wów i narzędzi rolniczych w Sztabinie. Rękodzielnictwo ogranicza się na zaspakajaniu miejscowych i to najprostszych jedynie potrzeb. Wieśniacy zajmują się tkactwem i pędzeniem smoły; handel koncentruje się w A. i nie przedstawia godnych uwagi rezultatów. Komunikacyjne środki stanowią przedewszystkiem rzeki spławne: Niemen, Biebrza i kanał augustowski przerzynający powiat na długości 98 wiorst; obok tego przecinają powiat: trakt bity kowieński w zach. stronie i królewiecki we wschodniej; łączy je droga pocztowa na Lipsk i Sopoćkinie idąca. Ludność ogólna wynosi 65,690 (na milę 1781 dusz), w tej liczbie mężczyzn 33,402, kobiet 32,253. Województwo A. powstało po utworzeniu Królestwa kongresowego w 1816 r. i trwało do 1837, w którym zostało zamienione na gubernią t. n. Gubernia augustowska, jedna z pięciu za dawnego podziału Królestwa, utworzoną została z województwa augustowskiego w 1837 roku, w skutek zaś nowego podziału w 1866 r. zniesioną została a na jej miejsce utworzono dwie gubernie: suwalską i łomżyńską. Leśnictwo augustowskie dzieli się na trzy straże: Szczebra, Sajenek i Swiderek. 2). A., wś, donacya, gm. Kozienice, w pow. kozienickim. 3). A., folw., pow. włodawski, gmina Włodawa, przestrzeni morg. 748. 4). A., por. Augustowo. B. Ch.
Augustów, wielka wieś, pow. bielski, gub. grodzieńska, niegdyś starostwo.
Augustów, ob. Mosty Wielkie.
Augustówek, wś, pow. grodzieński, niedaleko Grodna, za Niemnem. Ma kapl. katol. parafii franciszkańskiej w Grodnie i dawny pałacyk myśliwski Stanisł. Augusta. Zostaje w posiadaniu O'Brien de Laccych.
Augustówka, wś, pow. brzeżański, o 1 kil. od Pomorzan, własność hr. Stan. Potockiego, parafia gr. kat. dek. brzeżańskiego z filiami: Chorościec i Chorobrów.
Augustowo, wś, pow. ostrowski, gm. Długosiodło, ludności 192.
Augustowo, Augustów, po łotew. Augustowa, wś, pow. lucyński, par. Birże, z kaplicą filialną, własność Benisławskich wraz z sąsiednią wioską Uzulniki.
Augustowo, niem. Augustenau, 1) A., wś, pow. chodzieski, 13 dm.; 109 mk.; 98 ew., 11 kat.; 20 analf. 2). A., folw., pow. mogilnicki, ob. Broniewice. 3. A., niem. Augustenhof, folw., pow. wyrzyski, ob. Grabów. 4. A., niem. Augustenhof, folw., pow. wyrzyski, ob. Liszkowo (Witzleben). 5). A., niem. Augustenhof, folw., pow. wągrowiecki, ob. Rombczyn. 6). A., wieś, pow. kościański; 14 dm.; 104 mk., 18 ew., 86 kat.; 138 analf. 8). A., folw., pow. międzychodzki, ob. Lubosz. 9). A., osada, powiat wschowski, ob. Kłody. M. St.
Augustowo, 1). po niem. Augustenhof, folw., pow. brodnicki, należy do Polskięgo Brzozia, mieszk. 52 katol., 7 ewang. 2) A., folw., pow. brodnicki, należy do Gołubia, 25 mieszk. katol. 3). A., wś szlach., pow. złotowski, powstała ok. 1766 na miejscu wyciętego lasu dębowego, 693 ha rozl., mieszk. 121 katol., 21 ewang., własność Dybińskiego. 4). A., folw., pow. kartuski, do Mściszewic należący. M. G.
Augustowska puszcza, jestto obszar leśny, zawarty między kanałem augustowskim od zachodu, rzeką Biebrzą od południa, Niemnem od wschodu i systemem wodnym Czarnej Hańczy od północy. Augustów, Lipsk, Sopoćkinie, Grodno leżą na jej krawędziach niejako. Wewnątrz, prócz nielicznych osad smolarskich, niema siedzib ludzkich i to na przestrzeni około 40 wiorst wszerz i do 24 w. wzdłuż. Liczne strumienie i rzeczki odprowadzają wody leśne do Biebrzy i Hańczy czarnej. Jeziora spotykamy tylko na kwawędziach, wewnątrz zaś jedynie błota i bagna (Wilcze bagno). B. Ch.
Augustowskie albo Knyszyńskie jez., pow. białostocki, na półn.-zachód od Knyszyna, zwane też Czechowizna; miało być wykopane za Zyg. Augusta przez jeńców wojennych; lud utrzymuje, że Twardowski wykopał je w ciągu jednej nocy przy pomocy złego ducha.
Augustowski powiat, gubernia, województwo, leśnictwo, ob. Augustów.
Augustowski kanał miał na celu połączenie Wisły z Niemnem dla zabezpieczenia handlu Królestwa od przeszkód, jakie mu stawiał system celny pruski. Bierze on początek przy wsi Dembowo, przy ujściu Netty do Biebrzy, na granicy gub. suwalskiej i grodzieńskiej, gdzie znajduje się główna przystań dla statków. Za Augustowem Netta łączy się z jeziorami: Necko, Białe, Studzieniczne, Orlewo, Paniewo, Krzywe i Mikoszewo. Po wyjściu z nich kanał przerzyna trakt warszawsko-kowieński i za pośrednictwem przekopów łączy ze sobą szereg jeziór, poczem wchodzi w wypływającą z nich Czarną Hańczę, której koryto opuszcza koło wsi Kurzyniec i wielkim przekopem dosięga Niemna, o 3 mile poniżej Grodna i 2 mile od osady Sopoćkinie. Połączenie z Wisłą ma miejsce za pośrednictwem Biebrzy, która, przyjąwszy Nettę, wpada pod Wizną do Narwi, prowadzącej swoje wody do Wisły pod Modlinem. Cała ta droga wodna ma 438 wiorst długości, lecz nie przynosi obiecywanych korzyści a po zbudowaniu kolei żelaznych straciła do reszty swe znaczenie i dziś służy tylko dla wewnętrznego, bardzo słabego ruchu handlowego, gdyż brak wody nie dozwala krążyć większym statkom i żeglować po kanale z pożądaną szybkością. Ponieważ poziom wód kanału jest o wiele wyżym niż w rzekach z nim połączonych, przeto zbudowano na 175
