sy z obu stron niziny są wyniesione nad jej poziom na 20 do 40 stóp i mają wszędzie grunt gliniasty. Całkowita długość rzeki w rozwinięciu, wynosi 8 i pół mili; średnia szerokość od źródła aż do wsi Osmolic sążni 2, głębokość nieco więcej nad stopę; od Osmolic do ujścia średnia szerokość sążni 8, a przy ujściu 10; średnia głębokość stóp 2. Ponieważ rzeka płynie śród wzgórzystej okolicy, wylewa więc tylko w roztopach, tudzież po raptownych lub kilkodniowych ulewnych deszczach; wtedy woda wznosi się na stóp 6 nad stan zwykły i całą nizinę łączną zatapia. Na zimę woda zamarza tylko na stawach i w miejscach gdzie są płaskie lądy i większa szerokość rzeki. Do Bystrzycy wpadają: 1) pod wsią Bystrzycą z prawej strumień bez nazwiska, który wypływa w okolicy wzgórzystej wsi Rudnik, w powiecie zamojskim, z parowu głębokiego na stóp 20; płynie on kręto parowem w długości mili, ze spadkiem na jednę wiorstę stóp 4, w gruntach gliniastych; 2) rzeka Bychawka, Koza albo Samica; 3) pod wsią Krężnicą Jarą, z lewej strony strumień bez nazwiska, którego źródło i bieg są następujące: pod wsią Jaroszewicami, w okolicy wzgórzystej, poniżej miasta Bełżyc, schodzą się trzy strumienie: jeden mający swój początek ze źródeł o pół mili pod Bełżycami, drugi płynący przez miasto Bełżyce od Krężnicy Okrągłej o ¾ mili, a trzeci biorący początek o pół mili w parowie wsi Matczyna. Po takiem połączeniu powstały ztąd strumień przepływa około wsi: Jaroszewice, Babin, Strzeszkowice i przebiegłszy 1¾ mili uchodzi do Bystrzycy pod wspomnioną wsią Krężnica Jara. W każdej z pięciu wymienionych wsi znajdują się młyny. Długość strumienia około 2 i pół mili, spadek na wiorstę stóp 2⅓. Średnia szerokość stóp 8, głębokość w stanie zwykłym cali 9, brzegi strome, wysokie na 2 do 3 stóp; średnia szerokość niziny sążni 180, pola za nią wzniesione na stóp 30. Nizina w ogólności sucha, rozbłocona tylko powyżej stawów, utworzonych przez podniesienie wody dla młynów. Przybory wody bywają raptowne w czasie roztopów śniegowych i ulewnych deszczów, lecz wkrótce opadają. Naprzeciw wsi Krężnicy Jarej do strumienia tego wpada z prawej strony inny mały strumień, długi pół mili, biorący swój początek ze źródeł w gruncie wzgórzystym, pod wsią Niedrzwica Duża. 4) rzeka Czerniejówka; 5) rzeka Czechówka; 6) strumień pod wsią Jakubowice Murowane. Ten ma początek w parowie, głębokim stóp 40 a szerokim średnio na sążni 20, ze źródeł pod osadą Rudnik; długi pół mili, szeroki stóp 4, kręty, koryto gliniaste; 8) rzeczka Dyrka. 2.) B., rzeka. Pod wsią Lisikierz, w pow. łukowskim, wypływa z błot strumień Wilkojatka, i pod tem nazwiskiem dochodzi do wsi Świderki; od niej płynie około wsi: Wolka Domaszewska, Zofibór, Sętki, Sobole, pod nazwą Świder; dalej dopiero przyjmuje nazwę Bystrzyca, płynie pod wsiami Rozwadów, Ulan, Wola Chomejowa, Krassów, Olszewnica, Wola Osowińska, Osowno, Borki, rozgranicza dobra Wrzosów od dóbr Tchórzewek i nakoniec powyżej wsi Tchórzew wpada do rzeki Tyśmienicy, a z nią do Wieprza. Od początku swego aż do wsi Wola Chomejowa płynie prawie wprost na wschód odtąd zmienia kierunek na wschodnio-południowy. Powyżej wsi Wola Osowińska przyjmuje w siebie z prawej strony rzeczkę Bystrzycę małą, zwaną także Białowoda, która bierze początek na gruntach wsi Radoryż, w pow. łukowskim; płynie na wschód około wsi Cissownik, Ruda, Wólka Radoryska, Krzywda, Burzec, Wojcieszków, Wola Bystrzycka, Wola Bobrowa, Oszczepalin. Długość Bystrzycy mil 13, szerokość przy początku stóp 4, pod Staninem 6, Sarnowem i Świderkami 12, Ulanem 18, przy ujściu 24; głębokość stóp 5 do 6, bieg wody regularny. Okolice tej rzeki mają grunta urodzajne, złożone z próchnicy i części glinki; lądy nadbrzeżne płaskie, znacznie wyniesione nad powierzchnię wody; zalewy wiosenne nie dochodzą dalej jak na pół wiorsty, są krótko trwałe, nie zrządzają szkód; owszem przyczyniają się do użyznienia łąk, których nad rzeką tą znaczna znajduje się obfitość. 3.) B., rzeka, lewy dopływ Prosny, w W. ks. P. Br. Ch.
Bystrzyca, Bystryca, Bystryjówka (ob.)
Bystrzyca, 1.) prawy dopływ Dniestru. Jestto ostatnia rzeka, która z pod Beskidu lesistego do Dniestru płynie; również jest ostatnią większą rzeką, którą na górnym biegu Dniestr od pr. brz. ze sobą zabiera, i na niej kończy się górny bieg jego. Powstaje z połączenia dwóch Bystrzyc: Sołotwińskiej i Nadworniańskiej. Obie łączą się poniżej Stanisławowa a połączony potok, niespełna 16 kil. długi, poniżej Jezupola uchodzi do Dniestru. Bystrzyca Sołotwińska wypływa na samej granicy Galicyi i Węgier, z popod głównego grzbietu Beskidu lesistego, w obr. gm. Porohów w pow. bohorodczańskim, na granicy tegoż pow. z pow. kałuskim na połoninie Bystrą zwanej (1426 m.), między stokami skalistego działu beskidzkiego, zwanego Sewulą czyli Sywulą (1818 m.) i działu Negrową zwanego. Z połoniny tej śliczny rozpościera się widok. Od południa nad doliną bystrzycką wznoszą się łagodnie Nęgrowa i Bojaryn (1679 m.) wysoko w krainę kosodrzewu, a od południowego zachodu, równolegle do skalistego grzbietu Sewuli, po nad łomnicką doliną, rozpościerają się dzikie, prawie na milę długie Gorgany, z najwyższym szczytem 1611 m. W kie-
