Wjelk a liška towařšej
W klóštrskim lěsu měještaj pak něhdy wjelk a liška swoju khěžku. W lěće khodźeštaj do jahodow a sćipaštaj wot běłeho ranja hač do slepeje ćmy. Při tom so často š ludźimi skhadźowaštaj, kotřiž do słanja, do drjewa a do jahodow khodźachu. Wjelk potom jahodki do města na předań nošeše. Tak so z dźěławymaj rukomaj žiwještaj a z dobom nuzny krošik do zymy nahromadźištaj. W zymje khodźeštaj do wsow na přazu, hdźež tak tryskowaštaj, zo so ludźo khori smějachu.
Jónu po hodźoch běštaj na kwas prošenaj. Hižo pozdźe wječor podaštaj so na puć; běše rjany čas a měsačk jasnje swěćeše. Jako běštaj khwilu šłoj, nadeńdźeštaj studničku, a wjelkpraješe:"Što dha to? A liška praješe: "Hdźe ha?" A wón wotmołwi: "Tu w studničcy!" A měsačk tak rjenje do studnički swěćese a běše połny. A wonapraješe: "To je sydrješk". Wjelk praješe: "Ja sydrješk žałostnje rady jěm." Liška rjekny: "Mi so jeho njecha, sym so kalenow najedła". A wjelk zdychny: "Moja ceřwjena suknjata, hdy bych ja tón sydrješk měł!" Liška praji: "Wulapaj wodu!" A wjelk poča wodu srěbać, zo wšón spróstny, a wusrěba cyłu studničku. Ale tam žadneho sydrješka njebě. A wonaj sebi praještaj, zo je jón něchtó wzał.
Potom dźěštaj na kwas. Ducy wopraša so liška: "Kotry z naju pak zbytne jědźe domoj ponjese, ty abo ja?" "Mni so jara njecha", wotmołwi wjelk. A liška rjekny: "Wěš ty što, wjelko, njechamoj naju jědźe hromadu kinyć dać, chcemoj sebi kóždy wosebje brać. Hdyž budźe rěkać: Liška, to je tebi, budźe to mi, a hdyž rjeknu: Łiška, to je wamaj, budźe to tebi!" Wjelk rjekmy: "Mojedla, ja sym spokojom". A dóńdźeštaj do kwasneho domu.
Liška sydźe so za blido, wjelkej pak za blido njedachu, dokelž běše hrozny a trundlaty. Tuž sydźe so lišcy k nohomaj pod blido. Počachu nosyć a wudźeleć: To je tebi a to je tebi. - Liška, to je tebi!" a tak za sobu. Přińdźe raz něšto špatniše abo hubjene, rěkaše: "Liška, to je wamaj!" To pak wona wjelkej suny, kiž dawno njemdry pod blidom čakaše. Na poslědku poča so samo hóršić a porskać. Tuž wzachu sebi hosćo kije, pjerjechu jeho a wuhnachu. Cěkajo zaběža sebi we wšěm straše do kólnje, ale cyła črjóda ćěrješe za nim. A wón skoči na přatr, ale woni wzachu sej žerdźe a do njeho kałachu. Tu sebi žiwy rady njewědźeše a we wšej śtysknosći poča studnisku wodu pušćeć, zo so wšitcy delka tepichu. Mjez tym běše liška swoje drasty zhrabała a ćehnješe najedźena a napita domoj, zo móžeše so lědy njesć. Poslědnje běše prusnicy jědła a wišnjowy piła, z tymi womaza so a zdaše so tajka, jako by krawna była. Wjelk hłódny, bity a zrudny ju dosćeže. A liška stonaše jemu tajke kruchi. A wjelk težjara stonajo skoržeše, kak su z nim zakhadźeli. A liška praji: "Aw jawjaw! mi je so hišće wjele hórje šło, ja njewěm, kak domoj přińdu. Njewidźiš, kak krawju?" A wona postany a so wali a stany a wali so zas a praji: "Mój luby wjelko, ja bych će prosyła, zo by mje domoj donjesł. A wjelk wza ju na khribjet. Jako pak ju njese, směje so liška mjelčo a šepny: "Bity njebiteho njese." A wjelk praji: "Štodha šepoceš?" A liška praji: "Ničo dale, mój wjelko, ja jeno wobžaruju, zo ty toho sydrješka njedosta." A wón ju dale njeseše. A jako kus dale přińdźeštaj, liška šepny: "Bity njebiteho njese." A wjelk jeje słowa zrozumi a rozłobi so jara. A dokelž runje po ławcy přez rěku dźeše, to ju přeco do wody wottřase a dźěše swoju stronu. To pak lišku přez měru jara mjerzaše.
Běše pak wulka zyma a trochu sněha; a liška běhaše mokra tam a sem a ćehnješe swoju wopuš zady so. A hłowa ju boleše. Tajka přińdźe na drohu a wusłyša wóz jěć; a skoči ruče za keřk. Pohonč z jerjemi přijědźe a drěmaše sedźo na wozu. Tuž liška skoci na wóz, wočini jedyn sudk a wumjeta khětro wjele jerjow z njeho. Potom skoci dele a zjě wšitke jerje hač do jenoho. A jako chcyše so do toho dać, přińdźe wjelk a praješe: "Štoha jěš, moja čeřwjena sukjnata?" Liška praješe: "Ryby. Chceš woptać?" A wona jemu poł jerja da a tón jemu jara zesłodźa. A wón praješe: "Hdźe ha sy tajke dobry ryby łójiła?" Wonapraji: "Tule w hrjebi". "A wjelk rjekny: "Tajke bych ja tež łójił." A liška rjekny: "To tykń wopuš do wody!" Dokelž běše zyma, hižo mjerznješe. A po khwili chcyše wjelk swoju wopuš wućahnyć, a liška praji: "Ćežkaj!" A wjelk praji: "Ja ničo nječuju." Liška rjekny'. "To je zahe." A po khětrej khwili chcyše wón swoju wopuš zaso wućahnyć; ale liška praješe: "Ćežkaj!" A wjelk rjekny: "Mi so zda, zo so nešto jirna." Liška praji: "To je přeco hišće zahe. To su te małe rybki." Wopuš bě pak hižo khětro zamjerzła. Po dołhej khwili chcyše wjelk zaso swoju wopuš wućahnyć; ale liška praješe: "Ćežkaj!" A wón rjekny: "Mi so zda, zo sym prawje wulku rybu popadnył." Wopuš pak běše kruće zamjerzła.
Tuž liška praješe: "Ćehń!" Ale wón ćahaše, ćahaše a tola jeje njewućeže. Liška praješe: "Zapjeraj so, zapjeraj! Ja sym so tež zapjerać dyrbjała, jelizo w hrjebi ležo wostać nochcych." A wona dźěše swoju stronu. A wjelk ćehnješe a ćehnješe a torhaše a torhaše; wón so zaprje, ale wšo podarmo. Nětko so rozzłobi a storže ze złosću, hač sebi wopuš přitorže. To pak jeho zatrašnje boleše a wot toho časa beše stajny njepřećel liški, byrnjež prjedy byłoj kaž bratr a sotra.
- Author: Ze serb. bajkow. Nawkowa zběrka (public domain)
- Source: http://texty.citanka.cz/pata/sc1-39.html
- Note: Stary prawopis