2.) Ch., ob. Antoniny.
Chołodowce, wielka wieś, pow. bracławski, dusz 818, wraz z Zacharyaszówką ma 3515 dz. ziemi. Jest tu zarząd gminny. Należy do Potockich. Dr. M.
Chołojów lub Hołojów (z Rakowiskami, Babicami, Szajnohami i Wolą), miasteczko, pow. Kamionka strumiłowa, leży nad potokiem, dopływem pobliskiego Bugu, w okolicy piaszczystej i leśnej, przy prywatnym gościńcu idącym z Radziechowa na Chołojów do Dobrotworu nad Bugiem; komunikacya z powodu piaszczystych dróg ogromnie utrudniona; miasteczko liche i biedne, głośne było dawniej złodziejami końskiemi, którym blizkość graniczy od rossyjskiego Wołynia i rozległe okoliczne lasy bardzo w ich rzemiośle sprzyjały; od czasu pomnożenia posterunków żandarmeryi, przemysł ten jeżeli nie całkiem upadł, to przynajmniej o wiele przycichł. Przestrzeń posiadłości więk. roli or. 419, łąk i ogr. 255, past. 225, lasu 1850; pos. mn. roli or. 2,046, łąk i ogr. 1,798, past. 419 morg austr. Ludność: rzym. kat. 99, gr. kat. 1,516, izrael. 1,667: razem 3282. Należy do rzym. kat. par. w Dobrotworze, wsi oddalonej 1 i pół mili na zachód; urząd pocztowy i gr. kt. parafią ma w miejscu; do tej parafii należy filia
