Maren/Kapittel Söbentein

Stuten-Stina bröch de Post ut Kellnhusen: dat schull nu wedder losgaan, de Dän harr den Waffenstillstand opseggt un maak alle Anstalten, na 't Süden to kamen; sien Scheep swömmen al in de Ostsee rüm, proppenvoll von Soldaten un voll Kanonen so groot, dat en Mann dar komodig in to Middag slapen kunn. De sleeswig-holsteensche Armee schull düt Jaar mal an de Spitz, Generaal Bonin sammel allens, wat en Helm droog, nu schullen sien Lüüd wisen, wat se verleden Jaar un in 'n Winter leert harrn.

Slimm sünd so 'n Tiden för all de Lüüd, de eer Best in 't Füür schicken un sülben to Huus bliben mööt, un dar röögt un wiest sik an eer allerlei, wat in de Alldagstiet slapen oder sik versteken hett. De Leev finnt en Woort, en Teken; Tranen störrt ut Ogen, de dat Wenen lang ni meer kennt, Hannen doot sik apen, de sünst knisig un knauserig sünd. Denn föölt sik de Moot so lütt, so stackelig, un de sik lang ni na sinen Herrgott ümseen hett, deit dat nu – Globen un Hönergloben warrt ut de Rumpelkamer haalt; de een geit hin un prachert an de Himmelsdöör, uns' Herrgott schall doch en Inseen hebben, de anner söcht en ool Wief un lett sik ut smerige Kaarten wat vörlesen oder fraagt Droom- un Punkteerbook.

De ool Karline, de vör en Jarer tein graben weer aan Köster un Paster, waar nu eerst betruert. So verstunn doch nüms de Kaarten to leggen, un mennich Fru un Deern wüß to vertellen, dat se ut de bunten Biller spraken harr as en Propheet, un allens weer indrapen. Schaad, dat se doot weer!

Mariken Kiwitt weer in grote Angst üm eren Niklaas. Doortjn Holm trööß eer so goot se kunn un wies na baben, wo allens torecht leggt warrt, wat uns Minschen todacht is. Aver se kunn doch ni to Rau kamen, as en Gespenst sleek de Sorg üm eer rüm Dag un Nacht. Eer Niklaas weer in Sleeswig in 't Quarteer, so harr he güstern schreben. Se weer geern sülben hinreist, üm em noch mal to seen, aver dat kunn nich angaan – wat wull in so 'n ruge Tiet en Fruunsminsch ünnerwegens un nu gar in en grote Stadt, de proppenvoll von Soldaten weer? So müß denn Neels los, he verstunn sik ok beter op 't Reisen von fröer her. Se pack en groten Krinthenstuten, enige Mettwüst, en dennig Stück rökert Speck un twe Paar nie Strümp in en Dweersack, un Neels reis af mit de Baan na Sleeswig, den annern Dag wull he wedder kamen.

Mariken kreeg eren smucken Jung dütmal to 't Fest ni to seen, Uurlaub waar em ni geben. Aver en lütten Troost wull se doch hebben, se wull sik em sülben halen, wenn överhaupt Troost för eer Moderhart to finnen weer. So hinto Klock twe, – de Huusarbeit weer daan, – see se to Trina: »Sla mi mal den besten Stuten in 'n Dook, ik will na Dierk-Scheper.«

»Wenn de Eer man annimmt, he kann jo ganz keen Fruunslüüd utstaan«, meen Trina. »Un wenn man em wat fraagt, so höört he garni darna hin un warrt mitto noch groff darto – mi is bang, dat nützt nix.« Se gung aver hin un dee, wat eer heten waar.

Trina weer noch ümmer dar in de Schosterkaat, nu al an de Kant fievuntwintig Jaar; se weer mit Neels un Mariken begriest un begraut un höör to 't Huus as en ool Stück Möbel. Aan dat Mariken wat verraden dee, wüß Trina ganz genau, wat de Meisterin wull, un dat se över de Saak den Mund heel, ok gegen Neels, de den Scheper nich utstaan kunn un em en dwatschen Gravijaan nööm verstunn sik von sülben.

Wo se Dierk drapen waar, wüß se ungefeer. Se gung achter ut de Kostalldöör, de Gesell schull eer ni weggaan seen, un denn dörch den Gaarn in 't lütte Möölnholt rin; se harr dat Glück, nüms to bemöten, un weer bald in 't frie Feld.

Wat weer 't en schönen Fröjaarsdag! In 't Holt op den hööchsten Boompoll sung de Drossel, un hooch över 't Feld sweven de Lerchen un predigen den Sommerfreden. An den Grund gröön Gras un Kruut, un hier un dar keken de Knüllblomen in eer slowitte Morgenmütz un rode Sleuf mit truhartige Kinnerogen in den widen blauen Heben. Wat kümmert sik Drossel, Lerch un Bloom üm den Krieg! Se singt un blööt un vertellt, dat de Leev noch Leben hett, wenn de Minschen sik ok dootslaat in Wuut un Raas.

De Heiloh, de nu breet un wiet vör eer leeg, harr noch eer pulterig un wandschaben Winterkleed an – sleep se noch, oder weer se doot, storben un verdorben in Ies un Snee un soren Oostwind? De Kratt noch kaal, keen Grasspier, keen Bloom, nix Grönes as hier und dar en paar duuknackte Füürn oder en Braambusch op 'n Barg; keen Luut, as dat trurige Leed von lütt Geelgöschen – de Lerch steeg ok hier, aver eer Leed klung anners as över 't gröne Roggenfeld, se sung man ümmer: na baben, na baben! Ja, baben weer 't schöön, as Persepter un Paster vertellen, aver se wull jo noch leben un eren Niklaas noch so geern bi sik beholen – aan em weer eer de schöne Welt aan Smack, en Karkhoff as de sore Heiloh.

Dierk seet an en Hünengraff un bunn Heidbessens, Mariken seeg em al in de Feern un stüür op em to.

»Schaam Di wat, Spitz, hool den Baart! Wokeen bellt en ool Wief an!« De Hund höör op 'n Prick un sett sik neffen em hin, maak aver en heel verdreetlich Gesicht.

»Go'n Dag, Dierk!«

»Dag!« De Ool seeg garnich op von de Arbeit.

»Dat is mal en schöön Weder vondaag!«

»Büst Du egens kamen, üm mi dat to vertellen?«

»Nee, Gott, nee! Ik wull em düssen Stuten bringen, wenn He em nemen will.« Se slog mit en beverige Hand den Dook utenanner.

Dierk keek mal tohööcht. »Ach, büst Du dat, Mariken! Stuten – wat schall de, woto?«

»Den schall He eten, Dierk.«

»Du wullt woll Heidbessens darför hebben.«

»Nee, he kost nix, Dierk.«

»Garnix? Nu höör mal, Spitz, uns warrt en schönes Broot baden, dat garnix kost – glöövst Du dat?«

Spitz drei sien verdreetlich Gesicht af un keek minnachtig över de Heiloh, as wenn he seggen wull: wenn Du so 'n Schaapskopp büst un dat glöben deist, mi ni toweddern, aver ik neem eer dat nich af.

»Du hest recht, Spitz, dat is all Wind, ümsünst is de Dood! Domals in de twintiger Jahren, as alle Welt nix harr, do waar wat weggeben, heemlich un mit en warm Hand – jeder kenn de Noot un wüß, dat se wee deit. Aver nu, in düsse ruge Tiet! – Mariken, segg, wat hest Du op 'n Staken?«

»Köpen will ik würklich nix, Dierk, de Stuten is ümsünst.«

»Denn wüllt wi den Stuten ni hebben, Spitz!« He fung wedder sien Arbeit an.

Mariken müß inseen, dat se de Saak verkeert anfungen harr.

»Neels is vondaag na Sleeswig un besöcht unsen Niklaas. Wi sünd bang, dat he bald wider na 't Noorn morscheren mutt; de Lüüd seggt, de Krieg geit wedder los.«

Dierk nück langsam mit 'n Kopp. »Dat geit los, nu aver förrecht! He is al vörop.« He wies mit 'n Dumen över de Schuller na 't Noorn to.

»Wokeen, Dierk?«

»Güstern Nacht weer 't. Spitz un ik weren so hinto Klock twölf mal na buten gaan, wi harrn keen Rau op 't Lager. In Ilenbeck klung dat Hoorn von den Nachtwächter, un na Lockstedt to schreeg de Uul, sünst weer 't boomstill; an 'n Heben grimmel un wimmel dat von Steerns, un hooch in 't Süden stunn de Maan. Do keem he angaan mit en langsamen Schritt, as en Heidmeier, Ogen holl, den Kopp vöröver nüült, duuknackt; över de Schuller hung sien Kuller in Palten, darop de korte brede Leen un daran dat Haartüüch, as dat bi en Meier Bruuk is. Spitz kroop an mi ran un fung an to hulen op en gresige Aart...«

»Herr Gott doch, Dierk, wokeen weer dat?« froog Mariken in flegen Angst.

»De Dood, mien Dochter, dat weer de Dood. Wo he Pulver rükt un wo Trummel un Trumpett sik hören laat, dar is Arbeit för em, dar mutt he hin. Uns' Herrgott wiest em de Stell an, wo Fründ un Fiend sik op'nanner störten warrt. Dar wankt he hin un söcht sik en eensame Stell in Kratt un Busch, in Koornfeld, Holt un Reetschalm, all as de Gegend beden deit. Hier nimmt he sien Haartüüch von de Nack, sleit den Bolten in de Eer, stütt sien Leen op mit en ellern Gaffel, sett sik platt dal un fangt nu an to haren, Dag un Nacht. Sodra aver de Kanoon anfangt to günsen, denn springt he op, richt sik steil, grippt na de Leen, un de Arbeit geit an.«

Mariken weer half doot vör Angst un Gruun. »Du grundgode Gott, mien Niklaas!«

»Dien Niklaas?« froog de Ool, as wenn he ut en Droom keem, denn seeg he eer duursam an. »Man still, man still, mien Dochter! uns' Herrgott wiest den Dood an, he dörv jo nich allens meien, wat em vör de Leen kommt. Du hest jo man den een, den warrt he Di woll laten.«

»Ach, meent He dat? meent He, de Dood warrt em nix doon?«

»Nee, nee, man still, Dinen Jung behollst Du.«

»Gott Loff un Dank, denn kann ik ok wedder slapen! Wa warrt mien Neels sik freuen! Dat is doch ganz gewiß, Dierk?«

»Ja ja, man still!«

»Gotts Loon för den groten Troost, Dierk, Gotts Loon! Aver nu mutt He ok den Stuten nemen; he is mit Melk un Eier anröögt un schöön rusch, den kann He biten un aan Botter eten!«

Dierk weeg den Kopp. »Nee nee, dat geit nich, mien Deern, den hebbt wi ni verdeent – wat seggst Du darto, Spitz?«

Spitz keek em mööd an un see nix. Aver Mariken wüß Raat. Se brook gau en Stück af un heel den Hund dat hin. Spitz rook daran un leet sik dat denn goot smecken.

»Du büst eben so'n Filu as ik, Spitz, schaam Di wat, Du ole Kujoon! Du büst ok al ganz verdorben! – Hier!« see Dierk un lee eer en Bund Schrubbers in den Schoot, »dat för den Stuten, un nu ga!«

»Nee, Dierk, de is für den Troost, den He mi geben hett!« reep Mariken mit Tranen in de Ogen un heel em de Hand hin.

»De Schrubbers för den Stuten, versteist Du mi? Wenn Du dat ni wullt, so smiet ik Di dat Broot an 'n Kopp!«

»Ja ja, för den Stuten denn!« see Mariken angstig, »denn bedank ik mi ok!«

»Ik will dinen Dank nich! – Du hollst den Baart, Spitz, sünst kriggst wat op 't Kamsooll« reep he den Hund to, as de op Mariken losgaan wull.

»Du leve Gott, Dierk Prehn, wat heff ik Em daan!« Mariken harr all de Klöör verlaren.

Dierk begreep sik un see geruiger: »Dinen Dank will ik nich, dat höörst Du jo! Denk so, Du hest vondaag mal mit Stuten hannelt. Wullt Du mi aver en Gefallen doon, so vertell mi wat von de lütt Deern, de Maria; se is mi ganz ut 'e Ogen kamen, wo is se bleben?«

»Maria is bi eren Oom in Altna, eer Tante hett eer darhin bröcht.«

»Wat schall's dar?«

»Ik denk mi, se schall dar sach en beetjen tostutzt warrn – He weet woll, Leutnant Sterlau friet mit eer.«

De Ool schüdd ärgerlich den Kopp. »Ik weet ganz wat anners! Hest Du mal seen, wosaken so 'n vörneme Lüüd en Appelsien eten doot? Se sniedt eer an, streit dar Zucker rin un pümpelt dat en beetjen mit en sülvern Teelöpel dörch, un denn drinkt un suugt un lepelt se eer mit Komodigkeit ut, dat wider nix nablifft as de gele Schaal, de achter 'n Tuun smeten warrt, üm to verfulen.«

»Wat – wat will He darmit seggen, Dierk Prehn?«

»Waarschu Maria, dat se sik nich as Footwisch bruken lett!«

»Gott beware, dat müch ik eer garni seggen, se waar mi jo ni mal verstaan! Deit ok ni nödig, Leutnant Sterlau meent dat goot, Neels seggt dat ok un Maren...«

»Swieg still, Dummbaart! Spitz kann so'n Görensnack nich utstaan – maak, dat Du to Huus kommst, he bitt Di sünst in de Hacken!« Darmit keem de Ool tohööcht un keer eer den Rüch.

Mariken neem eer Schrubbers un leep half in Draff, üm den Olen man gau ut de Schußlien to kamen. – Dat weer sach en olen wunnerlichen Mann, ni to verstaan, aver dat schaadt nich, se weer em von Harten dankbar, dat he eer en groten Troost mit op 'n Weg geben harr. –

Den annern Dag keem Neels gegen Abend wedder trüch. He wüß veel to vertellen von groot Gewööl op de Baanhööv un besunners in Sleeswig, dat proppenvoll weer von Soldaten – dat Peervolk leeg rundüm op 'e Dörper in Quarteer. Niklaas gung dat goot, heel goot, he weer sund un smuck as ümmer.

»He kriggt al en lütten swarten Snurrbaart – süüt verdeuvelt ut! Un denn schall ik Di noch seggen, he hett sik ein Bruut opdaan.«

»Wat? en Bruut?« reep Mariken rein verschraken.

»Ja, Mike, freust Di nich? Wi kriegt nu ok en Dochter!«

»Un verleert den halben Jung – nee, mi darto freun! He harr noch geern en beetjen töben kunnt, bet de Baart utwussen is, dünkt mi. Wokeen is dat denn?«

»Raad mal, Mike!«

»Ach wat, raden! Dat is al slimm noog, schalt ik mi nu ok noch den Kopp tobreken, wokeen dat is?«

»Nu nu, Mike, wat wull 't slimm ween! Denk Di mal, dat is een von den Sepenkaker sien Döchter! Heff ik dat domals ni seggt, as he dar in 't Quarteer keem?«

»Du seggst veel, wat Du ni verantwoorten kannst!« meen Mariken un wisch de Ogen.

»Nu warr 'k klook! Kriggst en lütt smucke Dochter, de Di garkeen Kinnerdöök kosten deit, un fangst an to blarren! Maak mi man en lütt Braatwust warm, bi de Pann kaamt Di sach annere Gedanken.« He strakel eer mal över de Back un sett sik denn an sinen Disch, üm allens en beetjen utföörlich daltoschriben. As de Braatwust brecht waar, sett he graad en Punktum, un sien letzte Satz weer: »Weiber sünd ein snaaksches Kraut!«