[ 588 ]
Un de nia Esperantista amiki, Usonano, demandas de ni konsili okazione la futura Esperanto-kongresi. Nia Esperantista amiki esas tute libera por agar segun lia propra judiko e situeso, e segun la lokal e regional cirkonstanci. Sed a ti, qui konsultas ni, ni sempre konsilis e konsilos sempre, ke li restez Esperantisti, t. e. konservez en la Esp. organizo lia loko e rango, por valorigar en ol lia opinioni e deziri, e ne lasar libera domeno a la fanatika od imperema chefi, qui volus exkomunikar, persekutar o boikotar li. Li devas defensar sua libereso e sua plena yuro per omna legala moyeni, aparte se on ekpulsas li de la grupi o societi, o se on lezas li irge. Kompreneble, la membreso di ula Esp. grupo societo nule impedas, ke li divenez membri di nia futura Uniono, se nur li aceptas olsa statuti, cetere max liberala. Evidente anke nia amiki ne devas aceptar en la grupi ed en la kongresi ula infra situeso, ula « deminutio capitis », e permisar, ke on traktez li quale « nefidela » Esperantisti o duesmagrada membri, quin on tolerus nur pro indulgo e karitato. Same li ne povas kontentesar [ 589 ]per la « libereso », quan ula « cienculo » ironie koncesis a li, dicante ke on toleros la reformemi, se nur li nek expresas lia opiniono, nek aspiras ad ula autoritato ! To esas ya questiono di personal estimindeso. Nia amiki certe ne volos renuncar la yuro, quan havas omna pensanta homo, expresar libere, publike sa opiniono e propagar ol omnaloke per parolado, skribado, docado, e. c. Li ne bezonas « atakar » Esperanto, sed li povas e devas montrar, tam per teoriala konsideri kam per komparenda exempli e praktikal provi, ke nia linguo esas nur, sed esas vere Esperanto plubonigita, simpligita, perfektigita. To povas facesar omnaloke sen ofensar o provokar irge la « fideli ». Rezume, ni deziras, ke nia amiki konservez maxime posible korekta e mem amikala relati kun la konservema Esperantisti (se nur ici konsentas, ed agnoskas a li tute egala yuri), e nultempe oblivyez, ke li omni esas samideani, e devos unionar su frue o tarde por la LI. unika e definitiva, irge qua esos sa formo e nomo.