De Reis’ nah Belligen/Kapittel 36

Wat Swart un Wttt tau de Kemedi seggt,
Un wo Corl Witt herut ward bröcht

Na, Heindrich güng un säd’s nochmal ‘Adjüs’;
Un de Gesellschaft, hübsch tausamen,
De geiht nu ‘rup in ‘t Paradies.
As sei dor in de Dör herinne kamen,
Dunn fängt oll Swart so lising an tau gahn,
Dat hei binah wir foll’n am Enn’.
Oll Witt bliwwt an de Dor bestahn
Un höllt sick wiß mit beide Hänn’
Un steiht un kickts von dor sick den’n
Kronlüchter an, bet em de Ogen flirren,
Un hei fängt knäglich an tau bidden:
"Ne, will’n man wedder ‘rute gahn."
"Ih, Vadder," seggt oll Swart, "wi heww’n jo hir betahlt,
Di deiht hir Keiner wat; kumm Du man ‘ran,
Un seih Di ‘t von hir vören an."
Un as oll Witt nu folgen deiht
Un up de Tehnen neger geiht,
Sick aewer de Bewehrung bückt
Un in dat Wesen ‘runne kickt,
Wo dat dor wäuhlt un wo dat wallt,
Wo dat sick mengt un bängt un drängt
Un wo dat dump heruppe schallt,
As wenn von firn de Dunner grummelt,
Un wo dat blinkt un wo dat blänkt
Un wo dat glitzt, un Lichter blitzen,
Kriggt hei de Swimniß dunn un tummelt
Un höllt sick knapp noch an an Fritzen.
De höllt em wiß, un Swart, de seggt:
"Du büst wol swindlich von Natur?
Wi sünd hir frilich siihr tau Höcht;
Dit is hir woll dat Örgelkur.
Na, lat man sin, dat giwwt sick All." -
Oll Witt verhalt sick denn ok ball
Un höllt sick blot an Swarten fast.
Doch as hei nu so steiht, dunn geiht up einen Stoß
De ganz Musik up einmal los:
Dat is, as wenn de Ird’bobd’n barst,
As wenn de Hewen wackeln ward;
So rastert dat, so knastert dat,
So sus’t un brus’t un grummelt ‘t, rummel ‘t,
So gnidelt ‘t, fidelt ‘t, schrigt ‘t dortüschen,
As wenn de jüngste Dag angeiht. -
Un denn mal wedder klingt ‘t vull Freud’.
Un spelt un fläut’t un singt so säut,
As wenn de Sünn upgeiht von Frischen
un schint herunne up de Ird’,
Wo All’ns in Freud’ un Freden wir;
Wo Allens gräun,
Un Blaumen bläuhn,
Von ‘n Hewen sacht
De Luft deiht weihn;
Wo Allens lacht
In stille Pracht,
Un Minschenkinner still sick freu’n. -
Denn wedder klingt ‘t as Sommernacht,
Wenn Man un Stirn an ‘n Hewen wannern.
Wenn Ein so selig söcht den Annern;
As wenn de Brut
So still un trut
An ‘n Harten dicht
Vull Leiw’ Di liggt,
So warm rin fast;
As hadd’ de Hewen
Sin Seligkeit an Di vergewen,’
Un bed’ sick nu bi Di tau Gast. -
Fritz Swart hadd’ hürt den Dunner rullen,
Den Hagel ut de Wolken brusen,
Den Stormwind dorch de Bäuken susen,
As wenn de Bäuken breken wullen
Fritz Swart hadd’ hürt, wenn Klocken klungen,
Wenn Baukfink un wenn Lewark sungen,
Wenn Sommerwinn’ dörch Büsche togen,
Un Nachtigal un Wachtel slogen;
Doch All’ns tausam, tau glike Tid,
As süng’n sei all ein einzig Lid,
Dat hadd’ hei noch seindag nich hürt,
Un in sin junges Hart, dor wir ‘t,
As süll hei nu mit einen Mal
Tau glike Tid sick freu’n, sick bangen,
Vergahn vör Lust, vergahn vör Qual
Un vör dat seligste Verlangen. -
Em göt dat as mit Schuren aewer,
Sin armes Hart, dat kreg den Bewer,
De Athen stunn em vör de Bost,
Hei künn nich reden, hadd ‘t dat Lewen kost’t,
Hei würd’ bald heit, hei würd bald kolt,
Bald gläuhte hei, bald bewert hei vör Frost;
VOn sülwst hadd’ hei de Hänn’ gefollt
Un stunn in deipe Andacht dor. -
Dunn flüggt de Vörhang in de Höcht,
Un lustig danzt dor Por an Por
Un raupen dor: Victoria!
Un Corl, de bögt sick ‘ran un seggt:
"Fritz! - Hürz doch mal! - Ick segg Di, na!
Dit is dat sülwig Stück, wat wi in Strelitz segen,
Un wo wi dunn dat Springen kregen." -
Un: he he, he he, he he, heh! -
"Ne, Vadder," seggt oll Swart, "wo lett dit! Ne!
Wo dauhn sei sick dor afmarachen!
Dat is doch, üm sick scheiw tau lachen."
"Dat gelt den Jägerburßen, de dor sitt.
Dat is üm sinentwegen," seggt oll Witt.
"Ne, kik den Kirl mit all de Schill’,
Wo sick de Deuwel uptömt hett,
Wo hei den Arm sick in de Siden sett’t!"
"Dat is de König von de Schüttengill;
De hett den Pris gewunn’n," seggt Witt.
Un wo dat anner Blaut dir sitt! -
Nu ward hei falsch, - nu rögt hei sich, -
Nu ward em aewer dat Getakel!
Nu aewerst ward hei argerlich."
"Wo? Dit ward hir jo woll Spektakel?"
Seggt Witt. "Hei ward em doch nich steken?"
"Ih, Vadder Witt, wo kannst Du so wat spreken?"
Seggt Swart. "Sei dauhn man so;
Dit is man Ogenblennen jo.
Süh nu! - Nu kik! - Nu kamens s’ an! - Dat sünd de Jäger.
Ne, kikt den Oll’n! Grad’ as so ‘n Oberförster!
Ne, liksterwelt doch as de Dannenhäger! -
Un singen deiht hei, as en Köster."
"Ih, dorvon mak man kein Gewes’.
Ne, kik den Annern mit de Näs’
Un mit de swarten Bort," seggt Witt,
"Un mit den Haut, grad’ as so ‘n Trechter! -
Ne, wo de Kirl dat Mul upritt! -
Je, Du, Musch Nüdlich, büst de Rechte! -
Wenn de so recht ut vulle Kehl ‘rut blarrt,
Dor kann sick jo en Minsch verfiren;
Mi deiht ‘t den Puckel lang all friren."
"Dat junge Blaut, dat jammert mi," seggt Swart.
"Ob hei dat Frugensminsch woll kriggt,
Wonah he ümmer lud’hals’ schriggt? -
Süh nu! - Nu kik! - Sühst Du em stahn? -
Dat was de Bös’! - Musch Urian!"
"Herr Je," seggt Witt, "wo heww ick mi verfirt! -
Na, de Kemedi is dat Geld doch wirth! -
Ja, Vadder, ja! Dat was de Bös’!"
"Ick weit doch gor nich," seggt oll Swart,
" Wat Di denn ümmer bang’ glik ward?
Nu kümmt de Anner mit de Näs’: -
‘Kartenspiel und Würfellust
Und ein Kind mit runder Brust’, -
Un wat ‘t noch süs vör Reden sünd. -
Ja, Du büst denn ein ganz gelungen Kind!
Du hürst denn würklich tau de Nobeln!" -
"Hei meint am Enn’ uns’ Schapskoppspelen." -
"Ih, Vadder Witt, wat dat för Reden sünd!
Hei meint dat Knöcheln un dat Knobeeln;
Üm Schapskopp Ward de vel sick quälen! -
Nu kik den Hund! Wo hei dor steiht!
Nu sleiht hei richtig doch den Annern breit.
De dumme Deuwel lett sick krigen;
Un Allens üm dat beten Frigen! -
Nu hett hei ‘n fast. - Nu is dat Worm perdüh.
Glaubst Du, der Adler hier sei Dir geschenkt?’ -
Nu weit ick, wat de Spitzbauw’ denkt. -
Nu is ‘t mit Maxen rein vörbi."
Nu föllt de Vörhang dal, un Fritz halt deiper Athen;
Dat hadd’ hei sick nich drömen laten,
Dat so wat Schönes up de Ird’
Tau maken Minschen maeglich wir
Dat was nich wohr, dat sach hei in,
Dat künn meindag’ passirt nich sin;
Doch wenn hei ‘t sach, denn was ‘t so wohr,
Denn stunn ‘t vör em so hell un klor,
As an den Hewen steiht de Sünn.
Un doch was ‘t anners, as hir up de Welt:
Dat was, as hadd’ sick aewer ‘t Feld
Un Barg un Bäk un Busch un Bom
Henaewer deckt en schönes Licht,
As wenn Ein in en säuten Drom
En frömdes Land tau seihen kriggt;
As wenn de Welt in Gang un Sünn
Mit gollen Faden in sick spünn,
Un de nu tögen sacht un eben
As Sommermetten dörch dat Lewen.
De Vörhang güng nu wedder in de Höcht
Un Corl, de bückt sick ‘ran un seggt:
"Fritz, dit is würklich grad’ dat Stück,
Wo wi binah uns up de Stell
Tau Strelitz schoten af dat Gnick.
Un dat ‘s de sülwige Mamsell -
De grot mein ick mit ‘t witte Kled -
Un ok de lütt, de ‘t noch so putzig let."
Fritz hürt man halw, em was tau Sinn,
As wenn sin Dürten vör em stünn
Un klagte em ehr Herzeleid;
So trurig klüng ‘t un doch so säut,
Dat em de Thran’ parlt ut dat Og’
Un doch sin Hart so selig slog.
Dat was nich Dürt, un doch was ‘t Dürt:
Wenn s’ ‘t ok nich was, em aewer wir ‘t
As süll hei för - dat frömde Mäten
Sin Hartblaut Drupp för Drupp vergeiten. -
"Ne, kik dat Ding an," seggt oll Swart, -
"De lütt, de mein ick, nich de lang’n -
Ne! Wo dat Ding dor lewig ward!
‘Kommt ein schlanker Bursch gegang’n’ -
Ne, süh! - Nu kik! - Dat glöw ick sacht!
Dat künn Di passen, ja, dat künnst Du maegen -
Wat is dat Ding doch hell un wacht!
Wo kann so ‘n ollen Kirl, as ick,
Sick aewer so ‘n lütt Dingschen haegen!
Na, dit is wedder mal en Stück!"
"Ja," seggt oll Witt, "de sall woll sin!
De künn as Swigerdochter gellen."
"Ih, Vadder, dat is all man Schin,
De deiht sick jo hir man verstellen.
Un denn dat Singen, Vadder! Denn dat Singen!
Ut singen Dirns un fläuten Knechts,
Dor ward Di allmeindag’ nicks Rechts,
De wardst meindag’ Du nich tau Ordnung bringen."
"Nu kümmt de Anner! - Paß mal up!" -
"Tau vörnehm, Vadder! Vel tau fin!
Kann ok en gaudes Mäten sin,
För mi is s’ vel tau hoch herup. -
Ja, jammern deiht sei mi, dat kann ‘ck nich anners seggen.
Süh, wo s’ sick deiht up ‘t Bidden leggen;
Hei sall nich in de Deuwelkskuhl herinner.
Süh, wo s’ em bidd’n, de armen Kinner!
Un meinst Du, dat het folgen deiht?
Ne, kik, de dumme Deuwel geiht."
"Na," seggt oll Witt, "nu kümmt de Sak tau ‘m Swur;
Ick wull, ick wir herunne von dat Kur;
De Anstalt is denn doch tau ‘m Grugenmaken,
Mit Dodenköpp un so ‘n oll Saken. -
Nu kik den Kirl dor mit de Näs’! -
Nu hür! - Hei röppt! - Dor is de Bös’!
Nu sünd de beiden Richtigen tausamen! -
Dat kann Ein’n jo in ‘n Drom vörkamen!" -
"Pfui!" seggt oll Swart, "de lange Rekel!
Den Kirl, den süll’n sei an den Galgen hängen.
Wo? Dat is jo en wohren Ekel!
Will mit den Bösen sick bemengen?
Un dat unschüllig Gottsblaut hir verführen,
Un sick an desen blank noch schüren?"
"Fritz," seggt Corl Witt, "dit is dat Stück! Dit is ‘t!
Wo wi dunn hewwen springen müßt.
Dat wohrt man noch ‘ne lütte Tur,
Denn möt wie ‘runne von dat Kur."
"Süh so!" seggt Swart. "Nu is ‘t vörbi!
Dor kümmt hei richtig her, der Deuwel hal!
Dor kümmt Musch Max den Barg hendal,
Un nu geiht ‘t los mit Kugelgeiteri."
"Ne, Vadder," seggt oll Witt, "mi grugt.
Hür! - Wo dat in den Ird’bodd’n dugt!
Kik! - Wo de Uhl dor sitt un fücht’t!
Un wo dat von den Hewen lücht’t!
Un nu! - Nu is dat düster Nacht. -
Un wo dat doch so gelbunt lacht,
Un wo dat wedert un dat kracht!
Süh dor! - Nu kümmt de wille Jagd! -
Ne, Vadder, kumm! Ick möt herut! -
Hir mag de Deuwel länger bliwen!
Süh nu! - Süh nu! - Nu röppt hei: ‘sieben!’" -
Mit einmal röppt Corl Witt ganz lud:
"Nu hollt Jug wiß, nu möt wi springen!"
Un - wutsch! - hett so ‘n Kunstabler em bi ‘t Gnick
Un ward em höflichst ‘rute bringen.
"Na," seggt oll Swart, "dit is denn doch en Stück!
Din daemlich Jung’, de fängt hir an tau schrigen,
Un Du wardst noch de Ahnmacht krigen.
Nu wes doch ruhig man enmal!"
Nu föllt de Vörhang wedder dal.