łucki, w końcu XXI w. sprowądził aryanów, przez co B. stało się głównem ich siedliskiem. Około 1644 r. mieszkał tu jako intendent zborów, uczony Jędrzej Wiszowaty. Pod B. na prawym brzegu Styru otrzymał w 1651 r. świetne zwycięztwo Jan Kazimierz nad Chmielnickim, sprzymierzonym z Tatarami. Po lewej stronie rzeki pokazują mogiłę Prońskich i kopiec zwany Maruchą, przy którym Jan Kazimierz przed bitwą słuchał mszy św. Piękny kościół i klasztor zajmowany był przez trynitarzy, którzy tu szkoły utrzymywali, 1773 wyniesione do rzędu podwydziałowych. Na wyspie sformowanej przez Styr miał być zamek, założony przez ks. Symeona Prońskiego, wojewodę kijowskiego. Przechodząc z rąk do rąk B. należało 1765 do Zamojskich, 1795 do Platerów. Pod B. Dwernicki przechodził wpław rzekę. Jarmarki niegdyś słynne; 2853 mk. Ma cerkiew prawosł., tartak, kilka garbarń, aptekę; mieszczanie katolicy szewctwem głównie się trudnią. Przy końcu zeszłego stulecia całe miasto oprócz 5 mk. wymarło od dżumy. Pod B. dotąd kurhany zadżumionych; B. należy dziś do Witosławskiego. Paraf. kościół katol. ś. Jana Chrzc., z muru wzniesiony 1711 a fundowany przez Jana Kazimierza na pamiątkę zwycięstwa, bardzo piękny, z relikwiami ś. Walentego. Parafia katol. dek. dubieńskiego: dusz 942; kaplice w Werbeniu, Peremylu i Lipie; dawniej i w Haliczanach. Widok B. pomieszczony w „Albumie“ Ordy. F. S.
Berestek, wieś, pow. zaleszczycki, przy gościńcu rządowym prowadzącym z Tłustego do Zaleszczyk, w nadzwyczaj urodzajnej glebie; ziemia głęboki czarnoziem na wapiennym pokładzie; klimat ciepły; oprócz zboża i kukurydzy tytuń doskonale się udaje w całej okolicy. Ludności ma rz. kat. 56, gr. kat. 575, izraelitów 5: razem 636; należy do par. rzym. kat. w Tłustem, do gr. kat. parafii w Worwolińcach. Własność Stefana Mikulego. B. R.
Berestek, nazwa znaczniejszego szczytu w Pieninach. Br. G.
Berestiaki, wś, pow. hajsyński, liczy dusz męz. 345. Ziemi włośc. 457 dz. Ziemi dworskiej używalnej 1630 dz., nieużyt. 95 dzies. Należy do Zakrzewskich.
Berestie, ob. Czerepkowce.
Berestów, ob. Berezdów.
Berestowica, ob. Brzostowica.
Berestowiec, wś, pow. rówieński, o 30 w. od Równego ku Aleksandryi, na równinie między lasami. Ma wielkie pokłady granitu bazaltowego. Niegdyś w XI w. gród udzielnego księstewka, później wszedł w skład dóbr stepańskich; obecnie własność Znamierowskich.
Berestówka, potoczek wypływający w obr. gm. Beresta, w pow. grybowskim z leśnych źródłowisk na północnym stoku wzgórza Pasieczkami zwanego (785 m.), na granicy gm. Beresta, Krzyżówki i Nowejwsi; płynie w kierunku północno-wschodnim, a przybrawszy z prawego brzegu potoczek Sanikówkę, uchodzi do Piorunki, dopływu Białej dunajeckiej. Długość biegu pół mili Br. G.
Berestowo, ob. Berezdowo.
Bereszta, Bereszto, jezioro w gub. mińskiej i witebskiej, w północnej stronie pow. borysowskiego, na samej granicy pow. lepelskiego. Jezioro to wchodzi w system kanału berezyńskego, jest bowiem łącznikiem wód Berezyny przez rz. Sergut i jezioro Pławio z jednej strony a z drugiej przez rzeki: Beresztę, Essę, jezioro Lepelskie i rz. Ułę z Dżwiną zachodnią. Ma 6 w. obwodu. Al. Jel.
Bereszta, rzeka niewielka na granicy gub. mińskiej i witebskiej, wchodzi w system kanału berezyńskiego, łącząc jozioro Beresztę (ob.) z rzeką Essą, do której uchodzi z lewego brzegu nieco niżej wsi Wiły. Al. Jel.
Bereśce, ob. Bereźce.
Bereście, wś, pow. hrubieszowski, gm. Mołodziatycze, par. Grabowiec. Istnieje tu cerkiew parafialna dla ludności rusińskiej. W 1827 było 88 dm. i 481 mk.
Bereściaki, przysiołek wsi Wyszenki.
Bereścianka, wś w pow. kijowskim, o 5 wiorst od wsi Szybienne, należy do tejże parafii, nad rz. Zdwiżem. Mieszk. 202. Ziemi 960 dziesiatyn. Należy do wielu właścicieli.
Bereśna, po łotew. Biresna, wś w pow. rzeżyckim, parafii Dagda, z kaplicą filialną 1805 wzniesioną przez Józefa Targońskiego. Własność Targońskich.
Bereśniewka, wś, pow. borysowski, własność Bułhaków, którzy z Budziłówką, Astrachimówką i Kostrzeniem mają 6898 dz.
Berettö, ob. Braczowce.
Berewa. Tak W. Pol nazywa rzeczkę inflancką Bewern, lewy dopływ Dźwiny lub Iłłukszty.
Bereza, wś i folw., pow. radzyński, gm. Zagajki, par. Międzyrzec. W 1827 r. było tu 62 dm., 414 mk.; obecnie przy obszarze 1857 morg. jest 405 mk.
Bereza-Kartuska, urzędownie Kartuz-Bereza, miasto, pow. prużański, dawne woj. i pow. brzeski, nad rzeką Jasiołdą. W d. 1 stycznia 1878 r. liczyła 2507 mk. t. j. 1121 męż. a 1386 kob. W tej liczbie 1113 izraelitów. B. jest stacyą dr. żel. moskiewsko–brzeskiej, między Liniewem a Kosowem, o 92 w. od Brześcia; była zaś dawniej stacyą pocztową szosy moskiewsko–brzeskiej, między stacyami Swadbicze i Zapole. Znajdował się tu wielki i wspaniały klasztor i kościół Kartuzów, pod tytułem ś. Krzyża. Jedyne niegdyś zgroma-
