Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom II/Dobrowola
[ 80 ]Dobrowola, 1.) folw., pow. augustowski, gm. Balla-Wielka, par. Hoża-Sylwanowce. Ma 1 dm., 9 mk.
2.) D., wś, pow. wyłkowyski, gm. i par. Pojewoń. Odl. od Wyłkowyszek 16 w., liczy 10 dm., 55 mk. W 1827 r. było tu 13 dm. i 89 mk.
3.) D., wś, pow. wyłkowyski, gm. Pojeziory, par. Szumsk. Odl. od Maryampola 15 w., liczy 5 dm., 35 mk.
4.) D. wś, pow. wyłkowyski, gm. Karkliny, par. Kieturwłoki. R. 1827 było tu 3 dm., 28 mk.
5.) D., gm., pow. władysławowski, lud. 4415, rozległości 14,601 morg., s. gm. okr. IV Lokajcie, st. p. Szaki, urząd gm. we wsi Stanisława. W skład gm. wchodzą: Antoniszki, Dawczyszki, Jagieliszki, Jodeganie, Juszki, Kretkopie, Kura, Leoniszki, Lokajcie wś i folw., Łunkinia, Mikity, Nowosady, Pożegrzdzie, Postule, Rogliszki, Stanisława, Syrwidy, Szajcie, Szukiety, Szula, Wiersznie i Wilkija.
6.) D., wś, pow. maryampolski, gm. Balwierzyski, par. Preny. Odl. od Maryampola 28 w., liczy 9 dm., 42 w.
7.) D., wś, pow. maryampolski, gm. Jaworowo, par. Igłówka. Odl. od Maryampola 12 w, liczy 6 dm. i 62 mk.
8.) D., folw. i os., pow. maryampolski, gm. Aleksota, par. Sapieżyski. Odl. od Maryampola 55 w., od Kowna w. 10, od Suwałk 119; liczy wraz z osadą 5 dm., 55 mk. Dobra ziemskie D. w pow. maryampolskim i władysławowskim, nad rzeką Niemnem położone, obejmowały dawniej sześćdziesiąt wsi, kilka folwarków, miasteczko Sapieżyszki i kilkaset włók lasu. Dobra te stanowiły poprzednio własność skarbu królestwa. W r. 1837 znaczna część realności, składających te dobra, a mianowicie folw. Sapieżyski, Wilkija i Lokajcie, kilkadziesiąt wsi i około 200 włók lasu, oddane zostały p. Karolowi Dombrowiczowi w emfiteutyczną dzierżawę na lat 50, z prawem przedłużenia jej na czas dalszy. Celem tej dzierżawy ze strony rządu było podniesienie przemysłu płócienniczego w ówczesnej gubernii augustowskiej. Jakoż w paragr. 8 kontraktu zawartego między K. Rz. Przych i Skarbu, a p. Dombrowiczem położony został warunek, aby p. D. fabrykę płócien w tych dobrach, własnym kosztem urządził, najdalej w ciągu lat pięciu w ruch wprowadził, i przynajmniej 36 warsztatów utrzymywał, „pod utratą prawa emfiteutycznego“, w razie zaś zaniechania zakładu fabrycznego z winy p. D., dobra miały powrócić do skarbu. Jak dalece p. Dombrowicz wywiązał się z przyjętych obowiązków, okazuje się z postanowienia rady administracyjnej K. P., zapadłego d. 15 czerwca 1860 r., w którem między innemi powiedziano: 1) że p. D. zaprowadził zakład fabryczny z dwóch oddziałów, t. j. z tkalni o 40 warsztatach, z których 20 zajętych było wyrobami deseniowemi, a 20 wyrabiały płótna, drelichy, płócienka i dymy, i z blicharni chemicznej, na sposób holenderski urządzonej; 2) że p. Dombrowicz utrzymuje fabrykę w ciągłym biegu, nie ustając w usiłowaniach dla dobra przemysłu płócienniczego, jak o tem świadczą liczne nagrody na wystawach otrzymane, a w tej liczbie medal złoty (r. 1857 w Warszawie); 3) że fabryka zatrudniała 76 robotników i to wyłącznie krajowców; 4) że do r. 1860 p. Dombr. nie posiadał własnej przędzalni, i wyroby uskuteczniały się na obstalunek, z przędzy przez różne osoby dostarczanej; zamierzył zatem zaprowadzić przędzalnię o 1000 wrzecionach i powiększyć liczbę warsztatów tkackich. Z tych przeto względów rada administracyjna zgodziła się na udzielenie pann D. pożyczki 15,000 rs. na cel powyższy. W r. 1870 Karol. D. służące sobie prawa emfiteutycznej dzierżawy dóbr Dobrowola przelał na p. Zenona Zaleskiego za kontraktem prywatnie zawartym, a przez izbę skarbową suwalską zatwierdzonym. W kontrakcie tym p. Zaleski przyjął wyraźnie obowiązek wykonywania wszelkich warunków kontraktu emfiteutycznego. W r. 1872 za zezwoleniem władz skarbowych dobra [ 81 ]Dobrowola wykupione zostały przez p. Zaleskiego na bezwarunkową własność. Obecnie z zakładów nie pozostało ani śladu. Dobra rozpadły się na cztery folwarki: Dobrowola, Wilkija, Lokajcie i Sapieżyszki, należące do różnych właścicieli; lasy zaś w skład dóbr wchodzące po większej części rozprzedane zostały. Dobra Dobrowola, składając się z folw. Wilkija, Sapieżyszki i Lokajcie miały rozl. wraz z lasami około m. 4900. W r. 1877 z dóbr tych odłączony został folw. Dobrowola z attynencyą Rejnis, przyległością Dworakalnie i Dworałaukie. Rozległość folw. wynosi morg. 1038 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 251, łąk m. 98, pastwisk m. 68, lasu m. 591, nieużytki i place m. 31; osada leśna Rejnis m. 3. Płodozmian 7-polowy. Bud. drewn. 14.
Dobrowola 1.) folw. w pow. borysowskim, własność Rychterów, ma obszaru 156 morgów.
2.) D., wś, pow. piński, gm. Stawek.
3.) D., wś nad rzeką Kizią, pow. kamieniecki, parafia Czarnokozińce. W r. 1868 było tu 30 dm.
4.) D., ob. Dobrowole.
5.) D., wś, powiat wołkowyski.
Zobacz też
[edit]
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|