Królestwa Polskiego. Narew toczy swe nurty śród łąk rozległych, nizkich, błotnistych; w granicach powiatu nie nadaje się do żeglugi statków, przystępna jednak dla promów i tratew. Z dopływów jej najważniejsza: Supraśl, rzeka spławna, mająca w obrębie powiatu do 15 sążni szerokości i przyjmująca także dopływy rzek: Białą, Płaską i Niewodyszę. Dla powiatu nierównie ważniejszą pod względem handlowym jest rzeka Biebrza, z dopływem swoim z prawej strony, Nettą; odtąd jest już spławną w ciągu całego lata. Z przystani pod Goniądzem wychodzi głównie zboże. Do Biebrzy wpadają liczne rzeczułki, ale bez znaczenia. Z jeziór w powiecie najwydatniejsze: Augustowskie czyli Czechowskie w pobliżu Knyszyna i Nersel pomiędzy wsiami Koźne i Białobrzeskie (do 20 wiorst dług.; 2–3 w. szer.). Błota i moczary ciągną się wzdłuż rzek; na jesień zalane wodą, latem zaś można je przebyć, oprócz zakątka przy ujściu Narwi i Biebrzy, prawie całkiem niezaludnionego. Część północno-zachodnią pomiędzy Narwią i Biebrzą zwano dawniej „traktem zatykockim.“ Gleba żytnia, kamienista ale urodzajna; powiat przerzyna droga żelazna warszawsko - petersburska. Dla zestawienia i porównania przytoczymy cyfry z roku 1860 podług Siemienowa: W tym roku powiat liczył 75135 dusz płci obojga (z wyjątkiem miasta B.), w tej liczbie: szlachty 3057, włościan skarbowych 31069, kolonistów 34, innych rolników 27,000; na 1 milę kw. wraz z miastem: 1833 mieszkańców; Powiat pod względem policyjnym dzielił się na dwa stany. Pod względem wyznań było: prawosł. 10,321, katolik. 58,387, ewangelików 2,846, izraelitów 3527, mahomet. 44, cerkwi prawosł. 8, klasztor męski 1 a w nim zakoników 5; kościołów katolickich 11, synagogi 3 i żydowskich domów modlitwy 6. Ludność, oprócz miasta powiat. zamieszkiwała w mm. nadetatowych: Goniądzu, Knyszynie i Surażu, w 216 wsiach prywatnych i 276 skarbowych. Miasteczek w powiecie 7 (Gródek, Zabłudów, Trzcianna, Choroszcza, Jasionówka, Supraśl, Janopol). Roli ornej w powiecie 122,254 dziesięcin; średnio na rok wysiewa się żyta 26,229 czetwierti, pszenicy 1,000 czetw., jęczmienia 5,447, owsa 8046 i kartofli 118,659; zbiór zaś wynosi: żyta do 131,140 czetw., pszenicy do 6,000, jęczmienia do 21,000, owsa 32,184 i kartofli 1,067,931 czetw. Zboża jest poddostatkiem nietylko na żywność, ale i do gorzelni. Łąki uważane za najlepsze w całej gubernii, szczególnie też wyborne są łąki nadbiebrzańskie na zachód od Goniądza do ujścia, nad rzeczkami; Łosośną, Płaską, Orlanką, Brzozówką i t. d. Włościanie skarbowi użytkowali z 22,304 dz. ziemi, t. j. po 2 dzies. na głowę (płci męzkiej). W r. 1860 liczono w powiecie 5,700 koni, 28,000 sztuk bydła rogatego, 17,900 owiec ordynar., 26,451 cienkowełnistych, 18,200 sztuk trzody chlewnej. Lasy obejmowały 61,962 dzies. (40, 687 dzies. budulcu); z tych do dóbr państwa należało 16.090 dzies.; budulec spławiają do Królestwa Polskiego rzekami Narwią i Biebrzą. Przemysł leśny dosyć jest rozwinięty pośród wieśniaków, ale nie stanowi głównych ich zajęć. W r. 1860 liczono w powiecie 21 fabryk sukna i kortów, 16 gorzelni, 9 browarów, 2 fabryki terpentyny, 8 cegielni, 25 garncarni, 1 przędzalnia bawełny, 1 płócienek, 1 farbarnia, 1 fabryka powrożnicza i lin, 2 garbarnie. Same fabryki sukienne wyprodukowały sukna, flaneli i kortów za 1,864,116 rs.; co do wyrobu sukna najwięcej zasługuje na uwagę Supraśl, który sam jeden wyprodukował tych towarów za 1,483,816 rs.; dalej Michałów (154,000), Dobrzyniew (105,000 rs.) i inne. Handel powiatu koncentruje się głównie w m. B., dokąd włościanie zwożą swoje płody i wyroby (Z rękopisu Artura Sulimierskiego).
Białystok, wieś, pow. łucki, około 700 mk., cerkiew murowana i ruiny klasztoru bazylianów, założonego przez Hulewiczów - Wojutyńskich, do których niegdyś B. należał.
Białystok, strumień, wypływa na granicy gm. Wulki suszańskiej i Józefowa w pow. Kamionka Strumiłowa; płynie łąkami ku północnemu zachodowi, odgraniczając gm. Płowe od tejże Wulki; przepływa stawek płowski, dostaje się w obręb gminy Suszna, a minąwszy gminę Obrotów i przysiołek suszański Tobołów, przechodzi w powiat sokalski; przepływa błotniszcza roździałowskie, łąki Wolicy Komarowej; w Komarowie przepływa staw komarowski, następnie między lasem Bażantarnią a Borkiem u południowych stóp Kilowej góry (211 m.), a w końcu staw w Wólce poturzyckiej, i wpada w obrębie tejże Wólki do Bugu z pr. brz. Długość biegu czyni 4 mile niespełna. Br. G.
Białyszewo, wś, pow. sierpecki, gm. Białyszewo, par. Goleszyn. Posiada urząd gminny. Gmina B. należy do s. gm. okr. I w Borkowie kościelnym, st. p. w Sierpcu, odl. od Sierpca wiorst 9, ludno 3785; rozl. 15388 m.; w tem gruntu ornego 10,026 m. Do gminy B. nalezą wsie włościańskie: Białoskóry, Białyszewo, Bledzewo, Bledzewko, Dziembakowo, Goleszyn, Grodkowo-Zawisze, Kowalewo-podborne, Kowalewo - Skorupki, Kręczkowo, Kuszewo, Kwaśno czyli Budy Miłobędzkie, Kuniewo, Miłobędzin, Ostrowy, Piaski-Piastowskie, Piastowo, Susk, Warzyno-kmiece, Warzyno-skóry, Węgrzynowo, Wola Grąbecka; dobra prywatne i wsie drobnej szlachty: Białoskóry, Białyszewo, Bledzewo, Dziembakowo, Goleszyn, Grąbeć, Grodkowo-włuki, Grodkowo-
