Maren/Kapittel Tweuntwintig

Üm desülvige Tiet hödd ool Dierk-Scheper sien Schaap in Kratt un Heid achter 'n Otterndiek. He harr sik, as he geern dee, en Barg opsöcht un stunn dar nu en lange Tiet un keek överall. O, de Heiloh weer smuck in eer düstergröön Sommerkleed! Noch funkel de Dau an de Schattensiet von den Kratt, de Braam schien geel, un in de Lunk lüch dat slowitte Wollgras op den düstern Grund. Geelgöschen sung sien trurig Leed ümmerto, man ümmerto, de Lerchen stegen in 't wide Blau, un de Kuckuck reep un lach von den Holtrand her.

Von Ilenbeck weer wenig to seen; en paar spitze Geveln, en bredes Strodack mit en Haadbaarnest, en Strohümpel, en Schosteen mit fine Rookwolken, de langsam ropstegen na 'n Heben, sünst weer allens todeckt von dat Mööln- un Oolndieksholt, von Appel- un Beerbööm. Rechts, na 't Noorn to, duuk sik de Mööl ünner de hoge Dann, blenker de brede Diek un darachter drömen Wischen un Koornfelder in 'n Sünnschien; wider hin nix as düstere Heid, hier un dar en duuknackten Füürn un krusen Kratt.

Dierk munster düsse stille Welt, as harr he eer noch nie seen. He drei sik darbi langsam an sinen Stock un söch jeden Barg un jede Lunk gemächlich af, he harr jo Tiet. Op 'n mal duuk dar en Gestalt op, en Mann, de sach von de Mööl herkamen dee. Aver wo wull he hin? En Weg weer dar nich, ni mal en Footstieg. Sunnerbar! De Ool stunn lang un leet em nich ut 't Oog. Spitz, de neffen em huuk, kunn sach so wiet ni seen, aver Dierk vertell un düüd em allens, wat he wies waar.

»As ik segg, Spitz, de Mann söcht wat, seker, kiekt in jeden Krattbusch un luurt in jede Lunk. Keen schull dat ween? Slowitte Hemdsmaun un griesgraue Büx un West nix üm 'e Nack un ni mal en Handstock. So wiet de Heid löppt, kennt wi jeden Snurrer, Spitz, – wat meenst Du? Ha ha!« lach de Ool luut op. »Nu ritt he sik de Mütz von 'n Kopp un smitt eer sik vör de Fööt un stampt darop. Dar is wat ni richtig, Spitz! De hett sik mit sien Gedanken vertöörnt. En narrschen Keerl, ha ha! Ja, mien Söön, wenn de Gedanken in de Mütz weren, denn wull man eer woll krigen! Ni waar, Spitz, de an sien Gedanken ran will, mutt sik sülben to Kopp gaan. Na, he besinnt sik un sett de ool Klodd wedder op. Nu hett he uns sach seen, Spitz, he stüürt op uns to. Wat? w'raftig! Spitz, nu rich Di steil op, wi kriegt groten Besöök! De Kniesbock von Ilenbeck kommt, Paul Struck, de sik in stalen Geld beraken kann! Harrn em al lang kennen müßt, Spitz, an Büx un West, sünd wi denn hönerblind? Sien Madam hett em ja karreert as en Snaak von nerrn bet baben. Wat, Du bellst nich, Spitz, dar kommt en ool Wief, un Du bellst nich? Du warrst oolt, Spitz, kindsch! Du bellst blot den Ünnerrock an un meenst, allens is en Mann, wat en Büx an hett, Schaapskopp! – Aver klöterig süüt he ut, de Ogen liggt em holl as sinen Oom Henn Kark. Nu paß op, Spitz, un höör, wat he op 'n Staken hett!«

Spitz seeg gliekgüllig hindal un see nix – Mannslüüd bell he nu mal nich an.

Paul snökel mösam un unseker rop na den Barg un smeet sik denn lingelang in de Heid, rein mööd un ut 'e Puust. »Kann He mi hölpen, Dierk, ik heff mien Fru verlaren«, see he flau.

»Dien Fru? wosaken?«

»Se is weggaan un narms to finnen. Heff de ganze Nacht söcht in Huus un Schüün, heff söcht in Leemlock un Moorkuul, in Soot un Beek – narms! Hett He eer seen? güstern...«

»Wiver see ik nich an!«

»He süüt un weet doch allens, wat hier op de Heid passeert, Vader Dierk – hett He eer ni von widen...«

»Bün nich Dien Vader, Paul Struck! un seen heff ik nix!«

»Se mutt wedder kamen, mutt wedder kamen, sünst is allens ut, allens ut! ik weet denn ni meer, wat ik do! Kann He mi denn garkenen Raat geben?«

»Raat geben? Di?« lach Dierk luut op, dat Paul sik verschraak. De Ool lach selten, aver de düt Lachen mal höört harr, vergeet dat nich. Dat klung so holl un dump un sunnerbar. »Nee, Paul Struck, ik kann Di ni Raat un Wink geben; aver ik kenn Een, de kann dat vellicht – meenst Du nich ok, Spitz?«

Spitz keek sinen Herrn an un lick mit en lange Tung över de Nees.

»Ut Di warr ik ni klook, Spitz! Du dröömst woll von Mettwust un Speckswaart, ole Freetsack!«

»Wokeen is dat, Dierk? He kennt Een, de mi seggen kann...«

»Ja. Aver Du mußt töben bet Middag. Du kennst jo den hogen dicken Slööndoorn an de Eck von Dinen Hungerkamp. Dar mußt Du hingaan un töben. Un wenn de Beedklock slaan hett, denn kommt he.«

»Wokeen, Dierk, wokeen?«

»Vondaag kriegt wi en Middag, as he ween mutt. Keen Lufttog, keen Wolk; de Bradden danzt un beevt över de Heiloh, de Krei jappt op 'n Tilgen, Lerch un Geelgöschen verkruupt sik in 'n Schatten, Snaak, Adder un Sünndrang liggt un luurt in de pralle Sünn. Allens dodenstill. Bi den letzten Klockenslag leggt sik en blauen Daak över Heid un Kratt un Doornbusch, de Sünn süüt verslapen von den wittgrauen Heben dal. Denn kommt he, denn kommt he mit en kortfarigen Schritt, as he ümmer dee, do he noch leev...«

»Wa wat meent He, Dierk? doch keen Gespenst? Gespenst bi heiligen Dag?« Paul keem half tohööcht un seeg den Olen angstig an.

»Bi heiligen Dag twischen twölf un een. Ja! Un Du kennst em, Paul Struck. Ünner den olen tagen Rundhoot glööst Di de beiden hollen Ogen feverig an, de witten Haar liggt em op de Schuller...«

»Hu, mien Oom!« grüns Paul un sloog de harden Hannen vör 't Gesicht.

»Dien Oom Henn Kark. In 't kalmanken Kamsool glinstert un lücht de groten Knööp as Löchen, de em ut de Ribben slaat, de rode West brennt as en fürige Gloot, swefelgeel schient de hirschleddern Büx, un de blanken Stevelschächten blitzt in de Sünn. Keen Halm, keen Heidbult böögt sik ünner sinen Foot; he geit hin un her, Du höörst sinen Schritt nich, darbi wringt he de harden knökerigen Hannen, wiest un winkt un handsleit, de Mund is ümmer in Bewegung, as wenn he sprickt, aver keen Oor höört en Luut. Wenn Du em süst...

Paul kriesch luut op un versteek den Kopp in den Heidgrund.

»Wenn Du em süst denn ga hin un fraag em, wat Du weten wullt, he kann Di sach bedüden. Aver verpaß nicht de Tiet! Een Stunn hett he man in Sünnschien, de höört em. Is de verlopen, röppt em en Stimm dremal, dump, as kommt se ut 'n Grund. Denn wringt he de Hannen, dat Kinn flüggt op un dal, de Gestalt beevt, aver he mutt, he mutt hin na den Boom, den krummen Füürn...«

»Is ni waar, heff ik utraadt un verbrennt!« schreeg Paul.

»In de Stunn süst Du den Boom dar staan, den Strick mit de Sling an den Ast. Du süst Dinen Oom hinsnökeln, duuknackt un mit en lamen, unsekern Schritt, un denn süst Du em dar hangen as en Vagel in 'e Sneer, de Tung lang ut 'n Hals, graad so, as Du em mal funnen hest. Aver denn warrt he wedder ropen un to 'n drüdden Maal, un mit en Ruff sind Boom un Oom weg, en strogele Wolk jaagt över Heid un Kratt un Moor na de Drager Dannkoppel to. Un wenn Du noch ni fraagt hest, is 't to laat, de Heiloh liggt wedder in blanken Sünnschien.«

Paul Struck leeg an 'n Grund, stöön luut un bever an Hannen un Fööt.

»Sta op, Paul Struck, un ga! De Klock is ölben, Du kannst in Komodigkeit hingaan. Nimm den Weg över 'n Braambarg, dar meit Kassen Blunk de hoge Heid, de kann Di meer vertellen – man to, sta op!«

»Ik hingaan?« reep Paul mit en Stimm, as wenn he sticken schull, »Gott schall mi bewaren! hu, gresig!«

»Is Di dat to hitt in de Middagsstunn, denn tööf bet to Nacht. Dat glückt nich ümmer, he kriggt nich ümmer Verlööv. Aver is he mal fri, denn süst Du em twischen twölf un een seker an een Stell, in de Kamer vör sien Geldkist. Dar is sien Schatz, dar mutt he ümmer wedder hin.« Dierk lach holl op un sprook wedder mit sinen Hund. »Heff ik Di dat ni seggt, Spitz? Em sünd sien Gedanken ut Spoor. He söcht en goden Raat, un nu ik segg, wo he em finnen kann, wöölt he mit 'n Kopp in de Heid rin un winnt sik as en Snaak un warrt grulich. Dat is de Aart von all de karreerten Lüüd. Dar is uns anners tomoot, Spitz, en Spöök kann uns ni bang maken, Gruun kennt wi nich. Aver as Henn Kark noch de Bonapart von Ilenbeck un dat halve Kaspel weer – weetst noch, Spitz? Do harrn wi Angst, do bögen wi em ut, as weer he en dullen Hund. Ja ja, Spitz, de Keerl weer gresig, slimmer as Schinner und Scharprichter. He snöör arm Lüüd, de in sien Hannen fullen, den Hals af, aver langsam, langsam. He leet sik Tiet. Weetst Du, wat en Hart is, Spitz? Dat Hart is en lütt Kamer, von buten un binnen root anstrecken, dar waant de Leev in un dat Erbarmen. Henn Kark harr keen Hart; dar, wo dat Hart sitten schall, droog he en smeedisern Spaarbüß mit en Slott vör. In düsse Spaarbüß sparr he de arm Selen rin von all de Stackels, de he den Hals afsnöört harr. Un wenn he alleen in de Kamer seet bi sinen Geldkasten, denn müssen de arm Selen em vörsingen, wo dumm se west weren un wosaken he eer schrittwies in de Sling lockt harr. So weer de Spaarbüß en Aart Speeluur för em. Du schuulst mi an, as wenn du fragen wullt, woher ik dat all weet. Dat is licht seggt, Spitz: mien arm Seel hett dar ok jarenlang seten in Henn Kark sien Speeluur un mitsungen. Ik weer en lichtfarigen Bengel, as ik Vaders Gewees anfaat, un en Dummbaart darto, ja ja, Spitz! So harr Henn Kark en licht Spill, mi in de Klauen to krigen, un dar weren man en paar Jaar in 't Land lopen, so keem mien nette Slachterie, Huus un Gewees ünner 'n Hamer. Dat verdroot mien smucke Fru, de ik op Hannen dragen un mit Flierkraam behungen harr as en Prinzessin, se gung mit en Bengel von Wittgarver dörch de Lappen – ik segg, en Wief is en Satan! – Ha ha, Spitz, lickst mi de Hand! Ja, mien Hund, Du versteist mi! – Do weer ik ganz alleen. Sü, Spitz, so keem mien Seel in Henn Kark sien Speeluur un ik sülben op den soren Viert, ik müß doch in de Neeg bliben! Aver nu höör nipp to, Spitz, verfeer Di aver nich! Henn Kark seet mal vör sinen Geldkasten in de Kamer. En Licht stunn neffen em op 'n Disch. Do tick von buten en Finger an de Finsterruut. He verschraak sik un keek tohööcht un seeg en Dodenkopp ringrinsen un en knökern Arm winken – denn weer 't weg. Henn Kark sloog trüch, de Stool brook tosamen, un he leeg dar as en Oß, den de Slachter dalslaan hett. He weer ni doot, Henn Kark weer taag as en Rott. De Dokter kunn em noch nootdreftig wedder to Been bringen. Aver sien Speeluur weer ganz ut 't Spoor, de Selen weren rebellisch un sungen dörch'nanner un leten em keen geruige Stunn. Un dat Leed weer gresig, Spitz! Ümmerto sungen se em en Singsang vör, se sungen: hunnert hest Du de Keel afsnöört, aver een leevt noch, de mutt noch ran! Denn is Dien Daagwark daan, denn is de Tall voll! – Se sungen un seen em ni ganz düütlich, wokeen dat weer, aver he verstunn eer, he wüß dat. He weer sik un wull nich. Aver op de Läng waar he mööd un möör. Du kennst sowat nich, Spitz, Du büst to dumm darto, Di feelt de Erfahrung. Aver höör man wider! Dat weer so 'n Dag as nu, so 'n krallen Julidag, hitt, still, lurig. Henn Kark harr sik de ganze Nacht in 't Bett wültert un keen Oog todaan. Den Morgen kroop he unruig in Kamer, Stall un Schüün ümher. Toletzt kröpel he sik rop na de Geschirrkamer un neem dar wat von de Wand, wunn dat tosamen un steek dat in de Tasch. – Ruig, Paul Struck! Spitz mutt de Geschicht endlich mal weten! – Dar weer nüms to Huus as de Kööksch, de Lüüd heuen nerrn in de Wischen. Denn neem he Hoot un Stock un humpel los. He humpel, segg ik, Spitz. Siet den grulichen Abend in de Kamer wull dat linke Been ni meer recht mit, de linke Arm weer ok laam. De Kööksch, de graad en Ammer Water ut 'n Hillgenbeek hallen wull, seeg em över de lütt hölten Brüch gaan. Se harr em sach anropen schullt un trüchholen, aver wokeen waag dat? Eben achter de Brüch stunn he still un drei noch mal den Kopp na sinen staatschen Hoff. De Deern verschraak sik, dat se bina von 't Stegg fullen weer. He harr den Hoot in 't aschgrau Gesicht schaben. De brede Mund weer fast toknepen, dat he utseeg as en lange Fool, un de krumme Hakennees stött bina an dat spitze Kinn. Lang stunn he dar, woll tein Minuten, de Deern stütt sik mit beide Arms op den Ammer un waag sik ni to rögen. Denn drei he sik langsam üm un gung na de Mööl to, rop na 'n Viert. – Laat em tofreden, Spitz, wat knurrst Du! Paul Struck bett ieskole Gedanken, he mutt sik schüdden un winnen, he kann nich anners. He hett sinen Oom von den Boom losmaakt, em utlööst, in en Peerdeck slaan un na Huus föört. Sowat is en gräßliche Arbeit, Spitz. Ja, he hett noch meer daan an sinen Oom. – As Dien Vader storv, Spitz, do heff ik em in minen Kuller na Huus dragen, heff em wuschen, un as he dröög weer, em kämmt – he seeg ganz smuck ut. Denn heff ik en Graff maakt un dat mit blöömte Heid utpulstert. Dar lee ik em rin, as he to slapen plegg, un op sien Graff sett ik en groten Feldsteen. Un so lang de Sommer Blomen weckt un Blöten bütt, hett he sinen Kranz. Du hest dat all still mit anseen, Spitz, un geist ok noch oft na dat Graff hin. Dar bliev man bi! Aver last mi den Steen tofreden, Spitz! Du hest en Aart, an Dinen goden Vader to denken, de mi ni gefallt! Schaam di wat! – Wat ik aver egentlich seggen wull, Spitz: weetst Du, wosaken Henn Kark graben is? Denk Di: keen Minsch wull em anregen, ni mal en ool Wief ut de Armkaat, ni för Geld un gode Wöör. So is Henn Kark ni wuschen un kämmt, ok nich inkleedt, as man sünst woll deit. As he gung un hung, mit Steveln un Spaarn is he to Eer kamen. Paul Struck hett em sien wittblau Kapittelmütz över Nees un Oren trocken, darmit he man dat gruliche Gesicht ni seeg. Denn hett he em de sülvern Knööp afsneden, em de Slötels to de Kamer un de Geldkist ut de Tasch namen un em in 't Sarg smeten, dat he sülben tonagel. – So laat doch Dien Stönen, Paul Struck, Spitz kann jo keen Woort verstaan! – Henn Kark waar graben, un achter 'n Wagen schrökeln en Barg Lüüd. Dat is sünst keen Mood, Spitz; de sik ophungen hett, föört alleen na 'n Karkhoff. Aver düsse Lüüd weren em schüllig, se stunnen in sien Book. För Geld kann man den Düvel danzen laten, seggt man. Dat is ni waar, Spitz, de Düvel deit sowat nich; aver de Minsch danzt üm Geld in 't plöögte Land un krallen Sand, dörch Dreck un Doornknick, öwer Liken un Leilaken hin. Ik stunn op 'n swarten Barg dicht an de Landstraat un seeg mi den Tog an. Paul Struck seet vörn op 'n Likenwagen un harr dat Leit in de Hand un de Slötels to Kamer und Geldkist in de Tasch. Sien Potthoot wink hin un her, hin un her, graad as de Wagen mit sinen Oom wackeln dee, se weren sik ganz un gar enig. Achter den Wagen wölen de Lüüd in den krallen Sand, de Sweet leep eer de Backen dal, de Stuff steeg in griesgele Wolken – Paul Struck un sien Oom maken eer warm un fören doch so langsam! Do höör ik op 'n mal von den hollen Beek her lustig ropen: Kuckuck! Kuckuck! un denn lach un schrachel de Vagel achterher. Mi waar grulich tomoot, un dochen, Spitz, ik kunn 't ni möten: ik lach! ik lach luuthals! To 'n eersten Mal na lange Jaren lach ik, Spitz, un dat achter 'n Likenwagen her! Sunnerbar! De Lüüd verschraken sik, dat se de Klöör verloren un mi anglupen as en Spöök – ik lach un lach man ümmerto. Siet den Dag hoolt se mi för översnappt, för koppkrank. Laat eer, Spitz! Du versteist mi, Du seegst mi dat gliek an, dat mien Seel wedder to mi kamen weer, mien arm Seel, de so lang gefangen seten harr. Se blifft nu bi mi un föölt sik ganz mollig. Un wenn se mal eer vergnöögten Schuurn kriggt as vondaag, denn singt se dat Leed, wat Henn Kark to Doot sungen hett. Dat is en gresig Leed, Spitz, aver wat schall se? en anner kennt se nich. Kunnst Du dat mal hören, Spitz, Du waarst hulen, dat de Schaap över Stock un Block lepen. Aver ik mutt lachen, lachen, dat de Lüüd sik bang na mi ümkiekt. – Wat hest Du, Spitz? Höörst Du ni to? Aha, nu see ik. Dar kommt noch een. Dat is de Schoster von Ilenbeck, de Dwallerhans Kiwitt.«

Paul Struck sprung tohööcht, keek mal wild üm sik un störrt denn in grote Sprüngen den Barg hindal.

En holl Lachen joog achter em her. »Spitz, Spitz, laat em! Ik see Di jo, dat he en ool Wief is, dar kommst Du nu eerst achter? – He smitt sik den Schoster an den Hals, ha ha! Nüüdlich! Weg mit dat Ding dar!« He stött mit 'n Stock an Paul sien Mütz.. »Bring den Jammerlappen dat na, aver hool Di nich op, Spitz, wi wüllt hier weg, dat rüükt hier na Henn Kark.«

Neels wull rop na Dierk, aver Paul Struck heel em trüch.

De Ool lach wedder holl un sunnerbar op un wink af. »Komm, Spitz, wat gluupst Du noch? De Keerl is to trurig! Weer uns Henn Kark mal so tolopen, wat? Wi harrn em toreten bi lebennigen Lief un de Krein vörsmeten! Düsse Stackel is to trurig, laat em lopen! Wi wüllt den Magen wat op de Rööp smiten, en beetjen Schatten finnt sik sach. Du hest en goot Enn Wust verdeent, hest mit de Bicht goot verhöört. Komm, mien Hund!«

De Ool drisel langsam den Barg op de anner Siet hindal, Spitz bell un danz vergnöögt vörop.

Neels seeg eer na un schüdd den Kopp över den wunnerlichen Olen, denn gung he af mit Paul, de swaar an sinen Arm hung. »Du büst jowoll hellisch mööd? Wat wullst Du bi ool Dierk?

»Ik söch Maren«, mummel Paul.

»Hier op'n Viert? Maren heff ik funnen, denk Di, se is bi Doortjn Holm, op Dien Naverschop!«

»Doortjn Holm?« Paul sprook, as wenn he duun weer, mit en sware Tung.

»Du hest lang nix eten, seggt mi Cillja, un ok ni slapen. Un denn in so 'n Hitten op de Heid rümlopen! Eerst en gode Maaltiet, Paul, un denn to Bett! Nu Maren funnen is, kannst Du jo ruig ween«, begöösch Neels.

Paul see nix. As se kort vör 't Dörp weren, sloog in wide Feern de Beedklück. Paul seeg sik mal scholu üm un trock den Arm, as wenn he sik verschraak.

»Wat hest? warrst Du flau?«

»Nix nix! laat uns gaan, ik kaam woll hin.«