70
ug kasighutan ngada han panhihilugwa ngadto ha dalan nga pinamamagduruas, namamaghingahinga an iba, an iba namamagtinangis ngan an iba man nga pipira namamagtinawa.
XI. AN MGA MAGBURUOT Dividios e imperad.(1) (Nuevo Machiavelo) Hira hino an may mga kaladnganan dida han bungto? Diri amo hi D. Rafael han buhi pa, bisan kun asya hiya an labi kamanggaran, an labi kadamo in tuna ngan haros an ngatanan nakakautang ha iya hin kaburut’on. Tungod kay diri parayawnon ngan nagtatalinguha pa ngani pagpahaubos han pulos han ngatanan nga iya ginawi, an bung to waray gumapil ha iya, ngan kinita ta na nga ginmaraot pa ngani han pag-abata nga hiya nagdadaot. Amo ada hi Kapitan Tiyago? Kun naabot ini nga tawo ngadto, ginsusugat man gud hiya, han nagpapakautang ha iya, hin orkesta, ginhuhugay hiya hin mga panagtawo ngan ginpupun’an hiya hin mga hatag. An mag-upay nga mga hakaraon nga bunga hin kahoy ipinadadara ngadto ha iya, kun may hidakpan nga bugsok, kun baboy man nga ihalas, utod hin pikas an iya; kun makakita hiya hin makaruruyag nga kabayo dida hin usa nga nakakatuang ha iya, kahagos hin tunga hin uras adto nga kabayo aadto na hikikit’i ha iya kabalyerisa: ini ngatanan matuod, kundi ha luyo gintitinawaan la hiya ngan ha talikuran ginngangaranan hiya nga Sakristan Tiyago. Amo tingali an gobernadorsilyo? Ini usa la nga waray sarabutan, nga diri nakakagsugo, nagsusugot la; diri nakakapangisog kay say pinangingisugan; diri naglalarang kay say ginlaladngan; turumanon pa ngani niya lugod an pag-ako ha atubangan han Alkalde Mayor han ngatanan nga sugo, han ngatanan nga pagburut’an ug kaladnganan, sugad hiton ini ngatanan gumikan ha iya kalugaringon nga utok; kundi sadang ta man liwat igasoy nga waray gud man niya tikasa, waray niya lupuga, ini nga katungdanan: iya ini ginbaydan hin kanan lima kayukot kapisos ngan hin nakadamo nga paghimulay; kundi kun itanding ta dida han iya nakikita, baga sugad hin diri mahal nga kapalit.
