Quickborn/Unruh Hans, de letzte Zigeunerkönig

Krub ünner, krub ünner!
De Welt is di gramm!

Old Taterleed.

Int Lindner Moor dar steit en Hütt.
Wer is de Ol de buten sitt
In bloten Kopp mit swarte Haar,
As Törf so brun un sunderbar?
So sitt he op en groten Bült,
As weer’t en gaten koppern Bild,
De Backen vun de Sünn vergüldt,
De witten Ogen lopt em wild.

Wat makt he hier int Lindner Moor?
Dats Allens brun un wild un sor,
Dar wasst keen Bom in deepen Sump,
Dar schrigt de Pocken hell un dump,
Dar kikt des Morgens ut den Dak
Keen Hütt, as diss, ut Soden makt.

De Moorlüd hebbt all Fierabnd
Un wannert dær de Heid tosam,
De Schüffeln blinkert wit hendal,
Dat ganze Moor is still un kahl.

De Ole süht ni her ni hin,
He süht man jümmer in de Sünn;
De farvt de Höchden gold un gel
Un inne wide Feern en Mæl,
Un treckt sik in en sülwern Strahl
Bi Büsum still na’t Haf hendal.

Wo süht he na? un folt de Hann’?
Un röhrt de Lippen dann un wann?

Un sä he di ok lud un klar,
Wat he der brummt so sunnerbar:
Du meenst, he harr di wat vertellt
Vun Babel ut de Ünnerwelt.

Do keem dar Een de Heid hentlank
Mit mischen Ketels spegelblank,
De Backen ebn so mischengel,
Dat Haar so swart as Sott un Kæl.
De gung al oft den krusen Weg,
De bruk keen Kluwer un keen Stegg.
De keem de brune Heid hendal,
As bruk he nich den Borrn enmal.
De Hæv hett Flünk, dat Fahl hett Been,
Hest du en Minschen flegen sehn?
Un sett he æwern Gröv so slank,
So klirrn de Ketels gel un blank,
Denn glinstern em de Ogn un Tähn
As Ebenholt un Elfenbeen.

De Ole sitt un süht em kam
Un drückt de magern Hann’ tosam,
Un as he so na’n Heben süht,
So ward he fründli still un blid.
Man noch en Sprunk un wücke Schritt,
So steit de Junge vær de Hütt.

Ut Lumpen kikt de fine Hut
Vun Hals un brede Schullern rut,
Un wille Kraft un Æwermoth
De krüs’t de Lippen small un roth.
Doch steit he vær sin Ole blöd
Un sinni op sin nakten Föt,
De ebn noch dær de Heiloh gingn,
As kunn keen isen Ked se dwingn.
He leggt de Arms værkrüz tohop
Un bögt den willen krusen Kopp,
De em de Ole sach beröhrt
Un lang in fremde Sprak beswört.

Denn harrn se sik bi beide Hann’
Un seegn sik, o wadenni! an.

Hest du en ole Moder sehn?
Sett un spinnt, alleen, alleen,
Se sitt un spinnt de ganze Dag,
Un liggt un gruwelt Nach vær Nach;
Se firt er Wihnacht blot mit Weenn,
Un firt er Ostern noch alleen,
Un Summers inne warme Sünn,
So sitt se noch alleen un spinn’.
Un wedder is de Winter dar:
Du lewe Gott - dat drütte Jahr!
De stillen Winterabnds begünnt,
Se sitt der noch alleen un spinnt.
De Snee de knarrt vun menni Tritt,
De Een man blot is nich dermit,
De is so wit, Gott weet wohin,
Un se mutt weenn un spinn’ un spinn’.
Dar - hör! dar kumt en Schritt hentlank,
De hett dat ili, na de Gank,
De hett wul noch wat Wichtigs vær,
De - hör! de kumt an unse Dær -
Un langs de Del - wer schull dat wen?
Moder, - hol op! dat is din Sæn!

Unruh Hans Krüschan, seggt de Ol,
So büst du dar? Ik dach dat wul!
Du harrst mi seggt, dær Busch un Brok,
Du harrst mi seggt, dær Für un Rok,
Dær Noth un Dod, dær Bek un Bach,
So weerst du hier ton längsten Dag.
Un noch is Tid: sitt dal! nimm an!
Noch is de Sünn ni ünnergan.
Wa wunnerli! Wat weer’t en Sprak!
En Dütsch, as weer’t in Babel makt!

Un darmit krop he in de Hütt,
Un hal en Kassen, wücke Pütt,
En Ketel, Fürtüg, Heid un Stroh,
Un bald, so brenn dat lichterloh.

Unruh Hans Krüschan! süh darhin!
Int Water dukt de gollne Sünn.
Ik heff er bedt vun Himmel to Eer,
Dat se di seker to mi föhr
Dær Murt un Moor, dær Pohl un Pahl,
Un di vergoll mit gollen Strahl,
Un dat de Gadschi di nich bunn’,
Wo Se den Weg ni to di funn’.

Sühst du de Spitz dar achtern Dorn?
Dat is de Heider Klockenthorn!
Ik seeg em nie int Abendroth,
So kakt un brennt mi all dat Blot.
Dar heff ik seten in en Lock,
Dar weer ik kedt an Pahl un Block,
Dar weer ik fastsmedt an en Pahl,
Dar keem ni Sünn noch Maan hendal.
Du weerst noch niet in düssen Leben,
Ik harr di kum din Nam eerst geben:
»Unruh Hans Krüschan.« Vær de Hütt,
Hier oppe Stell, wo ik nu sitt,
Dar seet din Mutter oppe Bank,
En Rumnitscheie blink un blank:

Do keem de Kassak - hö! ik wuss,
He brenn vær Lust, he lach vær Lust:
So stat de Tiger inne Wuth!
He slog toeerst: ik drop em gut!
Hier is dat Biel, dar is de Murt,
Wo nu de Knaken fult un smurrt.
Se hebbt mi halt un mi verhört,
Ik heff man seggt, ik harr mi wehrt,
Un keem der’n Kassak noch so grot
Un fat er an - ik slog em dot.

Un as ik loskeem heff ik söch:
Kassaks un Rumnitscheie weg!

De Ole seet un sweeg en Stot,
Un heel de magern Hann’ in Schot,
Un schütt den Kopp, un wat he mak,
Un mummel wedder’n fremde Sprak.
Am Ende keek he inne Sünn
Un stunn, as muss he sik besinn’.
Denn slot he sach den Kassen op,
Un sammel mank den Plünn herum

Un bunn en roden Dok um Kopp,
En bunten Gurt um Liv herum

Un rich sik hoch un füri op,
Un swunk en bunten Stock herum -

De Sünn de keek noch ebn herop,
Dat ganze Moor weer still un stumm, -

Wa wunnerli war't alltohop,
As he nu sung, as he nu brumm!

    Treckst du hin na’t Westen?
    Treckst du na de See?
    Du büst Himmelskönig,
    Ik Obaroree.

    Zepter vun Iskander
    Gung vun Hand to Hand:
    Trocken in den Nebel
    Rut ut Morgenland.

    Reckt en Barg na’n Himmel,
    Baben blitzt de Snee,
    Schickt de Water alle
    Na de grote See.

    Trocken as de Wulken
    Hoch ut Asia,
    Swarte Granegina
    Trock uns achterna.

    Water wasst int Lopen,
    Wulken füllt de See:
    Wo’s din Volk, Obaro,
    Segg, Obaroree?

    As de Steern an Heben
    Weern wi antosehn,
    As de Sünn an Abend
    Sta ik hier alleen.

    Schickst du Himmelskönig
    Mi din letzten Strahl,
    Legg ik - hör! Iskander!
    Nu din Zepter dal.

    Sühst du se int Westen?
    Grote Himmelsree?
    Sünd se achtert Water?
    Achter de grote See?

    Bün so möd vunt Töben,
    Kann ni achterna,
    Lat min Sæn se söken
    In Amerika.

    Föhr du em un Alle,
    Wis’ du em de Bahn,
    Bring du em in Purpur
    Na’n Takt-i-Suleiman.

    Reckt de Barg na’n Heben,
    Baben blitzt de Snee,
    Baben lat em glänzen
    As du, Himmelsree!

    As de düstern Wulken
    Um din gollne Kron,
    Sta sin Volk versammelt
    Um sin blanken Thron!

    Hör mi, Himmelskönig,
    Hör mi oppe Knee,
    Eenmal noch beswör ik
    Di as Obaroree!

De Sünn versteek de letzte Strahl,
Se smeten sik int Reethgras dal,
De Newel le sik dick opt Moor,
De Pocken quarken dump int Rohr,
Dat Für dat flacker gel un swach,
Allebn un dämmri keem de Nach,
De Steern de trocken still un blaß,
Se legen still int kole Gras. -

De Hütt is lang aln Dutten Bült,
De Rüschen wallt dar grot un wild,
De Moorkuhl is en swarten Sump,
Dar fleit de Unken holl un dump,
Int Lackreep brödt de wille Aant:
Dar hett vær Tidn en König wahnt.