Tag‘oy So‘fi Xorazmiy haqida hajv
Yoronlar, bovar etmang so‘zlasa, zinhor Tag‘oy so‘fi,
Jahonda yo‘q aningdek chobuki ayyor, Tag‘oy so‘fi.
Bo‘lur har kunda yuz turluk, tushunmas holig‘a hech kim
Ki, qilmas xalqlardin zarra nomus-or, Tag‘oy so‘fi.
Banogoh ko‘rsangiz boshida salla, egnida malla,
Boqarda alla-balla ko‘zlari xunxor, Tag‘oy so‘fi.
Gahi so‘fi, gahi devona yanglig‘ kiygusi janda,
Gahi ko‘rsang furushanda kezar bozor, Tag‘oy so‘fi.
Gahi boshida tavvof, gah yalang boshg‘a kiyar takya,
Kiyar gah telpaku so‘fak kuloh, dastor, Tag‘oy so‘fi.
Gahi olg‘ay saroydin har matoi sallag‘a loyiq,
Suyunib bir necha kun boshig‘a chulg‘or, Tag‘oy so‘fi.
Gahi voiz, gahi hofiz, gahi zohid, gahi kosib,
Gahi sog‘ odamiy, gah jinniga o‘xshor, Tag‘oy so‘fi.
Ko‘rar ko‘zga hamisha ablah yanglig‘ masti loya’qil,
Olib sotmoqda andoq yo‘q farang, hushyor Tag‘oy so‘fi.
Do‘konidin gahi turluk xarid olib kezar tun-kun,
Qayon borsa sotar bozoru bebozor, Tag‘oy so‘fi.
Gahi otu eshak minmay, azondin kechgacha qo‘nmay,
Davom dunyo uchun tinmay yelib yugror, Tag‘oy so‘fi.
Kecha-kunduz kezar tinmay piyoda qal’a, yobonlar,
Qadrdondirki, bo‘lsa har kima duchor, Tag‘oy so‘fi.
Kuloh, janda kiyub sahrolara chiqsa bori elni
Murid etkay o‘zig‘a — erkaku nochor, Tag‘oy so‘fi.
Agarchi borsa yot yerlara ham hech ranjimas hargiz,
Bo‘lur choq o‘z uyidek ko‘rsangiz har bor, Tag‘oy so‘fi.
Har odamni bilib tab’ini so‘zlar tab’iga loyiq,
Zamonasoz bo‘lub har turli xalq yig‘nor, Tag‘oy so‘fi.
Qachon ko‘rsang «Kalomulloh», «Daloyil» yonida hozir,
Ko‘rub ixlos qilganlarga va’z aytar, Tag‘oy so‘fi.
Shaharda yursa ham «Qur’on», «Daloyil» yonidin qo‘ymas,
Banogoh surayi «Kaf»ni qilur takror, Tag‘oy so‘fi…
O‘qur besh vaqt namozin tark qilmas sinasang ul dam,
Yumar og‘zi, ko‘zin mahkam na dam uror, Tag‘oy so‘fi.
Imomg‘a iqtido qilg‘onlarin ko‘rgan kular beshak,
Imom borg‘ach ruku’ bu sajdada yo.tor, Tag‘oy so‘fi.
Na mullodur, na so‘fidur, na qoridur, na eshondur,
Bu boisdin chekar ko‘b ohi otashbor, Tag‘oy so‘fi.
Bu qayg‘u hasrati daf’i uchun tun-kun kezar tinmay,
Aning-chun ijtimo’ deb borho yo‘rtor, Tahoy so‘fi.
Shaharda barcha toliblar bila doim bo‘lub ulfat,
O‘zi bekor, alarni ham qilur bekor, Tag‘oy so‘fi.
Qachonkim, ijtimo’ borin bir oy avval eshitsa ham,
Etushgay barcha odamdin burun tayyor, Tag‘oy so‘fi.
Agar bir majlis ichra bo‘lmasa, kim tutsa otini,
Kelur ollohu akbar deb, kirar tayyor, Tag‘oy so‘fi.
Agar har yerda qurg‘on majlis o‘lsa, borsangiz nogah,
O‘shal majlis yuqorisig‘a boqsang — bor Tag‘oy so‘fi…
Majolis ichra yotsa besh kishi o‘rnin olib yotur,
Ko‘runur barchag‘a chun qabri buzrukvor, Tag‘oy so‘fi.
Agar tafsirxonlig‘ bo‘lsa ham uxlar, quloq solmas,
Magar chertilsa yotmas tanburu dutor, Tag‘oy so‘fi.
Va lekin osh pishgan vaqtda «Olloh» deb turar sakrab,
Hamaga va’z aytar, gar qilmasa ham kor, Tag‘oy so‘fi.
Mudom johil o‘g‘lonlar bila bo‘lg‘usi hamsuhbat,
Bari eshonu oxunddin base bezor, Tag‘oy so‘fi.
Agarchi topsa mahvashli ziyofat, quvsang ham ketmas,
Necha dashnom, haqorat ko‘rsa minnatdor, Tag‘oy so‘fi.
Tutub saqolidin har dam urarlar tarsaki birlan,
Rizodur har tariqa bersangiz ozor, Tag‘oy so‘fi.
Birov soz etsa daf qoqib chiqar vor to‘nlarin yeshub,
Turub, otib muallaq raqs urub o‘ynor, Tag‘oy so‘fi…
Bilingkim, borho maqsad-murodi shul kecha-kunduz
Hamag‘a aylag‘ay beboklig‘in izhor, Tag‘oy so‘fi.
Mabodo xushro‘ mahvash topilsa, ozdurub yo‘ldin
Bo‘lub hamdam, necha eshonlara qatnor, Tag‘oy so‘fi.
Aning birla kezar tinmay necha kun qal’a, yobonlar,
Anga bo‘lg‘ay mulozim balki xizmatkor, Tag‘oy so‘fi…
Agar chindin eshonlar bila o‘ltursa hamxilvat,
Ko‘runsa xo‘b yigitlar, ko‘zlari yonor, Tag‘oy so‘fi.
Bu kunda yosh yigitlarga qilur chandon nasihatlar,
O‘zidan qolmagan dunyoda o‘g‘lon, g‘or, Tag‘oy so‘fi.
Bu yanglig‘ johil o‘lsa ham chu topsa olimu darvesh,
Alarni xoki poyin ko‘zig‘a surtor, Tag‘oy so‘fi.
Anga desang: «Uzung so‘fi bo‘lub sharm aylamasmusan?»
Qilur rog‘ib, alarning suhbatin maqtor, Tag‘oy so‘fi.
Agar kim bo‘lsa-bo‘lsun, qoyil aylar o‘z degoniga,
O‘zi gar qari bo‘lsa ham ajab makkor, Tag‘oy so‘fi…
Musallam himmatig‘a, jur’atig‘a, quvvatig‘a, lek —
Agarchi bo‘lsa yuz botmon yuk sudror, Tag‘oy so‘fi.
Qilay ta’rif andoq ko‘rmaganlar aylasun tahsin,
Yo‘q andoq odamizod ichra savlatdor, Tag‘oy so‘fi.
Yurishda tevadek yer yuzida yo‘q bormag‘on joyi,
Ulug‘, bo‘lmasa ham ro‘yi zamin qidror, Tag‘oy so‘fi.
Taajjub, katta qilmish jubbasin haq-chun minoradek,
Yurusa tebranur yer, ko‘rgan ot hurkor, Tag‘oy so‘fi.
Agarchi na’ra ursa jumla maxluq zahrasin yorg‘ay,
Teva yonidin o‘tsa, teva ham hurkor, Tag‘oy so‘fi…
Taom yer bo‘lsa yuhodek to‘yarg‘a aqli yetmaydur,
Va lekin qancha to‘ysa ham sahar bedor, Tag‘oy so‘fi…
Emas bexislat, ammo «hu» desa a’zolari titrar,
Yuroki o‘tlamay qazon kabi qaynor, Tag‘oy so‘fi.
Yigit ayyomida umri o‘tib fisqu fujur birla,
Bas emdi tinmay aylar tavba-istig‘for, Tag‘oy so‘fi.
Necha yillar sipohilik qilib so‘ngra bo‘lur so‘fi,
Etib bu dunyada har turli kasbu kor, Tag‘oy so‘fi.
Buni fahm aylangizkim, qilmag‘andur badasillikdin
Ki, inson xaylig‘a qilmay tariqcha kor, Tag‘oy so‘fi.
Shaharda har kishikim orzu qilsa safar qilmoq,
Bu ishin tashlabon bo‘lg‘ay anga sardor, Tag‘oy so‘fi…
Chiqa bilsa shahardin mastu beparvo kezar tun-kun,
Demas ahbobig‘a ko‘nglidag‘i asror, Tag‘oy so‘fi.
Zamonasozlig‘da boz yo‘q andoq jahon ichra,
Desa haq so‘zni ham qaytarsangiz, qaytor, Tag‘oy so‘fi.
Chu andin har kishi bir mushkil ish qilsa savol, ul dam,
Qilur oson ilojin demagay dushvor, Tag‘oy so‘fi…
Izo bersang necha ma’raka-majlis ichra, ul kulgay,
Na aybin yuzig‘a aytsang o‘zi iqror, Tag‘oy so‘fi.
Vale andog‘ jahonda bevafoyu bemuruvvat yo‘q,
G‘ani vaqtingda bo‘lg‘ay barchadin g‘amxor, Tag‘oy so‘fi.
Ravishi kam desa anga shadid kelg‘usi vaqt-bevaqt,
Saharda yo yarim oqshom eshik qoqor, Tag‘oy so‘fi.
Malomat etkaning bilmas agar dashnom qilsang ham,
Chibindek aylanib kelgay yana beor, Tag‘oy so‘fi.
Shaharda ma’raka-majlisg‘a borsadayg‘usi yemoq,
Vale sahroda eshonlarg‘a sohibkor, Tag‘oy so‘fi.
Musofirman, bo‘lur joyim yo‘q aslo deb qilur da’vo,
Do‘konin ko‘rsangiz har boydin moldor, Tag‘oy so‘fi.
Hamadin ko‘b maishatlar qilur dunyoda armonsiz,
Yana «Armonli ketdim, dod!» deb qaqshor, Tag‘oy so‘fi.
Jahonda qilmag‘an kayfi yo‘q, ammo emdi kayf etmay,
Na choy, tomoku bang taryokiyu ko‘knor, Tag‘oy so‘fi.
Qaro nos kayf etar har damda o‘n misqolgina, lekin,
Issig‘ osh ichsa borisin qilur murdor, Tag‘oy so‘fi.
Saqoli oqarib qilmas savob ila gunah farqin,
O‘zini balki eshondin baland sanor, Tag‘oy so‘fi.
Bo‘lur diltang gahi mullo, qoriyu jumla eshondin,
Qilur dashnom ko‘krab masti majnunvor, Tag‘oy so‘fi.
Qimi xonu to‘ra, qoziyu mufti jumla eshondin,
Shikoyat qilsa gar boshdin-ayog‘ titror, Tag‘oy so‘fi.
Gahi ixlos birlan chorlab onlarg‘a qilur xizmat,
Taomu meva har nav’ qilur sarshor, Tag‘oy so‘fi.
Borur ixlos ila aksar ulug‘ olimlar oldig‘a,
Aning tobg‘uncha har aybini xo‘b sinor, Tag‘oy so‘fi.
Hamag‘a so‘z topar, yo‘q o‘zidek tanti bu olamda,
Va lekin nobakorlar birla chun qondor, Tag‘oy so‘fi.
Topolmay piri komil boamal olim muvofiq tab’,
Kuyub doim o‘zidek ahli dard izlar, Tag‘oy so‘fi.
Necha yil olam ichra turluk eshong‘a qilib xizmat,
Bo‘lubdur oxir emdi umrida attor, Tag‘oy so‘fi.
Na qilsun umrida bir ko‘rgani yetmish yashar kampir,
Chu ko‘rgach bir-birini yer urub qarg‘or, Tag‘oy so‘fi…
Bu niyat birla tinmay borho pul tanga jam’ aylar,
Bu boisdin aziz jonini ko‘b qiynor, Tag‘oy so‘fi,
Edi avval parishonhol birla darbadarlikda,
Hamadin emdi bo‘lmish qavmida puldor, Tag‘oy so‘fi.
Jahongashta edi avval, hamesha lomakon erdi,
Bo‘lur jarchi yangi qal’ada ham joydor, Tag‘oy so‘fi…
Iloho, bu Faqiringni duosin mustajob aylab,
Hama mo‘ming‘a ber farzand chu xayri kor, Tag‘oy so‘fi.
|
This work is first published in Uzbekistan and is now in the public domain because its copyright protection has expired by virtue of the Law of the Republic of Uzbekistan on Copyright and Related Rights, enacted 2006, amended 2021. The work meets one of the following criteria:
|
|