Progreso/Triesma Yaro/Numero 25/Pri la finali ‑io, ‑yo

[ 17 ]

Pri la finali ‑io, ‑yo.

S^o Peus rekomendas ica konsidero : se on substitucas i ad y en omna finali, ka to ne produktos tro frequa renkontri di du i, qui [ 18 ]esos neagrabla o nefacile pronuncebla ? Ex. filiino ; filii, familii, folii, lilii, labii, melodii, furii^[1].

A to on povas respondar : 1^e ke formi simila a filii existis ja, e sat freque, en latino ; 2^e ke la i finala di la radiko ne esus acentizata, e konseque povus pronuncesar preske quale la nuna y, t. e. glitante (quale konsonanto). Inverse, kelka personi trovis malfacile pronuncebla la finali filyi, familyi ; ed esis « permisata » pronuncar ta y quale i (senacenta). La chanjo esus do tute ne grava, se nur l’acentizo ne chanjas.

— Sed ico sugestas konsidero plu grava : la chanjo propozita chanjus l’acentizo en omna radiki, qui finas nun por i : on devus dicar biogrâfio, enêrgio, filozôfio, geogrâfio, geolôgio, geomêtrio, indûstrio, lûndio, mârsdio, pâtrio, sûndio, e c. E la konkordo di l’acento kun ta di la vorti : filozofo, geografo, geologo, geometro, patro esus plu juste detrimento kam avantajo, nam on distingus min facile pâtri de pâtrii kam de patrîi^[2].

1. Rimarkez, ke l’Espe­ran­tisti havas nula yuro facar ad Ido tala kritiko : nam se ni havus du i en pluralo, li havas ofte du i en l’infinitivo : adicii, arbitracii, asocii, deklinacii, envii, evolucii, fantazii, funkcii, garantii, komentarii, komisii, komunii, konjugacii, kopii, krii, operacii, sankcii, scii. Rimarkez pluse, ke ni emendis la max multi de ta radiki, tale ke ni ne havas ta formi en ‑ii, mem quale substantivi plurala.
2. Vid. Progreso, I, p. 382-385.