Maren/Kapittel Söss

Den annern Namiddag – dat weer en Sünndag – geben Elsbe Suhr un eer beiden Swestern en lütten Kaffi. De dre wanen tosamen in de Verleenskaat, eer Öllern weren doot, de Broder harr den Hoff. Elsbe weer de Jüngst, harr aver dat Kommando – een schull jo man regeren in eer lütt Huushooln, un se dee de meiste Arbeit.

Man hett dat woll mit, dat Hunnen eerst muulsch un beetsch warrt, wenn de Teen stump sünd un utfallt; so gung dat ok de dre Swestern. De harrn en bunt Leben achter sik, harrn sogar all dre mal en Brüdigam hatt, aver de een weer storben, de anner verdorben un de drüdde harr sik besunnen un weer afslippt – so harr eer dat Schicksal sitten laten, un dat weer verdreetlich. De beiden Öllsten, Anna un Wiebn, harrn 't nu togeben, aver Elsbe, de an de Kant en veertig Jaar oolt ween much, bill sik ümmer noch in, dat se för en Mann as Paul Struck to 'n Bispill noch en ganz paßliche Fru weer.

De Gesellschaft weer graad in 'n besten Tog, do starr dörch 'n Gaarn ool Abel ran.

»Wat will de nu?« froog Geschen Brammann verdreetlich un schuul na buten.

»Abel is as en ool Krei«, meen Elsbe, »se rüükt al von Feern, wo en Happen to finnen is. Laat eer man, se kann uns wat Nies von Maria vertellen.«

»Wenn s' nu aver wat weten will?« froog Wiebn; »se is jo rein vernarrt in de ool Goos!«

»Wi weet von nix!« reep Lena Lopen gau, »höört Ji: wi weet von garnix!«

»Sü, dat draap ik jo heel nett – go 'n Dag, Kinners!« Abel sett sik mööd op 'n Stool, de bi de Döör stunn.

»Komm hierher, Abel, an 't Finster, denn kannst Du Dien Taß op minen Neidisch setten. Mi dünkt, Du warrst in de letzt Tiet so stümperig.«

»Bün oolt un op un rein mööd! Uns' Herrgott hett mi aver ok sure Weeg gaan laten.«

Lena lach minnachtig op. »Na, Dien Weeg hest woll sülben opsöcht!«

»Wi doot recht oder unrecht, un uns' Herrgott maakt de Weeg, so see ik 't an.« Abel weer vondaag ganz tamm.

»Wat gifft Nies, Abel?« froog Geschen Brammann, de sik ni meer bargen kunn, »weest Du nix von Paul Struck un sien Fruunslüüd?«

»Ik will mi mit minen letzten Teenstummel den Dumen afgnabbeln, wenn Ji ni meer weet as ik!« grien Abel un seeg eer de Reeg na spöttsch an.

»Verdori, Abel!« lach Lena, »dat waar en Stück Arbeit, ik glööv, Dien Hutt is al taag as Swiensledder!«

»Kann ween, aver ik winn mien Wett! Na, Spaaß bisiet: hebbt Ji al höört, dat lütt Maria Boysen güstern abend in flegen Angst alleen von den Viert kamen is un nu to Bett liggt?«

»Maria? Is jo woll ni mööglich! krank, seggst Du?« heeß dat von alle Siden, »woneer weer 't? wokeen hett eer seen? weerst Du bi Paul Struck? wat seggt Maren darto?«

Abel weer mit beide Hannen af. »Nu hoolt eerst mal mit Fragen op! Se is in Schummern na Huus kamen un gliek to Bett gaan, wider weet ik nix.«

»Schull dat waar ween, dat se en half Kann Bloot opgeben hett düsse Nacht?« froog Anna Suhr mit en trirksche Stimm – se harr veelmal Riten in Kopp un klaag över swache Nerven.

Elsbe schuul eer Swester füünseli an un plink mit de Ogen. »Ole Snackfatt, hool doch den Baart!« tuschel se eer to.

»En half Kann Bloot, du leve Gott!« reep Mariken Kiwitt. »Un eer Moder is an de Utteern storben, as man seggt.«

»Is de Dokter haalt?«

»Nee, en Dokter will s' ni hebben.«

»Wat seggst Du, Abel, so krank un denn keen Dokter?« froog Wiebn.

»Ik glööv 't nich!« meen Doortjn Holm.

»Üm dove Nööt rangelt man doch nich in de Puuch rüm«, reep Anna iverig, »felen mutt eer doch wat!«

»Vör twe Daag heff ik eer noch seen; se blö as en Roos un weer ganz kandidel – nee, wenn dar man nich anner Hölp her mutt von Kellnhusen.«

Abel keem in Enn. »Dat is ganz wat Nies, Lena, dar müch ik meer von weten!«

»Nu, ik meen man. Wenn so 'n jung Ding bi Dag un Nacht op 'n Viert rümmlöppt mit en smucken Leutnant...«

»Schaam, Di wat, Lena!« reep Doortjn Holm. »Darto sünd de Soldaten knapp en Vierteljaar hier.«

»Sowat glööv ik ok ni von Maria, darna süüt se garnich ut!«

» Ach Du Unschuld!« lach Elsbe.

»Laat Di den Spott un dat Lachen man geern gefallen, Mariken Kiwitt, de Unschuld steit bi veel Lüüd ni hooch in Pries un mutt mit de Dummheit op een Bank sitten; aver dar keer Di nich an: mal kommt se to Eren...«

»Abel warrt fraam!« stickel Lena, »dat Gelag is ut, nu kaamt de Nagedanken.«

»Dar hest Da mal en waar Woort seggt, mien Deern, mien Leben weer würklich mal en Gelag, en trurig Gelag! Aver wat weetst Du op Maria?«

»Nix, nix, Abel, ik denk mien Deel, dat lett sik blot ni goot seggen.«

Abel steeg de Hitz to Kopp. »Mien Deern, von Di weet ik veel, un darum kann ik di verstaan!«

»Na, na, kriegt nu ni dat Vertöörnen! Bi den Kaffi mutt allens lies hergaan«, begöösch Elsbe, »sünst kann man jo ni hören, wat de Kaffiketel singt.«

»De singt hier nix Godes, as 't schient«, see Abel un stunn op. »Seet Ji woll? Ji weet meer as ik, dat is doch en lütten Spaaß! Un nu will ik man wedder gaan.«

»Ei wat, Abel!« reep Wiebn, »hest ni mal utdrunken! Wat geit uns de herlopen Deern an, dar wüllt wi uns nich üm kabbeln!«

»Wat mi Maria angeit, Wiebn? Dat will ik Di segen. Ik heff mal na lange Tiet en Minschenkind wedder funnen, de ik liden mag. Is 't nich en Staat? De antoseen is noch de Mö weert! Un darbi en Oog, so fraam un rein as en Bloom, de eben apen blööt is – so süüt uns en Kind an, dat selig an de Bost liggt!«

»Du süst anners ut 'e Ogen, dat is waar!« lach Lena Lopen füünsch.

»Ganz recht, Lena. Ik söök, wat ik mal ünner Tranen verlaren heff, Du söchst, wat Du hest un heegst, de Gemeenheit, dat is de Ünnerscheed«, see ool Abel geruig. »Drinkt ni to veel, Lüüd, in den Kaffi is Gift – adüüs!« Darmit kröchel se ut 'e Döör.

»Wat seggt de ool Draak, Gift in unsen Kaffi?«

»Ach, Du büst en Tweernbüdel, Anna! Se meent jo wat anners«, see Elsbe. »Du kannst Di doch ganz ni bargen, Lena, en lütten Larm mußt Du ümmer mit eer hebben!«

Lena lach. »Wenn Du wat von Abel weten wullt, denn mußt eer dull maken.«

»Vör tein Jaar weer se Di to Kopp gaan«, meen Wiebn. »Wat se woll darut hett, Maria so in Schutz to nemen?«

»Dat weetst Du vellicht, Doortjn Holm, Abel un Maria loopt jo alltiet bi Di ut un in«, froog Elsbe.

»Wat is dar veel to fragen?« meen Lena. »So 'n ole Rand as Abel sliekt sik geern an junge smucke Deerns ran – man weet woll worüm.« En häßlich Lachen keem achterher.

Doortjn neem de Brill af un wickel eren Strickstrümp tosamen, seeg darbi Lena heel drang an. »Taxeerst Du de Minschen all na Di sülben, lütt Deern? Nu, wat schallst ok anners doon: jedermann mutt sach mit sien egen Eel meten. Ik bün mit Abel to School gaan un mit eer oolt un grau waarn. Man kann veel op eer seggen, dat will ik ni striden, aver se is heel veel beter, as se utsüüt – dat kannst Du von Di ni seggen! – Tööf, Mariken, ik ga mit, dat warrt mi hier to warm!« De ool Fru harr würklich en ganz hitten Kopp kregen.

»O Kinners, so loopt doch nich all in Dullheit weg!« reep Wiebn un mött de beiden trüch; »dar schall jo wat snackt warrn, un so slimm is 't jo ni meent.«

»Lüüd, de dörchut op Reisen wüllt, mutt man nich opholen!« see Elsbe mit en bramstig Gesicht. »Dat sünd Tostänn! Mööt dar twe Wiver von widen herkamen un dat ganze Dörp in Alarm bringen!«

Doortjn un Mariken weren tofreden, as se dat Kaffigelag achter sik harrn, Larm un Spitakel weer eer all beid toweddern. »Höörst Du eer lachen? Nu warrt wi toplückt un toreten – dat Takeltüüch!«

»Ach, laat eer!« meen Mariken. »Ik mutt man ümmer an de arm Deern denken de so frö starben mutt!«

»So laat Di doch nix wies maken, Mariken! Son Lüüd seggt un vertellt, wat eer gefallt un in eren Kraam paßt. Vellicht weer 't för Maria dat best, wenn se op 'n Karkhoff liggen dee, denn ik se en Enn mit Klaag un Graam; aver dat schall woll nich anners ween un kamen. Maria liggt to Bett, von Blootopgeben hett se mi nix vertellt – ik bün bi eer west. Mutt sach en grote Opregung hatt hebben, dat arm Kind! Wenn se doch en Moder harr, de se allens anvertruun kunn!«

»Hett se Di nix seggt?«

»Darvon keen Starbenswoort. Is en snaaksche Deern! Se hett so wat an sik, wat een trüch hollt, dat man eer ni neger kamen kann, as se eben hebben will. Aver dat eer wat tostött is, heff ik eer güstern abend anseen. Ik weer graad dicht an 't Steeg över den Hillgenbeek, as se angaan keem.«

»Vergitt Dien Woort nich – mi is seggt waarn, dat se rinstörrt is in Gaarn un Huus mit flusige Haar, de langen Flechten hebbt achter eer herweit, darbi bleek as en Liek...«

»All ni waar, Mariken! Ja, de Flechten droog se lang dal, nich as sünst in en Kranz. Se waar mi wies un drück mi de Hand – seggen dee se nix, un markwürdig, ik funn ok keen Wort. De lütt Hand weer hitt un beverig, as bi en Feverkranken; aver hüüt Middag, as ik eer besöch, weer dat all vörbi, se schien noch en beetjen unruig, aver nich unglücklich.«

»Sunnerbar! Gott geev, dat allens to 'n Goden bilöppt, Doortjn!« Se geev eer de Hand un gung mit en iligen Schritt na 't Möölnholt to. –

Abel harr en annern Weg inslaan, se sleek bi Paul Struck sien Huus un Gaarn vörbi un schuul lang över den Hadoornknick; aver allens leeg still dar, von Paul, Maren oder Maria nix to seen. Se kroop wider un keem na en paar Minuten an den Möölnbeek. Langsam un vorsichtig gung se över dat smalle Steeg un heel sik darbi an dat Gelänner fast; nu weer se in 't Oolndieksholt. »De Geruch von den schönen Kaffi kettelt mi noch ümmer in de Nees, – mutt mi man en beetjen Sprock sammeln un mi zülben en Taß Kaffi kaken«, mummel se. Dröög Holt weer dar noog, un wenn eer dat Bücken ok en beetjen suur waar, so harr se doch bald en ganzen Dutt tosamen. Se wull graad na Huus gaan, do höör se en Schritt op dat Steeg – Paul Struck keem von 't Dörp her un wull sach mal in 't Feld gaan. »Tööf, op Di heff ik luurt«, brumm se, un so gau, as de olen Been dat man kunnen, kroop se ut 'n Busch un treed em unverwarens in den Weg.

»Dau dau dausend, Abel!« reep Paul un hopp en paar Schritt trüch, »büst Du dat? Ik verfeer mi rein – kommst jo üm de Eck as 'n Hund!«

Paul much sik woll verschrecken, denn Abel seeg ut as en Spöök: bi dat Bücken weren eer de losen grisen Haar över 't magere aschgraue Gesicht gleden. »Ha ha, ik heff al mennicheen bang maakt! Sowat kommt mit de Jaren, Paul, ik bün ok mal jung un smuck west, aver dat is lang her. Bün ik de eerst, de di bemöten deit?«

»Ja, Abel, ja.«

»Denn keer üm, en ool Wief bringt Unglück.«

»O Spaaß, Abel, Spaaß, dat is Hönergloben!« He wull widergaan.

»Keer üm, Paul Struck, Du hest wat in Huus vergeten!«

»Wat denn? Wat meenst Du?«

Se schrökel an em ran un see mit en halflude Stimm: »Wullt Du lütt Maria dat Gnick ümdrein?«

»Ik – Maria? Büst ni klook?«

»Denn laat eer ganz los, half hest jo al daan!«

»Wat wat heet dat?«

Se böög sik an em ran un tuschel: »Dat Du an Maren rümlickst as de Ko an 't Kalf un lettst Dien Bruut rümbistern, wo se will.«

»Du Satanswief! Wullt Du ole Rand een an Dien ruges Muul hebben? So 'n ool gemeen Minsch will...«

He sweeg op 'n mal still – Abel maak Geberen, as wull se em to Kopp. Se weer jo man 'n ool stümprig Minsch, aver se seeg in de Wuut grulich ut: de Hand heev sik, ut eer Oog sprung de Gramm, alle Schrumpeln weren in Bewegung – so much se em vorkamen, as har de Dood sik en Wiverrock antrocken un drau em mit de knökern Fuust. »Du wullt en ool Fru schimpen?« reep se. »Ik schull man en veertig Jaar jünger ween, ik sprung Di as en Aap op de Nack un klei Di de Ogen ut!«

»Nu nu, Abel, Du hest jo anfungen!« see Paul benaut, aver dat holp em nix.

»Bevert Di de Büx, ool Wief? Un so 'n Jammerlappen will mi mien Sünn vörholen? Jawoll, Paul Struck, dat is waar, ik bün en gemeen Minsch un heff en ruuch Leben achter mi! De Mannslüüd heff ik afsett as de Jacken, ik söch en ganzen Keerl un funn kenen! Di harr ik en olen Potthoot opsett un in de Arfen plant, en Spöök för de Lünken – büst en karreerten Hanswust!«

»Verdori, dat Wief hett je woll den Kuller! Ik will den Deuvel doon un Dien Schimpen hier anhören!« Darmit schech he mit grote Schritten an eer vörbi.

»Paul Struck, Du geist mi ni von 'n Placken, oder ik grööl Di dörch 't ganze Kaspel! Ik will de Lüüd en Leed vorsingen von Di un Maren...«

»Beware, Abel, so bölk doch ni so! segg blot, wat Du von mi wullt, aver in Örndlichkeit!« Paul stunn würklich still, keem gar een Schritt neger – Abel wüß, wo he kettelig weer.

»Wat ik von Di will, heff ik al seggt: Du schallst Maria Woort un Ring wedder trüch geben, un dat vondaag noch!«

»Ja, ja, Abel, Du hest ganz recht, Maria is keen Fru för mi, wi paßt ni tosamen; se is to fien un fee un mutt de Daam spelen, un ik...«

»Goot, Paul, so ga hin un bedank Di veelmal bi eer un laat eer los!«

»Ja, ja, ik heff dar al an dacht, jeden Dag is mi dat in de letzt Tiet dörch 'n Kopp gaan, un Maren meen ok...« He beet sik op 'e Tung.

Abel grien. »Do Du man, wat Maren meent, dat is en Fruunsminsch, dat sik kämmt un wuschen hett!«

»Ni waar?« Paul waar ganz luuk utseen. »Ik segg, wenn de Buurfru in Ilenbeck weer, de speel de eerste Vijool!«

»Maren hett meer Verstand in eren lütten Finger as de annern Wiver in eren dicken Kopp, dat is nu mal keen Fraag!«

»Hä hä, goot seggt, Abel, goot seggt!« Paul keem en Schritt neger. »Nu schullst mien Huus mal seen, lütt Abel, verferen waarst Du Di! Von nerrn bet haben allens klipp un klaar, nett un adrett! Ik heff al veel Wivervolk hatt, un ümmer harr ik en ruges Huus, nu hett allens sinen rechten Schick un allens steit op de rechte Stell – wodennig maakt se dat man blot?«

»Maren hett eer Gedanken ümmer nett tosamen un hett de Ogen överall.«

»Ja, ja, Abel, dat is 't! Un wat bespaart se mi all! Wi hebbt jo nu de grote Inquarteern, un dochen segg ik Di, ik warr dar knapp üm wies; mi is fröer meer stalen un veraast, as de Soldaten verteert. Maren hett allens ünner Ogen un weet de Müüs Fallen to stellen, wenn s' eer in 't Geheeg kaamt. Un wat kann se mit de Lüüd opstellen! As wenn se hexen kann! Knechten un Deerns danzt man so, wenn se wat seggt, un dat loosbannig Soldatenvolk weet se beter op 'n Draff to bringen as en Leutnant, un dat all in Fründlichkeit, mit Spaaß un Lachen! Un wat se op 'n Disch bringt, is all goot von Smack, all schöön!« Paul slook mal dröög dal. »Wenn se en Braden maakt, freut sik de Mund al op den Middag, denn dat ganze Haus rüükt as en Festdag; fröer stunk dat von verbrennt Fleesch un verkaakte Melk, dat sogar de Hund utnei, wenn he in de Köök keem.«

Abel höör andächtig to un nück Bifall, denn see se eernst: »Dat is allens so, as Du seggst, Paul, aver wat stellst Du op, wenn se mal wedder weg will? wullt Du den raren Vagel flegen laten?«

Paul sweeg un schuul eer mal scharp an, Abel stell eer fraamstes Gesicht op. »Wenn Du swigen kunnst, Abel!« see he unseker.

»Büst Du bang, Paul, so segg mi lever nix«, weer de geruige Antwoort.

»Nee, nee, Abel, höör mal to! Ik bün so wiet enig mit Maren; wenn ik op en gode Aart von Maria los bün, so köönt wi Hochtiet maken. An den Dag schallst en Braden hebben, Abel, aver Du mußt swigen!«

»Denn gau to, Paul, mien Tiet is dar, ik warr bald afropen. An den Braden is mi nix gelegen, aver ik müch geern noch seen, dat bi Di allens to Schick kommt un lütt Maria glücklich warrt. Ga nu na Huus un maak en Enn mit den Queelkraam!«

»Ja ja, wo schall ik 't man anfangen?« froog he, benaut. »Maria is wedder opstaan, aver se sitt alleen in eer Kamer un is sach noch heel flau.«

»Ei wat schull s' woll! Du kloppst an eer Döör un geist rin un seggst fründlich un nett, wat Du op 'n Harten hest, giffst eer den Ring un sprickst eer los. Un wenn se Di bet herto ni fründlich tolacht hett, vondaag warrt se dat doon, dar verlaat Di op!«

»Meenst dat?« Paul keek sik mal üm un hoß kort op. »Goot, denn will ik 't doon, un gliek! Aver dat weer jo noog, wenn Maria mi eren Ring gifft, denn ik heff beide Ringn bestellt un baar betaalt.«

In Abel eer Oog lüch en Unweder op, aver se begreep sik. »Steit dar en Naam in Dinen Ring?« Se tipp op sinen Finger.

»Ja, Maria eren.«

»So driggst Du also eren Naam, Paul, de is meer weert as dien baar Geld – segg sowat ni wedder!«

»Nu ja, dar is mi denn ok nix an gelegen, ik geev eer den Ring un darmit basta. Denn will ik man gaan – swigen, Abel, swigen!«

»Wenn Du deist, wat ik Di segg!«

Se kroop wedder in 't Holt, un Paul gung na Dörp to. »En Keerl as en Sack Sand!« mummel se, »wo man em hinstött, blifft he liggen – ganz keen Willen! Na, Maren warrt em dat lepelwies bibringen, wat he mutt un schall! He warrt achter eer an tallföten as dat nüchtern Kalf achter den Slachter. – Ach, wenn ik dat noch afleben kunn, dat lütt Maria...« Se schrökel langsam lang den Stigg, de na 't Möölnholt geit, un op den ganzen Weg hoß un mummel se för sik hin.