gólnie z pr. brzegu liczne krótkie i nagłe wody górskie, przedewszytkiem Czertyżnankę, Czarną, Sodół, Grodecki potok, Stróżański, Bieśninkę, Ostruszę, Rzepienik, Lubaszową i Bobówkę; z lewego zaś brzegu Banicę, Czyrniankę, Piorunkę, Binczarówkę, Pająkę, Strzyławkę, Grodną, Jasienną, Chojnicki potok, i Siedliski. Długość biegu przeszło 12 mil. Brzegi są skaliste, wody rwące. Br. G.
Białagarda, ob. Białogród.
Biała góra, zwana też Weissenberg, wś, pow. gródecki, z parafią rz. kat. i st. p. w miejscu, własność hr. Ponińskiego.
Białagóra, 1.) niem. Weissberg, folw., pow. poznański, ob. Komenderya. 2.) B., Weissberg, folw. proboszczowski, pow. babimoski, ob. Przementowe Przedmieście (Primendorf). M. St.
Białagóra, 1.) niem. Sandberg, wś, pow. świecki, pod Nowem. 2.) B., niem. Biallagorra lub Sophienthal, dobra, pow. lubawski, niedaleko Lubawy. 3.) B., niem. Weissenberg, wś, pow. sztumski, niedaleko st. p. Piekło. 4.) B. lub Witowa góra, niem. Gross-Wittenberg, wś, pow. wałecki, niedaleko st. p. Piła. 5.) B., niem. Weissenberg, osada do Buchwałdu należąca, pow. grudziąski, niedaleko st. p. Jabłonowo. 6.) B., niem. Wittenberg, wś, pow. lęborski na Pomorzu.
Biała góra, nazwa pasma wyniosłości lubelskich, będących przedłużeniem gór sandomierskich. Zaczyna się od wsi Majdan Górno pod Tomaszowem i ciągnąc się prawym brzegiem Huczwy, zwraca się na południe do Galicyi, zkąd wraca i zapełnia lekkiemi wzgórzami przestrzeń między Huczwą a Bugiem. Najwyższe wyniesienie na półn.-wschód od wsi Majdan Górno dochodzi do 1,000 st. (143 i 140 saż. ros.). Br. Ch.
Biała góra, szczyt na połud. od Oleska w Galicyi, 428,5 metrów wys.
Biała góra, ob. Bjełagóra.
Biała-góra, historyczna góra na płn.-zachód od Pragi czeskiej, 1166 stóp paryskich wysoka, od Pragi oddzielona doliną Szarki. Pod tą górą 8 listopada 1620 rozegrała się bitwa, która stanowi epokę w dziejach czeskich.
Biała-Hańcza, rzeka, lewy dopływ Niemna, Wypływa z jeziora Hańcza, w pow. sejneńskim i dąży ku południowi pod wieś Kopciowo, Mięciszki, Macewicze, poczem przybiera kierunek wschodni, tworząc dwa łuki, jeden ku południowi, drugi ku północy i pod wsią Święto-Jańskie wpada z lewego brzegu do Niemna. Długa 18 wiorst. Przyjmuje z lewego brzegu rz. Serejkę, z prawego Eniadę (?). Koryto piaszczyste, szerokość od 2 do 5 sąż. Od wsi Kopciowa można spławiać drzewo. L. W.
Białahus, potok, ob. Przyłubienia potok.
Biała karczma, niem. Weissekrug, wś, pow. gdański, niedaleko st. p. Plehnendorf.
Biała Królikowska, wś, pow. słupecki, gm. Grodziec, par. Królików. Dworskich gruntów morg 4128, włościańskich 204. W 1827 było tu 15 dm. i 140 mk; obecnie 334 mk.
Biała-krynica, wś, pow. kalwaryjski, gm. i par. Ludwinowo. W 1827 było tu 11 dm., 108 mk.
Biała-krynica, ob. Białokiernica.
Biała książęca, ob. Biała (str. 168).
Biała Łuża, 1.) osada wiejska w południowej stronie pow. ihumeńskiego, w głuchej miejscowości, ku granicy pow. słuckiego, w gm. szackiej, w I stanie policyjnym (uździeńskim), w 4 okręgu sądowym. 2.) B., osada w północnej stronie pow. mińskiego, w gm. ostroszyckiej, w I stanie policyjnym, w 3-im okręgu sądowym. Al. Jel.
Biała (nowa), ob. Nowa Biała.
Biała panieńska, wś, pow. koniński, gm. Dąbroszyn, par. Dzierzbin. Rozl. 1214 morg., lasu 599 morg. rządowego, do leśnictwa Turek należącego. Wieś ta stanowi wieczystą dzierżawę. Od Konina odl. 23 w., przy szosie konińsko-kaliskiej. W 1827 r. było tu 12 dm. i 126 mk., obecnie 133 mk. J. Ch.
Biała potok, wypływa w lesie Podhorodyszczem zwanym, w obr. gm. tejże nazwy, w pow. bobreckim w Galicyi, u południowych stóp góry Kumali (477 m.). Płynie na południe zrazu debrami leśnemi, poczem łąkami śródleśnemi przez gminę Stoki; w Stokach zwraca się na zachód i płynie łąkami na granicy gm. Strzałek i Łanek małych i po 1¼ milowym biegu uchodzi z lewego brzegu do Boberki, dopływu Dniestru. Br. G.
Biała Przemsza, rzeka, bierze początek ze źródeł za os. Wolbromiem w pow. olkuskim. Dwa strumienie, jeden z pod Łobzowa, drugi z pod Poręby górnej, połączywszy się, tworzą tę rzekę, która, płynąc naprzód w kierunku połudn.-zach., zwraca się pod Chrząstowicami ku północy, dalej na Gołczowice, Błędów do Okradzionowa, w kierunku zachodnim, odtąd na Sławków i Maczki w kierunku prawie zupełnie południowym, a ztąd, stanowiąc granicę kraju od Galicyi, płynie w kierunku zachodnim ku Niwce, gdzie łączy się z Czarną Przemszą w samym punkcie zejścia się granic Królestwa Polskiego, Galicyi i Szląska. Rzeka ta ma źródła w opoce wapiennej; płynąc na gruncie bardzo piaszczystym, koryto swoje zanosi piaskiem. Zasilana z obu stron zdrojami, prawie nigdy w całym swoim nie zamarza biegu. Długa 52 w., z tych 13 płynie granicą. Pod Sławkowem znajduje się na niej most, a drugi kolei żelaznej na samej granicy kraju, murowany, sklepiony, mający 212½ stóp w świetle. Do Białej Przemszy wpadają: z prawego brzegu: struga z pod Domaniewic, płynie przez Bydlin i Cieślin, ma ujście pod Gołczowicami; struga
