Jump to content

Page:El Filibusterismo (Sinugbuanon) ni Jose Rizal, 1963.pdf/133

From Wikisource
This page has been validated.


117
LOS BAÑOS

— Ayaw kasakit kanako, P. Sibyla, kon nasukwahi sa imo ang akong paghunahuna bahin ning butanga, apan katingad-an kaayo ang akong palad sa paghisupak gayud kanunay sa akong mga igsuon. Busa moingon ako nga dili nato paghunahunaon nga kana dautan ug sangputanan. Ang pagtudlo sa Kinatsila takus ikatugot sa walay diyutayng kadaut nga modangat, ug aron dili kana maisip nga usa ka paghilukapa sa “Universidad,” kitang mga dominiko angayan unta nga manglimbasug ug maoy mouna pagkalipay niana: anaa diha ang kalaki. Ngano man gayud nga kita kanunay nga makig-away sa lungsod, nga, kon hunahunaon pag-ayo, kita mao man ang diriyot ug sila mao ang daghan, nga kita nagkinahanglan kanila ug sila wala magkinahanglan kanato? — Hulat una, P. Camorra, hulat una! — Tugotan ta nga karon-karon ang lungsod mahuyang ug walay igong kaalam; ako usab nagatuo niana, apan kanang kahimtanga dili na mao ang sa ugma, ni ang sa damlag. Ugma kun sa damlag sila mao na ang labing makusganon, masayud na sila kon unsay angay kanila ug kana dili nato takus kapugngan, sama usab nga dili kapugngan ang mga bata, kon makadangat na ug pipila ka tuig nga kagulangon, masayud sa daghang mga butang . . . Busa moingon ako, nganong dili man nato pahimuslan kining pagkaburong nila aron pag-ilis ug laing paagi sa pamunoan nga ipasukad sa usa ka sukaranan nga malig-on walay kagub-anan, ang katarungan, pananglit, inay sa sukaranan nga ka-bur6ng. Kay wala na gayuy ingon nga kita magmakatarunganon; kini gisulti ko kanunay sa akong mga igsuon ug sila dili gayud motuo kinako. Ang “indio,” sama sa tanang lungsod nga batan-on, mahigugma kaayo sa katarungan; mangayo sa silot kon nakasala siya, maingon nga mosurok ang iyang dugo kon siya silotan nga walay sala. Makatarunganon ang ilang gitinguha? Nan, itugot ta kanila, hatagan ta sila kutob sa mga tulonghaan nga ilang pangayuon, abuton da sila sa kapuol: ang mga batan-on tapulan ug ang nakapasibot kanila karon mao ang atong pagdumili. Ang bugkos nga pinasikad sa atong maayong kadungganan, P. Sibyla, nadugta na kaayo; mangita kita ug lain, ang bugkos nga pina­ sikad sa tinguha sa pagbalus sa mga kaayohan nga madawat, pananglit. Ayaw na kita sa mga binuang, himuon ta ang ginahimo sa mga hiswitas nga maut . . .

— Oh, oh, P. Fernandez!