Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Drobin
[ 146 ]Drobin, osada, przedtem mko, pow. płocki, gm. i par. Drobin, odl. od Płocka 28 w., od Bielska w. 14, od Mławy w. 40, leży przy drodze bitej z Płocka do Mławy, w pięknem położeniu. Zdaje się, że jeżeli nie jako miasto, to jako wiejska osada odległych sięga wieków. Przemawiają za tem wydobywane dotąd w około miasta stare bruki i gruzy z budowli. Święcicki nazywa D. przyjemnem miastem z powodu pięknych ogrodów (Kwartalnik Kłosów II 113). Niewiadomy jest założyciel tutejszego murowanego parafialnego kościoła, 1858 odn. Budowa jego zdaje się z XVI w. pochodzić, a poświęcenie nawet późniejsze być musi, skoro nosi nazwanie św. Stanisława Kostki. Kościół ten posiada dwa pyszne nagrobki rodziny Kryskich, a mianowicie: jeden Pawwła Kryskiego, dziedzica na Drobinie, którego siostra była matką św. Stanisława Kostki, i żony jego Anny ze Szreńska herbu Dołęga; oraz syna Wojciecha, podkomorzego płockiego, któremu król Zygmunt August powierzał ważne poselstwo do papieża, cesarza, Hiszpanii i Anglii. Wspaniałe to mauzoleum w kształcie ołtarza wystawia siedzące figury rodziców, na przedzie zaś znajduje się leżąca na sarkofagu postać syna w rycerskiem ubraniu. Cały pomnik stawiany jest z dosyć miękkiego wapienia i zarówno się pięknym planem jak i dokładnością rysunku, oraz wykończeniem roboty odznacza. Wzniósł go Stanisław Kryski, kasztelan raciąski, później wojewoda mazowiecki, brat zmarłego Wojciecha a syn Pawła, jak o tem same napisy przekonywają. Drugi nagrobek, widocznie późniejszy, jest niezgrabnem poprzedniego naśladowaniem. Ten sam w nim plan ogólny, ale rysunek ciężki, proporcye figur niezgrabne a dłuto niezmiernie grube. Części napisów, które się do wyobrażonych na nim osób odnoszą, umieszczone są nie na oddzielnych tablicach, ale wzdłuż zewnętrznych płaskosłupów, górną attykę podpierających i poprzedzielane wyjątkami ze Starego Testamentu, oraz filozofów i poetów pogańskich Seneki i Horacysza. Z owych napisów okazuje się, że ten drugi pomnik stawiał Wojciech Kryski, kasztelan sierpski, dla swych rodziców, to jest dla wyżej wspomnionego Stanisława oraz żony jego Małgorzaty z Uchańskich. W 1827 r. D. liczył 105 dm. i 1314 mk. W 1860 r. było tu 1352 mk. i 87 domów przeważnie drewnianych. Obecnie osada D. posiada, prócz kościoła, kaplicę, synagogę, 3 szkółki element., zarząd gminy, skład spirytusu, jatki, farbiarnię, 4 wiatraki, 38 rozmaitych sklepów, 7 szynków, karczmę; 6 razy do roku bywają jarmarki, a co tydzień we czwartki targi; ludność osady 2625 mk. (1250 męż., 1375 kob.), głównie izr.; 145 domów mieszk., z tych 9 mur., 132 osad mieszczań., powierzchni 479 m. (461 m. gruntu ornego). Folwark Drobin liczy 71 mk., 9 domów mieszk., z tych 2 murowane, powierzchni morgów 1140 w tem 900 m. gruntu ornego. Do folwarku należą 3 wiatraki i cegielnia. Par. D. dek. płockiego, dawniej płońskiego, liczy dusz 1900. W dobrach D. od lat wielu zaprowadzone gospodarstwo postępowe. Produkują one rocznie na sprzedaż około 3000 korcy pszenicy i odpowiednią ilość rzepaku zimowego oraz jęczmienia i grochu. Lasy obszerne, systematycznie urządzone. W ogóle dobra D. składają się z folw. Drobin, lasów na Ossowie, dawniej miasta obecnie osady Drobiu i wsi Ossowa Krzeczanowska. Rozległość dworska wynosi m. 1702 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 1059, łąk m. 61, pastwisk m. 9, lasu m. 501, nieużytki i place m. 72. Budowli murowanych 10, drewnianych 10, trzy wiatraki, cegielnia i pokłady marglu. Wieś Ossowa Krzeczanowska osad 3, gruntu morg. 27. Od dóbr tych w roku 1874 odłączone zostały nomenklatury Rutka, Marchel i Strawówka. Gmina D. liczy 5137 mk. (2506 męż., 2631 kob.), powierzchni 14,066 m., w tem 11,129 morg. gruntu ornego i ma kasę zalicz. wkładową z fund. rząd. Do gminy należą następujące miejscowości: Bełkowo, Bęchy, Biskupice szkólne, Budkowo, Chabowo-łożewo, Chabowo-świniary, Chabowo-stara-wieś, Cieszewo wielkie i małe, Cieśle, Dobrosielice, Dobrosielice zalesie, Drobin, Kisielewo, Karsy, Kuchary-Kryski, Kłaki, Maliszewo, Maliszewko, Nagórki-dobrskie, Nagórki-Judydice, Nagórki-olszyny, Niemczewo, Nowawieś, Semki, Setropia, Swierczyn, Swierczynek, Tupadły, Wilkęsy, Witosławice; w powyższych miejscowościach znajduje się cegielni 3, karczem 2, wiatraków 11. Br. Ch.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|