w Krakowie), tak, że w r. 1394 większa część B. była w posiadaniu klasztoru miechowskiego. Za czasów Długosza mniejsza część tej wsi była dziedzictwem Jakóba Pix i Jana Sławickiego. W części klasztornej było wtedy siedm łanów kmiecych, z których czynsz wynosił 6 skojców, a od niektórych 10; nadto oddawali 30 jaj, 4 kapłony, 2 sery, odrabiali jeden dzień w tygodniu własnym sprzężajem przez rok cały i powaby na wiosnę i w zimie. Klasztor miał tu swój folwark. Z Brzuchani pochodził Brzuchański, który wysłany ze Stefanem Czarnieckim, pod Żółtemi wodami, gdy o bezpieczne przejście dla Stefana Potockiego traktował, pojmany i do Krymu zapędzony został. Wieś ta do ostatnich czasów dzieliła się na dwie części, z których jedna, po zajęciu na skarb dóbr Miechowitów, nosiła miano B. rządowa, druga zaś B. prywatna; pod temi nazwami dotąd istnieje i w pierwszej z nich jest osad włościańskich 33, domów 33 dm. i 182 mk., gruntów morgów 543; w drugiej zaś 17 dm., 133 mk., osad włościańskich 15, gruntów włośc. morgów 149, dworskich morgów 493, które w zupełności włościanom rozprzedane, tak, że obie te wsie są w wyłącznem posiadaniu włościan. W r. 1827 B. rządowa liczyła 16 dm., 74 mk., a B. prywatna 9 dm. 63 mk
Brzuchów, folw., pow. raciborski, należy do dóbr. Ostróg.
Brzuchowice, 1.) wś, pow. przemyślański, przy gościńcu rząd. lwowsko-brzeżańskim, od którego pod Brzuchowicami o ¼ mili na połud oddziela się gościniec rządowy przemyślańsko-rohatyński. Przez wieś tę przepływa rzeka Lipa (przemyślańska); od Przemyślan oddaloną jest ta wioska 9 kil. na południe. Przestrzeń pos. więk. roli orn. 240, łąk i ogrod. 80, past., 5; posiadł mniej. roli orn. 514, łąk i ogr. 108, past. 75. Gleba urodzajna, łąki obfite. Ludność rzym kat. 149, gr. kat. 328, izrael. 15: razem 492. Należy do rzym. kat. parafii w Przemyślanach, gr. kat. parafią ma w miejscu, która należy do dekanatu narajowskiego, posiada szkołę filialną. 2.) B., (z Borkami i Małągłową), wś. pow. lwowski, o 7 kil. od st. p. Zamarstynów, w par. rz. kat. lwowskiej; dominium należy do gminy m. Lwowa. B. R.
Brzuchowo, niem. Bruchau, wś szlach., pow. tucholski, gm. i urz. st. cyw. Kęsowo, par. Jeleniec. Ma 4 dm., 57 mk., 51 kat. Razem z folw. Annafeld ma 301 ha. rozl., wtem 216 ha. roli ornej, 35 ha. lasu. R. 1648 w liczbie posiadaczy: Stanisławski.
Brzumin, wś, pow. grójecki, gm. i par. Czersk. W 1827 r. B. liczył 11 dm., 127 mk.
Brzuminy, wś, pow. grójecki, gm. Komorniki, par. Rembertów.
Brzuśnia, rzeka w pow. opoczyńskim, bierze początek niedaleko wsi Kamienna Wola, w okolicy leśnej, przepływa przez grunta wsi Sołtysy, Kotwin, Mroczków ślepy, Rozwady, Kraszków, Szwarki, Brzezinki, os. Gielniowa, wsi Bieliny, i poniżej Drzewicy upłynąwszy przeszło mil 2¼ wpada od prawego brzegu do rzeki Drzewiczki, przyjąwszy z prawej strony strumyk bez nazwiska, kilka wiorst długi, poniżej Gielniowa do niej wpadający.
Brzuśnik, ob. Brzusna.
Brzuska huta, Brzóska huta (z Huciskiem), wś, pow. dobromilski, o 8 kil. od Birczy, należy do obu parafij w Birczy.
Brzuska wola, wś, pow. łukowski, gm. Miastków, par. Borowie. Liczy 13 dm., 113 mk. i 180 morg. ziemi.
Brzusna, Brzuśnik, wś, pow. żywiecki, o 12 kil. od Żywca, w par. Radziechów.
Brzustów lub Brzóstów, wś rządowa nad rz. Pilicą, pow. opoczyński, gm. Unewel, par. Białobrzegi. W 1827 r. było tu 22 dm., 121 mk., obecnie liczy 63 dm., 504 mk., 9,034 morg. ziemi dworsk. i 2269 morg włośc.
Brzustowa, lub Brzóstowa, wś i folw., pow. opatowski, gm. i par. Ćmielów. W 1827 r. było tu 56 dm., 421 mk., obecnie liczy 38 dm., 277 mk., 495 morg., ziemi dworsk. i 500 ziemi włość.
Brzustówek, lub Brzóstowek, wś, pow. opoczyński, gm. Opoczno, par. Kunice. W 1827 r. było tu 20 dm., 164 mk., obecnie 21 dm., 144 mk., 641 morg. ziemi dworsk., 196 włośc.
Brzustowiec, lub Brzóstowiec, 1.) wś i folw., pow. grójecki, gm. Borowe, par. Michałowice. Gorzelnia. W 1827 r. było tu 14 dm., i 75 mk. 2.) B., wś i folw., pow. opoczyński, gm. Krzczonów, par. Drzewica. W 1827 r. B. liczył 22 dm., 121 mk., obecnie 22 dm., 250 mk., 913 morg. ziemi dworskiej i 356 ziemi włośc. Br. Ch.
Brzuszcz, niem. Brust, Brzusz, wś, pow. starogrodzki, par. i st. p. Subkowy.
Brzusznia, rzka bierze początek około wsi Kuźmy i Zajrzew, w pow. łowickim; następnie płynie koło wsi Gozd, Paleniec, Borówka; pod samem Głównem przechodzi około cmentarza, zostawiając go na lewej stronie, przerzyna drogę bitą warszawsko-kaliską, następnie płynie tak, że os. Główno, zostaje na lewym brzegu, a dwór dóbr Główna zwany Zabrzusznia, po prawym; poczem skręca na zachód i wpada z prawego brzegu do rz. Mrogi, ubiegłszy 10 w. Koryto miejscami jest piaszczyste, dosyć kręte; ma szerokości pod Głównem do 30 stóp. Woda płynie dosyć szybko, szczególniej w zakrętach.
Brzuza, 1.) wś, pow. nowo-miński, gm. Ładzyń, par, Mińsk. W 1827 r. B. liczyła 30 dm., 234. 2.) B., wś i folw., pow. węgrowski, gm. i par. Kamieńczyk. W 1827 r. było tu 42 dm. 300 mk., obecnie ma 454 mk.,
