grodzieńskiej, ma źródło w błotach wsi Niemczyn, pow. sokolski, mija Karpowicze, długa 35 w., uchodzi o 4 w. powyżej ujścia Netty; przyjmuje 3 dopływy zwane Kumiałki, a do jednej z nich wpada Kamionka.
Brzozówko, ob. Brzożowo i Brzozówka.
Brzozówko, Brozówka, niem. Gansenstein lub Brzosowken, wś i folw., pow. węgoborski, pod Kruklankami.
Brzozownica, ob. Brzozowica.
Brzozowo, 1.) okolica szlachecka, pow. przasnyski, gm. i par. Dzierzgowo. W obrębie jej leżą wsie: B. Dąbrówka, B. Łęg, B. Nowe, B. Stare, B. Utraty, B. Czary, B. Maje, tudzież folw. Brzozowski Barak i Brzozowska Wólka. Leżą one w lesistej podmokłej nizinie, przerzniętej przez rz. Orzyc, która tworzy tu rozległe mokradle. 2.) B. Nowe, wś włośc. i folw., pow. przasnyski; wieś liczy 6 dm. i 66 mk., 14 morg. obsianych. Folw. posiada młyn wodny, kuźnię i karczmę, 6 dm. i 51 mk.; powierzchni zajmuje 1,710 morgów wraz z folw. Brzozowską Wólką i Brzozowskim Barakiem, należą do jednego właściciela Lichtensteina. 3.) B. Stare, wś drobnej szlachty, tamże. Posiada szkółkę elementarną, 15 dm., 127 mk., powierzchni zajmuje 440 morgów (222 gr. ornego). 4.) B. Utraty, wś włośc. i drobnej szlachty tamże, posiada 4 dm., 42 mk., powierz. 57 m. 5.) B. Czary, wś tamże, leży przy rzece Orzycu, wraz ze wsią Maje, ogółem zajmują powierzchni 257 morg. (161 gruntu ornego), liczą 11 dm., 167 mk. 6.) B. Dąbrówka, wś i fol. tamże. Wieś posiada 7 dm. i 62 mk., 82 morg. obszaru. Folw. liczy 2 dm., 16 mk., 274 morg obszaru. 7.) B. Łęg, wś włośc. i drobnej szlachty tamże; część szlachecka liczy 16 dm. i 105 mk., powierzchni zajmuje 379 morg. (159 gruntu ornego). Wieś włośc., liczy 13 dm, i 97 mk., ziemi 115 morg. Wś ta leży niedaleko miejscowości nazwanej Grudzie. 8) B. Maje, wś włośc. i drobnej szlachty tamże; wieś drobnej szlachty leży przy rz. Orzycu, posiada 31 dm., wiatrak, 182 mk., powierzchni 745 morgów (225 gruntu ornego). Br. Chu. 9.) B. Wielkie i B. Małe czyli Brzozówko, dwie wsie drobnych właścicieli, pow. ciechanowski, gm. Bartołdy, parafia Zielona, położone nad rzeczką Soną, liczą mieszkańców 177 (89 męż., 88 kob.), domów mieszk. 18, powierzchni 351 morg. 10.) B., okolica szlachecka, pow. mazowiecki, gm. i par. Poświętne. W obrębie jej leżą wsie: Antonie, Chabdy, Chrzczony, Chrzczonki, Korabie, Murzyły, Pańki, Salniki, i Stare; wsie szlach. Jest to gniazdo Brzozowskich. Wsie powyższe wspominane są już w dokumentach z 1525 roku. W 1827 r. B. Antonie liczyły 23 dm. i 131 mk., B. Chabdy 9 dm. i 50 mk., B. Chrzczony, 24 dm. i 129 mk,; B. Chrzczonki, 3 dm., 18 mk.. B. Korabie, 19 dm., 114 mk.; B. Murzyły 12 dm., 69 mk.; B. Pańki 17 dm. i 89 mk.; B. Stare 31 dm., 183 mk. 11.) B., wś szlach., pow. szczuczyński, gm. i par. Białaszewo. 12.) B., wś, pow. szczuczyński, gm. i par. Lachowo. 13.) B., wś, pow. kolneński, gm. Gawrychy, par. Lipniki. Br. Ch.
Brzozowo, 1.) ross. Berezowo, wś, pow. białostocki, ma kościół katol. św. Jana Chrzciciela, z muru wzniesiony 1863 przez włościan wsi Bobrówki Brzozowej, filialny parafii Kalinówka. 2.) B., wś w pow. bielskim, gub. grodz., na lewo od rz. Lizy.
Brzozowo, niem. Birkenthal, domin., pow. bydgoski, 1 dm., 7 mk., 5 ew., 2 kat., 2 analf.
Brzozowo, 1.) Wielkie i Małe, niem. Brosowo, wś włośc. i folw., pow. chełmiński, par. i st. p. Chełmno, ma urz. gm. i st. cyw., oraz szkołę, 2580 m. rozl., 88 dm., 804 mk., 55 kat. Mieszkańcy ubodzy. Fryderyk W. osadził tu kolonistów niemieckich. 2.) B., niem. Brosowen, wś, pow. węgoborski, st. p. Engielsztyn.
Brzozowy kąt, 1.) wś, pow. radzyński, gm. Brzozowy kąt, par. Komarówka. Posiada urząd gminny. W 1827 r. B. liczyła 63 dm., 402 mk., obecnie ma 72 dm., 532 mk., rozległości 1459 morg. Gm. B. graniczy z gm. Jabłoń, Lisiawólka, Milanów i Żelizna, ludn. 3340, rozl. 14652 m. Zarząd gm. we wsi Rudno, od Konstantynowa 22 w., s. gm. okr. II Szóstka, st. p. Międzyrzec. W skład gm. wchodzą,: Brzozowy kąt, Elizin, Derewiczna, Planta, Rudno, Walina, Wiski i Woroniec. 2.) B., wś, pow. ostrołęcki, gm. Wach, par. Myszyniec. W 1827 r. było tn 26 dm., 149 mk.; obecnie ma 224 mk. i 681 morg. obszaru.
Brzozowy most, część kolonii Birkenbrück (ob.), pow. świecki, par. Jeżewo.
Brzuchania, wś, pow. miechowski, gm. Wielko-Zagórze, par. Miechów, od miasta Miechowa odl. 8 w. Wielce starożytna ta wieś składała się z tak nazwanych chodaczkowo-szlacheckich osad; było tu czternastu takich dziedziców, przecież żaden z nich nie miał się za gorszego od pana krakowskiego, a jeden z nich Jakób, od przypowieści, że wojewoda sobie a on sobie był panem, miał przydomek „sobie pan“. Od tych to dziedziców Miechowici skupowali częściami ich posiadłości; i tak: Tomasz sprzedał swą część Stanisławowi, proboszczowi miechowskiemu, jakowy akt sprzedaży zatwierdzili Dragomir, sędzia i Krzesław podsędek ziemi krakowskiej 29 listopada 1389 r.; Michał i Dziejszec, bracia, równiez sprzedali temuż proboszczowi swe części na Brzuchani, co potwierdza Dragomir, sędzia i Michał podsędek ziemi krakowskiej, dyplomem danym w Książu 16 marca 1392 r. (oryginały tych dokumentów w zbiorach ks. Czartoryskich
