Quickborn/De Fischtog na Fiel

Dat heet sik Lif un Seel opfrischen,
Des Sünndas mal na Fiel to fischen;
Dat geit dat lusti Tog um Tog,
Denn mal ’n Hek un denn mal ’n Pogg.

Man sitt de Wek sik redi krumm,
Man sitt de Wek sik redi dumm,
Dat weer je schändli, weer je sündli,
Ther man sik Sünndas ni mal gründli,
Un mak sik mal de Lenken öli
Un Ünnerlif un Seel mal köhli.

Dat is en Schoster redi nödi,
Dat hollt em Hart un Bossen smödi,
Keen Sodaseep fat so op Pik,
As Sünndas mal na’n Fieler Dik.
De Luff is schön, dat Wedder moje,
De Sünn is noch nich ut de Koje,
De Heiders ligt noch deep to snurken,
In Schummern trillt de eersten Lurken,
Umswirn un Singn vun Duts un Pocken
Is vun Sünnabnd noch nich int Stocken!
Doch rükt dat ut de Böm so frisch,
Een ward so nüchtern as en Fisch;
Doch rükt dat Gras so grön vun ünnern,
Dat kunn en Fohrmannsknecht vermünnern.

De Schosters sünd al lang int Wogen
Un wascht den Slap ut beide Ogen.
De Kaffe dampt - dat Finster apen, -
De Rullbröd glid ok dal int Slapen.
En Slepen Pannkok nimt man mit.
Hannoveraner hett en Nett,
Speckschoster mit dat Angesicht
De nimt dat op sin breden Rügg.
De Blickensläger kumt to angeln,
Der Kannegießer »thut nich mangeln«;
Ok fehlt keen Brannwin, Melk un Beer,
Un værwarts treckt dat wille Heer,
En »ole Garr« vun Stümp un Stummeln,
De Schotfelln ballert anstatt Trummeln;
Jan Reuter mit de holten Stewel
Is Hinterlieutnant sünner Säwel,
Doch mit en Schecht un Angelroth
Un Kluwer vun den dörtig Fot,
Un mit en Korf vær Bars un Hek
Un Proviant værn ganze Wek,
Un anne Sit en leddern Tasch,
Un vær de Boss en blickern Flasch,
Un inne Mund en Näsenböter
- Dat smeckt, je körter, um so söter -
So treckt he los »mit frohem Muth«,
Dat echte Been stickt achterut.

Du hest wul ehr en Pudel sehn?
De slept en Ked-Enn’ mank de Been,
Na alle Ecken kikt he lüstern,
Un löppt vær Freiden rein in Bistern,
Un prust na jede Katt und Kater,
Un lett an jede Bom sin Water,
An jede Ecksteen mutt he snüffeln,
In jeden Misten söcht he Trüffeln,
Un alle Muslöck kratzt he deper,
Un rükt bi jeden Hund na’n Peper,
Doch ehr he’t wis ward, liggt he möd
Un knurri wedder an sin Ked. -

De Schosters sünd utlaten fröhli!
De Schosters sünd unmaten seli!
So flink un flödi as de Wind -
So lang de Föt ni blasi sünd.
Wa dreiht de Kopp ni as en Swanzstück,
Wa geit de Snack ni as en Danzstück,
Wa sleit de Tung ni slank in Snack,
Un Been un Schotfell rasch in Takt!
De Pocken weet ni wat der los is,
De Schosters weet ni wat en Grov is
Un Grübb un Graben, Gröv un Graff
Un gat op Allens lik op af.

Perdauz! - de Blickensläger drinkt
- Dat heet in stan - »un sinkt un sinkt« -
De Kannegießer »wullt en Satz nehm«,
Jüs as de Anner inn Moratz keem.
Wo is Jan Reuter mit de Schech?
Speckschoster!! krig dat Nett torech!
Jan Reuter!! gau de Kluwerstaken!
Jan Reuter löppt, em knackt de Knaken -
De holten - och, dat Moor is mær!
Dat unecht Been geit deep hendær!
Dar sitt he fast mit all sin Reitschop!
Gottlof, de Blickensläger steit op
Ut Noth un Dod, un Murt un Schit -
Natürlich - op de günner Sit.
Sunst harrn de Schosters al de Strümp los
Un wulln der rin op Darm un Lümp los,
Un harrn em rutkregn, dats nu eenmal
Gewis, un schulln se em ant Been haln
Na’t Öwer, wo de Red noch rund gung:
Ob’t Water wul bet an den Grund gung?

De Pocken weern al so tofreden,
Fungn mähli wedder an to reden,
De Hadbar stunn un keek vun Feern,
As wull he Swimm’ un Fischen lehrn,
De Blickensläger funn dat fuchdi,
De barbeent Schosters funn’ dat luchdi,
Un stunn’ bedenkli all ant Öwer,
Un dachten all: wa kumt man ræwer?
    De Hieren na de Hek un Bars,
    De Dare mit sin natten M-,
    De Hieren lungri na en Fischtog,
    De Dare hungri achtert Dischdok
Bi Kind un Kük un Kaffekann,
Un dröge Sünndagswäsche an.

Dat Water hett sin egen Tücken,
Un Moor un Gröben hebbt er Nücken;
Das jüs, as Winters Garn to winn’:
Wa’s mægli! gar keen Enn’ to finn!
Un nich en Stegelsch, nich en Stegg!
Wa kamt de Fielers hier torech?
De lopt je na de Heid in Düstern,
Un weern der noch mit Botter güstern!

Speckschoster seggt: Wi mæt dat wagen!
Jan Reuter! gif den Kluwerstaken!

He treckt vunt Ledder, spütt in Hann’,
Un fat den Stock, un sett em an,
Un nimt en Fahrt, un deit en Zug -
Un swevt witbeentig inne Luch!
Hol lik de Tung! hol stif de Ohrn!
Steil steit de Kluwer as en Thorn!
Jüs pillik as en Ständerbalken:
Speckschoster hangt as an en Galgen,
Un tallföt, as en ophungn Kater,
Un kikt unglückli dal na’t Water.

De Schosters schrigt: Nu hol di baben
Kanngießer: Och, er fällt in Graben!

Dat de he ok. - Speckschoster swunk,
De Kluwer glee to Sit un sunk -
    Dat Waterpedden geit in Winter,
    Jehanni is dat etwas dünner -
Een, twee, dree Schritt - De Schoh lopt æwer!
De Büx is vull - He kumt ni ræwer!
De Kopp is weg! - Dat gung noch gut:
He kruppt op de Sit wedder rut!

Dat weern denn Twee! Wa nu de Annern?
De fangt verdreetli an to wannern.

De Ossen dachten: Wats der los?
De Schosters sünd wul nich bi Trost!
Un keemn nieschiri langs de Wischen,
As wulln se mit na Fiel to fischen,
De Steert to höch, de Kopp værut:
Se neemn sik fast vernünfti ut.

De Schosters stunn’ un sunn’ ant Öwer,
Un dachten al: Wa kamt wi ræwer?

So neeg bi Fiel - man hör se karnn -
As Ossen vær de Gröv to harrn,
As Ossen anne Barg to nælen, -
Un hörn gündsit de Kaffemælen,
Un sehn de Dik mit all de Fisch in,
Un sehn de Hüs’ mit deckte Dischen:
Jüs blot en Tweernsdrath vær en Pannkok?
Dat makt de Schosters redi unklok,
Dat makt je’n Moldmælsossen hittli!
Dat makt en Schoster gänzli nüttli!

Se stat as quesi Schap værn Heck:
En paar sünd dær, Gott weet wasück,
De Annern lopt de Kopp in Tun
Un een mank anner as en Klun.

Denn hier weer Rath un Anslag dür,
As bi de Köh mit lopen Für.
Schüllt wi hendær op Lebn un Dod, Fründ?
»Denk an din Kinner, de ni grot sünd!«
Swimm’ oder sinken? »Dats je gräßli!«
Doch weert ni deep nog, dat weer häßli!
Man kunn dat blot vun babn nich sehn;
An Hemd uttrecken dach nich Een.

Wenn so de Kopp vunt Denken swar is,
En Dripp Verstand an jede Haar is:
    Man kunn wul as en Sotswang wanken,
    Koppheisterscheten vær Gedanken -
So hett man as en Steen ann Slaggbohm,
So hett man as de Tung inn Waggbom,
Jüs as en Paßbom an de Mæl,
Sin Magen ünner an sin Seel.
Un wenn de Kopp to swindli stiggt:
De Magen hollt dat Glikgewicht,
Un ström dat Denken redi armdick:
De Magen is en sekern Parmtik;
De lett de Seelenklock ni utneihn,
Un de Gedankenstrom ni rutspeihn,
De is, löppt de Vernunft mal dennsch,
Stangtom un Halter vær de Mensch.

De Twee op Gündsit wuschen Hemder,
As fröher edle Königskinder,
Un schin’ se vullens nich so hell
As Elfenbeen vun Hut un Fell:
De Blickensläger weer doch zart,
Man blot de Hann’ fulln ut de Art,
As drog he Hannschen bat ann Ellbagn,
Ok harr de Kopp en swartli Kehlkragn.
Speckschoster awer mak sik leidi
As en Senater vun Taheiti.
Doch - as se weern, so den so blenkern,
Un seeten mit de Been to slenkern.

Do seggt de Klempner: Harr ’k en Hanndok!
De Schoster: Oder ok en Pannkok!
Pannkok!! erscholl es durch die Weite,
»Pechvögel! kommt an meine Seite!«
So reep de Kannegießer lockend,
Un süh! dat Birßen keem int Stocken,
Un süh! de Magen keem int Zucken:
De Schosters awer all in Hucken
As Sniders un de Türksche Divan,
Un heeln er hungerige Lif an,
Int gröne Gras ant smucke Öwer,
Rund um den plitschen Kannenstöwer.
De twee Gündsiters kregn er Deel
Hinæwer an den Kluwerstæl.

De Minsch ward banni quält op Eern,
Mutt banni sweten, sik to nährn,
Mutt klei’n un seihn un ei’n un meihn,
Ehr he wat kriggt, sik mal to frei’n,
Un hett he’t endli rund in Pannkok,
So seggt de Magen kum mal: Dank ok,
So is de Hunger rein so hitt,
Man kunn wul rinfalln inne Grütt:
De Haar umt Hart rum wüllt Een sengn,
De Funkens ut de Kusen springn,
Un Arms un Mund un Tung un Backen
Hebbt hild, man wedder wegtopacken,
Man dærtobringn an Sünndagmorgen,
Wat Weken kost an Sweet un Sorgen.
Man kunnt ni ansehn, ahn to schruweln,
Man kunnt ni ansehn, ahn to gruweln:
Wa ok dat Gröttste rasch vergeit,
Wat Mög un Tid erschaffen deit.

Wa langsam treckt de Plog de Spor!
Wa langsam leggt sik For an For!
De Jung sitt op de Per un slöppt ni,
De Knecht geit achteran un röppt: hü!
Un geit un geit un hollt den Plogsteert;
Un anne Wall dar liggt de Krogweerth,
Un süht se na, un smökt un smökt,
Un süht wa swar de Pagen treckt,
Een vær de anner, Schritt vær Schritt,
Sin Knecht, sin Jung, sin Ogen mit:
He hört man kum de Ræder janken,
Un achteran treckt sin Gedanken,
Bet gündsit günnert an de Værwenn,
Dar süht he ruhi sik de Per wenn’,
Un mähli rüggwarts kumt de Tog,
Sin Per, sin Jung, sin Knecht, sin Plog,
All liklankut as an en Snor:
So leggt sik langsam For an For.

Wat værn Geduldssack is son Bur!
Wa hett he’t sur! wa hett he’t sur!
Denn nu dat Seiden antosehn!
Un denn vært Opkam nich to bedn!
Un denn in Winter in den Snee
Nix don to künn’, as »Dree-Blatt-dree«, -
Un Værjahrs wedder losstudeern
Ant Smöken un Gras-wassen-hörn:
Ne! ne! de Weg is lang to fahrn
Bet tokum Harst de Wetenaarn!
Un denn noch reisen to verkopen,
Un Geld to telln bi ganze Hupen -
Wat kost dat Mög an Kopp un Rügg,
Ehr mal de Möller Weten krigg!
Denn wedder stöben, mahlen, sichen,
Utwegen, kopen un anrichen -
Bet man dat endli smort un braden
Ton Korf rutkriggt as fetten Fladen!

Fett weern se wen! as brate Rippen!
Kanngießer slick sik noch de Lippen.
Brun weern se wen un kross ann Rand!
De Klempner harr no’n Stück in Hand,
- He kreeg ni oft vun disse Gadung, -
Dat weer dat letzte vun de Ladung.
As ik al seggt heff: Een kunn schruweln!
Un alle seten ok to gruweln
Int gröne Gras ant bunte Öwer,
Rund um den plitschen Kannenstöwer,
Un dachten an Vergänglichkeit
Un den gewaltgen Zahn der Zeit,
Un harrn wul ungefehr beleggt,
Wat ik jüm ebn hochdütsch segg.

Se seten rund herum den Teller,
Un de Gedanken warn wat heller,
Speckschoster awer op Gündsit
Den warn toeerst de Bregen wit.
De vulle Magen keem int Wirken,
Dat kole Bad de ok sin Stärken,
He seggt, un steit mit eenmal op:
Lüd! wi hebbt Blinndök vær den Kopp!
Wi sünd je dümmer as en Rött!
Ik ga na Fiel un hal en Brett!

Speckschoster wenn’ dat Angesich,
Speckschoster dreih den breden Rügg,
He wenn’ den Puckel dick un fett,
Un gung na Fiel un hal en Brett.
De Annern seten noch to töbn,
As he krummpuckli wedder keem,
Un segen as na’n Wunderthier:
Warum se dat nich infulln weer;
Un gungn heræwer Een bi Een,
Toletzt Jan Reuter mit dat Been,
Un swegen still un gungn na Fiel,
Un keemn bet an dat holten Siel.

Dar leeg de Dik int gröne Reth,
Dar leeg he smuck int Sünndagskleed,
Dat leeg he hell int gröne Gras
Un blenker as en Spegelglas,
So frisch un klar, so still un blau,
As Abendluch, as Morgendau. -

Sitt still, du arme Pock int Rohr!
Sitt still, un sing din Sünndagschor!
Vunndag’ is allens Ruh un Fred,
De Hadbar steit un drömt int Reth,
He hett sin rodsten Steweln an,
He hett sin blanksten Feddern an,
He steit opt eene Been un hört,
Wa’t rund umt Water singt un röhrt,
Un wa de Krutschen lusti bad,
Un wa de Hek int Blaue stat,
Un wa de Aant gedülli bröd,
Un op de Spitzmaus bi sin Föt.

Vundag’ is allens Fred un Rau,
De Lurken singt int Himmelsblau,
De Müggen spelt as Sülwerstuff,
De Swölken segelt dær de Luf,
Un swevt un seilt ant Öwer lank,
Un dippt in Dik so spegelblank.

Dar kamt se her! en ganze Reeg,
Dar jagt se hin! un snackt vergnögt,
Bet na de lüttje Fischerhütt,
Wo Nest an Nest ann Balken sitt,
Wo hoch de anner Hadbar steit
Un blau de Rock na’n Heben geit.

- Harr een den Kukuk dat verdacht,
Dat he de annern reep un lach?
Un alle Plogsteertn achtern:
Kukuk! kumm Kiwitt! kik mal an! -

Uns Fischervolk war still un seeg,
War rein verstummt, un still, un sweeg,
Un setten sik ant Öwer hin
Hell in de schöne Sünndagssünn,
Un keemn int Snacken un Vertelln
Vunt Wanderleben as Geselln,
Un wat se sehn un wat se dan,
Un wa se wit un wider gan
Mit Ranzen op un Stock in Hand
Int grote dütsche Vaterland.

Dat ole Hart keem rein in Swunk,
De ole Bursch war wedder junk,
Vergeet hier in de frische Luf
Sin lütt bedröfte Arbeitsstuv.

Ja, weer de Sünn ni deper sackt,
Se harrn wul bet Sünnabend snackt,
Un Nath un Draht un Blick un Pick
Vergeten an de Fieler Dik.

Do seggt Kanngießer: Lieben Leut,
Mich schwant, es wär wohl Zeit für heut!

Dat wirk! Denn Alle düch intwischen,
Dat war nagrad mal Tid to fischen. -

Wenn ole Pagen recht verdaut hebbt,
Wenn satte Köhbeest edderkaut hebbt,
So is dat nüdli antosehn,
Wa se allmähli kamt to Been.
Eerst stehnt een Enn’ un richt de Steert op,
Denn kummt de Achterenn’ vunt Deert op,
Denn stehnt de anner Enn’ un streckt sik,
Denn steit dat ganze Beest un reckt sik;
Doch sünd de Pagen meistens spattlahm,
Un künnt toeerst ni rech to Patt kam,
Un humpelt rum un pett en Tweetritt:
As wenn en Klempner dat Lifweh ritt,
Un krümmt sik as en Worm int Sandlock,
Denn leider! eet he to vel Pannkok!
De knipt em as en bös Geweten,
De sett em as Kolik int Sweten,
De krupt as smölten Bli int Lif lank,
De zwickt em as en isern Kniptang,
De drückt em an de korten Rippen.
Jan Reuter! hest du noch en Drippen?
So krig de blickern Flasch vun Knop,
Un schrap den letzten Rest tohop,
Denn schall dat sik wul bald verdeelen,
Wi Annern mæt pattu ni nælen!

De Schosters seht ni oft na’n Heben,
Steernkiken is ni Noth tum Leben.
Wi hebbt keen Wüst’ as Dubenheid,
Un dat is Holmer Ossenweid,
Un keen Kameel as Segenbück,
Un makt keen Reis’ as hier nan Dik;
Wi brukt keen Klock as unse Mag’,
Un de geit seker Dag vær Dag.
Wer hett wat mit de Sünn to don?
De schint, un mag se ünnergan.
Doch weer’t vundag’ en anner Sak,
De Schosters dachten: Wats de Klock?
Se söchden na de Sünn int Norn
Un keken na de Heider Thorn,
Un söchden rund umher de Sünn,
Un kunn er rund herum ni finn’.
Do seggt der Een: Ik löv, dar sitt he!
Wi krigt am Enn’ noch en Gewitter!

Ja, weern dat blinne Möllers wen,
De harrn dat mit de Næsen sehn!
Doch Schosters sünd ni licht to schrecken:
De meenn, dat war sik noch vertrecken.
Dat dün int Westen as en Bank
Vun Prükenköpp, bet Möldorp lank,
De ganze Luch weer swul un bruddi,
De Hadbar stumm bedrückt un dutti,
De Swölken segeln dicht ant Reth,
De Pocken sungn er ludste Leed,
De Lurken seten still to dröm,
De Im de ilen ut de Blöm
Un summ’ un jagen na de Feern,
Un alle Mælen stunn’ in Scheern.
De Schosters hebbt kalfleddern Seeln,
De meenn, dat war sik noch verdeeln!
De lövt ni an en Dunnerwedder,
Bet op de Borten danzt de Teller
De lövt ni, dat dat Regen gift,
As bet se’t ut de Steweln drift.

De Klempner blev int Gras to wrangeln,
Jan Reuter sett sik dal to angeln,
Dat holten Been wis’ inne Höch,
Noch högerop de Angelschech.
De Annern gungn mit Nett un Staken
To Water an, en Tog to maken,
Værut de Dicke, opgekrämpt,
Vun nerrn de Büx un babn dat Hemd,
Rüggwarts - un trock mit beide Hann’,
De Annern palschen achteran;
Man blot de plitsche Kannenstöwer
Blev inne Schoh un an dat Öwer.
He seeg na’t Werk un harr dat Reden,
Ob se dat »richtig machen thäten«.
De Pocken keken insgesamp to
Un dachten: dat is also’n Dampboot!
De Schosters trocken krumm un stumm
All um dat Nett umt Öwer rum.
Se trocken rut, se smeten rin,
Doch weern der nix as Pocken in;
Se slepen fort, se trocken op:
Nix as Dreckvageln, Kopp an Kopp!
Se trocken wit un wider hen,
Jan Reuter kunn se kum mehr kenn’,
He hör man blot den Kannenstöwer
Op hochdütsch reden hoch vunt Öwer,
He hör dat swack un swacker summ’,
Am Ende war dat gänzli stumm.
Do dücht em meist, dat dræhn un dus’
As wenn de Floth vun widen sus’.
He keek sik rund: dat dræhn un zitter -
Min Seel! dat ward en swar Gewitter!
De Klempner war sin Lifweh los
Un sä: Jehann, wi mæt to Hus!
Jan Reuter keek ann Heben lank:
Dar klöv en Blitz de swarte Bank!
Jan Reuter neem sin Angelroth,
Jan Reuter neem sin holten Fot,
Sin Pip, sin Korf, sin blickern Flasch:
Dar keem de Dunner, dat dat gnasch!
Dar keem de Dunner, dat dat bewer!
Dar keem de Schosters all ant Öwer.
Se lepen barbeent - sünner Schotfelln
Un söchden na er Körv un Brotstelln.

Se harrn nix fungn, as mal ann Grund
De Fischer sin verdrunken Hund.
Se meenn en Stær un noch wat gröter:
Do weert toletzt en doden Köter.
Wat nu to don? Wat nu vær Rath?
Fisch muss man hebbn, un weern so brad!
Fisch muss man hebbn, ob Bars, ob Hek,
Sunst gev’t to Hus en natte Wek;
Sunst weer bi’t Frunsvolk nich to duern,
De al mit Putt un Bratpann luern,
Un fragden: »Nawersch, itt Se kakte?
Min Mann mag lewer botterbackte!«
Se stunn’ un kratzen Kopp un Ohrn:
Keen Fisch - un dar de Heider Thorn!
Se stunn’ un kratzen vær un achter:
Keen Braden - as een vun de Slachter!

Do seggt de Dicke rein in Andach:
Lothgeter! ni gif du en Anslag!
Do seggt Kanngießer: Anderst nischt?
Mir gehn ins Haus und kaufen Fisch!

Dat lös’ de Knütt! Se warn so froh,
As war se’t schenkt, un Geld darto!
Se harrn in Drav er Körv so fat,
Se störmn de lüttje Fischerkath,
Se koffen Hek un Bars un Aal,
Se koffen Krutschen alltomal,
Se neemn er Reitschop oppen Rügg,
De Regen klatsch se int Gesich,
Se neemn er Steweln inne Hand,
Se wannern æwert natte Land,
Se wannern fort bi Blitz un Regen,
Dær Murt un Moor un Gröv un Regen,
Keen Graff so breet, keen Wisch so mær,
Se keemn hinæwer oder dær;
De Murt leep in un ut de Taschen:
De Regen deen, dat wegtowaschen,
Un Heet un Sweet un Pick un Slick
Blev op den Weg na’n Fieler Dik.

Dat heet sik mal de Lenken theern,
Dat heet sik mal de Leden smeern,
Dat heet sik mal de Glieder öln,
Un Ünnerlif un Bossen köhln!

Se keemn - dærnatt bet op de Felln -
To Hus; doch kunn’ se wat vertelln,
Un snacken fröhli achtern Disch noch
Na Jahren vun de Fieler Fischtog.