Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Chorzele
[ 634 ]Chorzele, 1.) osada, przedtem mko, pow. przasnyski, na prawym brzegu rzeki Orzyca, gm. i par. Ch., tuż przy granicy pruskiej. Pod 53°15′9″ północnej szerokości, a pod 38°34′1″ wschodniej długości położona. Odległa od Warszawy 116 wiorst, od Płocka 114, a od Przasnysza 33. Miasto zbudowane było za Zygmunta I w 1542 r., prawo niemieckie otrzymało 1551 r. Otrzymywało przywileje od Jana Sobieskiego 1690 r., Augusta III 1757 r., Stanisława Augusta 1776 r. Upadło w czasie wojen szwedzkich i wypraw Napoleona. Po tych ostatnich coraz bardziej upadało i utraciło miano miasta. Mieszkańców ma 2883 (1458 męż., 1425 kob.), (251 dm., 2 mur.) ⅔ izr., ⅓ kurpiów i prusaków, przeważnie rzemieślnikow i rolników. R. 1827 było 184 dm., 1684 mk.; r. 1860 zaś 186 dm., 2032 mk., wtem 1119 izr. Prowadzi handel z Prusami wołami i końmi. Co rok odbywa się 6 jarmarków, a co tydzień 2 targi t. j. we wtorek i piątek. Handel w ręku żydów. W osadzie jest: urząd gminny i kancelarya wójta, kordon straży pogranicznej, przez który 1876 wywieziono za 220,143 rs. a przywieziono za 15,875 rs., st. poczt., szkółka elementarna, 5 wiatraków, 2 browary, 18 sklepów, 10 szynków, dom zajezdny, apteka, kościół katolicki paraf., należący do dek. przasnyskiego, fundowany przez Bonę, nowo wzniesiony 1878. Przedtem Ch., wś, należała do par. Krzynowłoga Wielka. Dziś par. Ch. liczy dusz 6104. (Gmina Ch. należy do sądu gm. okr. III w Krzynowłodze W. i ma 3000 ludn.). We wsi Jednorożec pod Ch. kurpie wystawili dla siebie i uposażyli wikaryat par. Ch., kościołek drewniany. Dobra Ch. mają 3250 m. rozl., rządowe. Folw. Ch. 544 m.; wieś Ch. osad 22, gruntu 96 m. W gminie Chorzele i innych pogranicznych, dotykających Prus w północnej części żyje plemię mazurskie: „Poborzanie,“ a we wschodniej części spotykają się wsie zajęte przez kurpiów, chociaż właściwie w przasnyskim powiecie kurpie zamieszkują tylko gm.: Baranowo, Jednorożec i Zaremby. Br. Cha.
2.) Ch. Jaskółki, wś szlach. i włośc., pow. łomżyński, gm. i par. Zambrowo. W 1827 r. było tu 14 dm., 109 mk. Dawniej były jeszcze Ch.-Sulkowstok. Ch. są gniazdem Chorzelskich i wymieniane w dokumentach z 1476 r. (Gloger).
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|