Se ni dezirus pruvi di la supereso e di la suceso di nia linguo, ni ne povus trovar uli plu bona kam en la konduto di sa malsincera adversi. Vice defensar « honeste e loyale » lia « kara linguo », quale li devus agar, se li esus vere konvinkita pri sa boneso, li inventas omnaspeca proyekti konkuranta di Ido, o flirtas kun l’ autori di tala proyekti. Ni ja stigmatizis la malestiminda ruzo di la max fanatika Esperantala revuo, qua propagas « Adjuvilo » sub falsa nomo di imprimeyo. Ni aquiris la pruvo, ke ula konservema Esperantisti ne shamas facar propagado por Latino sine flexione, e penas tale seducar kelka bona Idisti, qui ne lasis su trompesar da ta perfida manovri. Altraparte, ni savas, ke ula proyekti plu o min romanala o romanatra esas verki di Esperantisti qui, quankam sekrete reformema, « restas fidela », on ne savas pro quo. Ed existas multa tala Esperantisti ! Vice adherar ad Ido, qua realigas max bone lia deziri, li preferas « amuzar su » kompozante singlu sua sistemeto, e dume… li restas sub l’ autoritato di la chefi. Ici pardonas omno : kad la sola afero grava, por li, ne esas precize la konservo di lia autoritato ? On komprenas, ke ni ne konsideras tala proyekti quale serioza e ne povas recensar e diskutar oli.
Ni volas nur rimarkigar un traito komuna di ta proyekti o propozi : li eskartas de Esperanto multe plu kam Ido. L’ Adjuvilo audacas kritikar en nia linguo la elementi komuna ad Esp. e Ido, e propozas exemple la pluralo per ‑s, qua chanjus la tuta konjugado. La « yuna filologo », qua esis la lasta remparo di la Fundamento, ne timas propozar… la simpla supreso di la pluralo, dum ke So Peano, qua komence supresis ol (same kam omna flexioni), esis obligata adoptar signo di pluralo. Fine, on vidas « fidela » Esperantisti abandonar e rinegar la « principo di internacioneso » aplikita (malbone sed generale) en Esperanto, e « preferar » (pro personal gusto) linguo pure romanala, kun latina bazo. Omno to pruvas, sive la malsincereso di tala proyekti, sive la manko di principi konstanta e klara che lia autori. Omnasupoze, ni konstatas, ke la Esperantisti, desperante salvar sua linguo, sequas la malsaja taktiko di ula konservema partii : li preferas federar su a « revolucionani », kam adherar a la saje « progresema » o « reformema » partio. Pro despito, li saltas a l’ extremajo opozita, ed aspiras a la « max malbona ». Certe che [ 242 ]kelki regnas ta abomininda penso : « Od Esperanto, o nulo ! » Li semblas preferar la ruino di l’ideo komuna kam la suceso di altra linguo, mem di sua linguo reformita e perfektigita. Tala desperala taktiko esas tro malloyala por sucesar. Sed ol pruvas adminime, quon divenas l’ interna ideo che ti qui pretendas esar sa sola defensanti, e qui explotas ol por sua difektoza linguo o por sua personal interesti.
- ↑ Gribouille (pron. : Gribuy), proverbala persono franca, qua plunjas en l’ aquo por ne esar humidigata da la pluvo.