nych (Bibl. War. 1842 r. II 222). Powiat biłgorajski gub. lubelskiej, utworzony z połud. zachodniej połowy dawnego zamojskiego powiatu w 1866 r., zajmuje 31,02 mil kwadr. i graniczy od północy z janowskim i zamojskim, od wschodu z tomaszowskim, od zachodu zaś i południa z Galicyą. Rzeka Tanew rozdziela terytoryum powiatu B. na dwie połowy: północna przeważnie lasami pokryta, nizko położona, obfituje w drobne rzeczki o bagnistych wybrzeżach; południowa część przeciwnie, górzysta i wzniesiona, mało ma lasów i uboga w wody. W północnej części wody obszernych lasów odprowadzają rzeki: Branwica, Bukowna, Rakowa, Kurzanka, Lada. W południowej jedna tylko mała rzeczka Złota płynie wprost do Sanu. Tanew nie jest spławną. Błota spotykamy po brzegach rzek: Bukowny i Kurzanki, i w lasach pomiędzy temi rzekami się znajdujących. Największe są: Błogie przy wsi Wypalenki, Szeliga na prawym brzegu Kurzanki, i Wypalanki między rzeką Bukowną a Branwicą. Około Biłgoraja zaczynają się wyniosłości dochodzące 700 st. nad poziom. Cześć południowa powiatu jest więcej zaludniona i lepiej uprawna; wsie, choć rzadkie lecz duże i ludne bardzo, mają często po tysiąc i więcej mieszkańców. Dla braku dróg ani rolnictwo ani przemysł fabryczny ani handel nie mogły się tu pomyślnie rozwinąć. Powiat cały nie ma całkiem niemal dróg bitych; jedyna droga wodna, San na małej tylko przestrzeni dotyka granic powiatu a kolej Nadwiślańska przechodzi w średniej odległości 10 do 12 mil od granicy powiatu. Jedyną więcej rozwiniętą gałąź przemysłu stanowi sitarstwo koncentrujące się w mieście Biłgoraju i produkujące za 124,570 rs. rocznie, gdy w całym powiecie istnieje tylko jedna gorzelnia (18,576 rs.), jedna papiernia (4,500 rs.); 4 małe browary: ogółem 6 fabryk z produkcyą dochodzącą do 34,000 rs. rocznie. Pod tym względem B. powiat jest najuboższym w całej gubernii. W 1878 ludność powiatu wynosiła: 80,355, w tem: 38,600 męż. i 41,755 kob. Podług wyznań w 1876 r. było: 46,595 katolików, 18,294 unitów, 2232 prawosławnych, 14 protestantów i 6761 izraelitów (na 73,898 mk.) Pod względem sądowym B. powiat należy do II okręgu sądowego w Zamościu i dzieli się na cztery okręgi sądowe gminne: Sól, Lipiny, Tarnogród i Józefów. Jeden sąd pokoju w Biłgoraju należy do zjazdu sędziów pokoju w Zamościu. Pod względem administracyjnym B. powiat dzieli się na 14 gmin: Aleksandrów, Babica, Biszcza, Różaniecka wola, Krzeszowska-Huta, Kniaźpol, Kocudza, Krzeszów, Łukowa, Majdan Sopocki, Potok górny, Puszcza Solska, Sol i Tarnowatka. Jedyne miasto w powiecie; Biłgoraj; osady miejskie trzy: Krzeszów, Tarnogród, Józefów. Szkół początkowych w 1878 r. było 19. Dekanat biłgorajski dyec. lubelskiej składa się z 9 parafij: Biłgoraj, Gorecko, Huta-Krzeszowska, Józefów-Ordynacki, Krzeszów, Łukowa, Potok Ordynacki, Puszcza-Solska i Tarnogród. Br. Ch.
Biłhorod, czyli Biłhorodka, m. w pow. kijowskim, o 24 w. od Kijowa, nad rz. Irpeniem, płynącym na wschód-północ. Miejsce to dziś podupadłe, wieś licha, lecz znakomitej przeszłości. Nestor wspomina o B. pod r. 910. Włodzimierz W., wielki książę kijowski, jeszcze poganin, trzymał w tym grodzie 300 nałożnic i lubił go jako miejsce rozrywki; opasał go murem w 990 r., którego nie mogąc dobyć Piecyngowie odstąpili bez skutku. Już za czasów Nestora to podanie miało formę legendy; rozpowiada więc kronikarz ten, że w oblężonem przez nieprzyjaciół mieście, dla przerwanych dowozów zaczął panować głód. Lud zebrawszy się na wiecę albo radę, chciał się poddać. „Książę daleko — mówili — Pieczyngi niektórych stracą a głód wszystkich wydusi.“ Wtedy starzec pewien poradził tak podejść oblegających: — wykopano dwie studnie, w jednej ustawiono kadź z sytą, w drugiej z kisielem, i wezwano starszyznę Pieczyngów do umowy; ci, ujrzawszy owe studnie, pomyśleli że ziemia sama tu wydaje pokarm i napitek, i straciwszy nadzieję zdobycia miasta głodem, odstąpili od oblężenia. Za następców Włodzimierza W. miasto miało na swojem czele tysiącznego i biskupa. Pierwszym biskupem tutejszym był Nikita. Tysiącznikiem za Włodzimierza Monomacha był jakiś Prokopij. B. też jakiś czas był dzielnicą. W 1107 r. panował tu Borys, w 1160 r. Mścisław Wołyński, w 1170 r. Włodzimierz Igorowicz i Rościsław Włodzimirzowicz. Ale w 1238 nastąpił srogi najazd mongołów. Batychan zniszczył Kijów i kraj cały; tej kolei i B. uległ. Odtąd gród ten do dawnej swojej świetności nie doszedł. Dziś niema śladu dawnego książęcego zamku i murów z basztami; wał tylko, znaczną przestrzeń okrążający, pokazuje ich miejsce. Wał ten trzy strony dzisiejszej B. opasuje; z czwartej (zachodniej) kręty zjazd stanowił obronę naturalną. Główny wał około dwóch i pół wiorst ma długości, zewnątrz okolony rowem, naj szerszym i naj głębszym od Kijowa; do wielkiego okopu przymyka mniejszy, 320 sążni długi, o wyniosłości nad rz. Irpeniem oparty. Tam stał warowny zamek i cerkiew przez Batychana zniszczona. Zewnątrz u zbiegu dwóch okopów jest wyniosłość nazwana cerkowiszczem i druga takaż sama nazwiskiem Mikoły, tworząca kopiec z ceglanego i wapiennego gruzu. Między tem wzgórzem i cerkwią leży dolina, gdzie miały być Nestorowskie studnie z sytą i kisielem; ku wsi Horeniczom między
