palniach: koncentruje się ona w pasie na 2½ mili długim, a 2 mile szerokim, pomiędzy wsiami: Wojkowice, Strzyżowice, Łagisz, Gołonóg, Strzemieszyce, Sławków i granicą austryacką. Przemysł fabryczny przedstawia 9 gorzelni, 5 browarów, jedna dystylarnia, 1 olejarnia, 1 fabr. octu, 1 fabr. wyrob. bawełnianych, 12 tkackich warsztatów, 10 tartaków, 3 młyny parowe, 54 wodnych, 1 garbarnia, 9 fabr. wapna i cementu, 11 cegielni, 8 fabr. żelaznych, 11 górniczych zakładów. Wysiew zboża wynosił w 1872 r. oziminy 33,808 czetw., jarzyny 39,958, kartofli 112,725. Sredni urodzaj przynosi od 3 do 4 ziarn. Pod względem komunikacyi należy B. pow. do lepiej uposażonych: przerzyna go w całej długości droga żel. warsz. wied. od st. Poraj począwszy aż do Granicy i z odnogą z Ząbkowic do Sosnowca, przytem wszystkie ważniejsze punkta powiatu są połączone pomiędzy sobą drogami bitemi, poprowadzonemi również do wszystkich stacyj dr. żel. w. w. i łączącemi powiat B. tak z sąsiedniemi powiatami jak i z główniejszemi pogranicznemi punktami Galicyi i Szląska. B. powiat przy rozległości 24,81 mil kw., liczył w 1872 roku 92,764 mieszk. Składa się z 18 gmin, obejmujących 8 osad i 213 wsi. Pod względem sądowym dzieli się na pięć okręgów (dla sądów gminnych), w Dąbrowie, Ujejscu, Siewierzu, Koziegłowach, Żarkach i jeden sąd pokoju dla m. Będzina, należący do zjazdu sędziów w Częstochowie. Dekanat będziński dyecezyi kieleckiej składa się z 23 parafij: Będzin, Chruszczobród, Ciągowice, Czeladź, Gołonóg, Grodziec, Koziegłowy, Koziegłówki, Mrzygłód, Niegowa, Niegowonice, Niwka v. Zagórze, Olsztyn, Potok-złoty, Przybyszów, Sączów, Siemonia, Siewierz, Targoszyce, Wojkowice, Włodowice, Żarki i Źrembice. Br. Ch.
Będzin, folw., pow. sycowski, należy do dóbr Łazisko.
Bęk, niem. Bankau, wś, pow. kluczborski, par. Kluczborek, z kopalnią żelaza. Par. kościół ewang. w miejscu.
Bęklewo. 1.) B.-Andrasy lub Andrysy, osada, pow. lipnowski, gm. Czarne, par. Mokowo, liczy gruntów dworskich 239 morg., wtem 194 ornych. 2.) Bęklewo-Izydory, wieś, pow. lipnowski, gm. Czarne, par Mokowo, położona przy strudze bez nazwy, o 2 w. od zarządu gm. Gruntów włośc. 8 morg. (5 ornych), 5 domów, 3 budynki mieszkal., 48mk., 23 męż. i 25 kob. Folw. t. n., należący do drobnej szlachty, liczy 58 morg. (43 ornych), 2 bud. mieszk., 11 mk., 6 męż. i 5 kob. Folw. t. n. wraz ze wsią Tupadły liczy 1000 mrg., w tej liczbie 600 m. ornych, 2 bud. mieszkal., 9 mk., t. j. 5 męż. i 4 kob. 3.) Bęklewo-Mostowe, wieś, pow. lipnowski, gm. Czarne, paraf. Mokowo, nad strugą bez nazwy i jez. Leniec, położona o 2 w. od zarządu gmin. Gruntów włośc. 37 morg. (33 ornych), 22 domów, 9 bud. mieszkal., 119 mk., t. j. 57 m. i 62 kob. Folwark t. n., należący do dóbr Wielgie, liczy 18 mk., t. j. 12 męż. i 6 kob., 2 bud. mieszk.
Bękota. Tak Stryjkowski nazywa zamek pod Bakotą, w XIV w. przez Koryatowiczów odnowiony.
Bękowice, wś, pow. raciborski, u zbiegu Cyny z Odrą. Lud mówi po morawsku a uczy się w szkole i modli się po polsku. To samo w Tworkowie.
Bękowo, niem. Bankau, wś rycerska (Rittergut) w pow. świeckim, niedaleko Warłubia, ma ziemi 3483 mórg, ludności 246, katolickiej 171, protestanckiej 75; zaraz w pobliżu znajduje się Małe Bękowo czyli Bękówko, cegielnia bękowska i trzy młyny bękowskie. Od wsi tej B. wywodzi ród swój familia Czapskich, linii bękowskiej, którzy się zwali podobno za krzyżackich czasów von Hutten, „czapka“. Pierwszy raz zachodzi nazwa Bękowo r. 1295. Za krzyżaków w r. 1350 mistrz wielki Henryk Dusmer nadaje dobra B. i Płochocin wiernemu swojemu Henrykowi von Frischenbach pod obowiązkiem, żeby mu służył na wojnie. W r. 1357 posiada B. jakiś Mikołaj, które to imię często zachodzi u późniejszych Czapskich; w r. 1385 mają B. dwaj bracia Henryk i Jestken von Vrissenbach. R. 1454 wymienia się po pierwszy raz Hugo von Hutten, właściciel B. Nieco później zachodzi bardzo dobroczynna Barbara Schoffynen, której imię Schoff najprawdopodobniej jest już spolszczona czapka, „Hut“. Od XVI w. począwszy piszą się właściciele B. li tylko Czapscy; we wsi mieli własną kaplicę, w której domowy kapelan odprawiał nabożeństwo. W r. 1780 Michał i Ludwika z Czapskich Skórzewscy pobudowali nową kaplicę w B. Obecnie od dłuższego czasu znajduje się B. w ręku niemieckiem.
Bęszowa, ob. Beszowa.
Bęszyce, ob. Beszyce.
Bętków, Bętkowice i t. p., ob. Będków i nast.
Bętkowo, niem. Bentkau, lub Bentke, wś, pow. trzebnicki, u jednego ze źródeł Ślęzy, w parafii Trzebnica. Ze wzgórza wiatrakowego piękny widok na Sobótkę.
Biacowce, Biacowec, po węg. Mind-Szent, wieś w hr. spiskiem (Węg.), ma kościół katol. paraf., piękny dwór hr. Csakiego, właściciela, budynki gospodarcze, park, młyn wodny, cegielnia, grunt urodzajny; 783 mk. H. M.
Biadacz, Biadaczów, 1.) kolonia należąca do wsi Landsmierz. 2.) B., część wsi Nagodowic. 3.) B., przysiołek wsi Wędziny. 4.) B., niem. Wachowitz, wś, pow. olesiński, par. Wysoka. Pod tą wsią rz. Stobrawa ma źródło. 5.) B., wś, pow. opolski, par. Czarnowąs, z folwarkiem Krajc (Kreuz).
