Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Bazalia
[ 120 ]Bazalia, Bazylia, mko, pow. starokonstantynowski, przed r. 1794 pow. krzemieniecki, położone od m. Starokonstantynowa na zachód o w. 50, nad rz. Słuczą, w położeniu stepowem, od granicy austryackiej o w. 12. Otrzymało nazwę od założyciela swego Bazylego ks. Ostrogskiego, wojewody kijowskiego 1570 r. Należało do ordynacyi ostrogskiej. Ostatni ordynat Janusz książę Sanguszko, marszałek nadworny W. księcia L., uczyniwszy tak zwaną tranzakcyą kolbuszowską, w 1753 r. darował B. i przyległości Ignacemu Sapieże wojew. mścisławskiemu. Te przyległości, jak świadczy „konnotacya donacyj przez J. O. ks. Sanguszkę marszał, nadwrornego w. ks. L. w grodzie sandomierskim, Anno Domini 1653 poczynionych“ były następujące: wś Czechiele małe, Czechiele wielkie, Mecherzyńce, Łazuczyn wielki, Łazuczyn mały, Zuzulińce wielkie, Zuzulińce małe, Kołotna wielka, Kołotna mała, Lutarówka, Stroki, Borszczówka, Sorokoduby, miasteczko Krasiłów, wś Zapadynce, Janów, Swańczyce, wyjąwszy wsi: Żerebki wielkie, Żerebki małe, tudzież Kociuszyńce wielkie i małe w wojewódz. wołyńskiem leżące. Dalej wsie: Zarudki, Barsowa, Leduchówka, Łyczówka, Sokołówka, Trojanówka, Jedliki, Wolica Kurakowa, Wasilówka, Trybuchowce, Boreszczaki, Słukowce, Piętaki, Poporowce i Hodowce. Z jednej strony m. Bazalii rz. Słucz ze swojemi granitowemi brzegami; przez rzekę od m. Krasiłowa przechodzi grobla z młynami. Z drugiej strony z innych źródeł uformowany staw, którego wody poniżej Bazalii łączą się ze Słuczą. Na kamiennem wzgórzu stoi drewniana cerkiew, przy której porządny domek parocha. Kościół parafialny katol. murowany pod wezw św. Trójcy, z pięknym ogrodem i porządnem probostwem, r. 1760 przez prob. Broniszewskiego wzniesiony. Rynek niewielki, na którym kilka straganów drewnianych; przed kościołem końska targowica czyli plac obszerny; dwa domy zajezdne drewniane; przeszło 80 domów żydowskich, reszta włościańskich. Izraelici trudnią się handlem i kontrabandą, wieśniacy uprawą roli. Pokład gruntu czarnoziem tłusty. Ziemia pszenna. U kilku gospodarzy są sadki śliwkowe. Okolica B. stepowa, bezleśna; włościanie zamożni, mają poddostatkiem koni, bydła rogatego, owiec, ptastwa wodnego i domowego, oraz trzody chlewnej. B. w latach 1795–97 było m. pow., r. 1860 miała 2363 mk., w tem 925 izr.; 430 dm., 4 jarm., 2 targi na miesiąc. St. poczt. w Kupielu. Parafia katol. B. dek. starokonstantynowskiego ma dusz 5700. Istnieje od r. 1586. Filią ma w Tereszkach: kaplice w Koszelówce, Zuzulińcach Wielkich, Mońkach, Łazuczynie Wielkim, Korczówce i Mecherzyńcach; dawniej prócz tego w Popowcach. Z. Róż.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|