ALANG SA HANDUMANAN
sa mga Pari, Mariano Gomez (85 ang panuigon), Jose Burgos
(30 ang panuigon) ug Jacinto Zamora (35 ang panuigon), nga
gipamitay sa Bagumbayan, sa 28 sa Pibriro, 1872.
———————
Ang Tinuhoan, tungod kay wala maglangkat sa inyong pagka Pari, nagduhaduha sa sala nga gibutangbutang kaninyo; ang Kagamhanan, tungod kay nagputos sa kahilom ug kangitngit sa inyong buroka, nagpatoo nga adunay sayop nga nahimo sa usa kadautang higayon, ug ang tibook Pilipinas, tungod kay nagtahud sa inyong handumanan ug nagngalan kaninyog mga Sinakit, wala moila bisan diyutay sa inyong kasal-anan.
Tungod niini, samtang dili pa matino pag-ayo ang inyong paghiapil sa Kagubot sa Kabite, nangahimo ba kamong makilungsodnon kun wala ba, nagbaton ba kamo kun wala mga pagbating makatarunganon, mga pagbati alang sa kagawasan, may katungod ako sa pagpahinungod kaninyo ning akong basahon, sama sa mga tinakbuyan sa sakit nga buot ko tambalan. Ug, samtang nagpaabut kita nga ang Espanya, sa umaabut nga panahon, magpahiuli sa inyong dungog ug dili mangilabut sa inyong kamatayon, nga isipon kining mga tudlings usa ka purongpurong sa mga layang dahon sa ibabaw sa wala hitultuli ninyong mga lubnganan, ug kadtong tanan nga magbuling sa inyong han dumanan, sa walay igong kamatuoran, nga maduhig unta ang ilang mga kamut sa inyong dugo.
- J. Rizal
xi
