Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Fuerstenwerder
[ 422 ]Fuerstenwerder (niem.), włośc. wś, pow. malborski, na Żuławach malborskich, nad [ 423 ]prawym brzegiem Wisły, która się tu dzieli na 2 części przed ujściem; zachodnia odnoga płynie w stronę do Gdańska, wschodnia do zatoki Świeżej (Frisches Haff); z przyległościami: a) Pietzkendorf (2 posiadł. gburskie i 7 chat); b) Schottenkrug (1 posiadłość włościańska); c) Wachtbude; obejmuje 19 posiadaczy, ogrodników 47, włók 126, katol. 303, ewang. 428, menonitów 62, żyd 1, dm. mieszk. 76. Szkoła katol. i prot. w miejscu, poczta Schönbaum, odległość od Malborka 4 mile. Oprócz starego kościoła katolickiego N. M. Panny, do którego należy zdawna filia w Bärwalde, istnieje tu kościół filialny protestancki. Proboszcz tutejszy katolicki z przyzwoleniem biskupa chełmińskiego wykonywa pieczę duchowną około katolików, rozproszonych na pobliskiej Nerei (Nehring), dyecezyi chełmińskiej. Protestanci miewali także początkowo swoich proboszczów w F., pierwszy po reformacyi Schönfeld około r. 1570. Po okupacyi pruskiej nie chciano uznać przywilejów kościelnych katolickich. R. 1777 proboszcz ówczesny w F. wnosi skargę do rządu, jako na jego karczmy we wsi F. i Bärwalde najniesprawiedliwiej nałożono zupełnie jak na inne karczmy po 52 fl. czopowego. O skutku procesu nie wiemy. Za polskich czasów F. były to dobra królewskie, należące do ekonomii malborskiej. W sumaryuszu prowentów królewskich z r. 1565 czytamy: Roku 1564 Jan Kostka kasztelan gdański puścił Fürstenwerder razem z wsią Neumünsterberg i Bärwałd Reinholdowi Krokow mieszczaninowi gdańskiemu za fl. 242 gr. 16. Nadto były tu 2 włóki pastwisk, które gdańszczanie sobie przywłaszczyli i wydali je na użytek rzeźnikom za tal. 30 grzyw. 15. Kś F.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|