- 131
mga pundol-pundol man usab. Mao kadtoy ikatulong tuig sa
iyang pagka Magtutoon, ug ang unang tuig sa iyang pagtudlo
sa Pisika ug Kimika, apan bisan pa niini giila na nga makinaadmanon, dili lamang kay sa mga tinon-an da, kon dili hangtud
usab sa pila ka magtutoon. Si Pari Millon wala mahisakop sa
kadaghanan sa mga magtutoon nga tuigtuig nga tanan magbalbinbalhin sa pagtudlo, aron sila makakat-on, mga tinon-an sakot
sa ubang tinon-an, ug mao ray kalainan kay usa da ka basahon
ang tun-an makapangotana apan dili pangotan-on, maayo nang
daan nga mokinatsila ug dili eksaminon sa katapusan sa kurso.
Si pari Millon halaum ug hikat-onan, nasuta niya ang pisika ni
Aristoteles ug ni Pari Amat; nakabasa siya sa kang Ramos ug
sa ngadtongadto pasigpatan niya ang kang Ganot. Mahatungod
sa kimika, giila usab nga maayo siyang laki sukad nga, pinasikad sa usa ka pulong ni Santo Tomas nga ang tubig adunay daghang sakot, iyang gimatuod nga kining doktor sa Simbahan naguna kanila kang Berzelius, Gay Lusac, Bunsen ug uban pang
mga makinadmanon nga tigpagawal. Ug bisan nahimo siyang
magtutoon sa Geografia, hangtud karon may pagduhaduha pa siya
sa kalingin sa Yuta, ug mopahiyum nga mabiaybiayon, kon magsulti na sa pagtuyok sa yuta sa kiliran sa adlaw, ug magkanayon:
Ang pagbakak mahitungod sa mga bitoon.
Maoy usa ka pamakak nga masayon . . .
Mopahiyum siya nga mabiaybiayon sa atubangan sa pipila ka hunahuna mahitungod sa pisika, ug alang kaniya madamgohon da kaayo, kon dih man gani buang, ang hesuita nga si Secchi, nga gipasanginlan nga nagbadlisbadlis sa ostiyas, bunga sa iyang gugma sa astronomiya, ug tungod niini, gidid-an sa paghimog misa; daghan usab ang naka-alinggat nga siya kaaway sa kinaadman nga iyang gitudlo, apan kining mga apana nga gagmay da kaayo, tingali mga kabalaka sa eskuelahan ug sa tinohoan nga madali da nga itudlo, dili lamang tungod kay ang pisika maoy usa ka kinaadman nga nagkinahanglan sa mga pasundayag, sa pagpaminaw ug pagpaniid, kon dili tungod kay siya, sanglit dominiko nga nagmahal sa kadungganan sa iyang kaponongan, dili siya makabatog gugma sa usa ka kinaadman diin wala siya igsoon nga nabantug — siya maoy una nga wala motoo sa Kimika ni Santo Tomas ug diin ang ubang kaponongan, nga ilang mga ribal, nakakab-ut mga pagdaug.
